1. (AN, BN), zipildu (L, BN; H (+ -ph-), s.v. xixpiltzea ), zipilatu, sispildu (L-ain), txipildu (BN), txispildu (Lar), txispiltu (S, R-uzt; Foix ap. Lh.), txixpiltu (S; Foix ap. Lh.), txizpildu, xilpiltu, xipildu (L, B, BN-baig; Dv; -ph- VocBN , Hb, Dv, H), xipiltu (-ph- S; xiphiltü Foix ap. Lh), xipuldu, xispildu (L-ain, B, BN-baig; Hb, H), xispiltu, xispili (S), xixpildu (L, BN, S; H), xixpiltu (S), xizpaildu, xizpildu (SP, Arch UFH) Ref.: A (zizpildu, zipildu, sispildu, txispiltu, xipildu, xispildu, xixpili); Lh (txipildu, txixpiltü, xiphildu, xixpildu); Satr VocP (zipildu) .
Quemar(se); (fig.) calcinar(se), secar(se) por el calor. "Griller. Xizpildua, grillé" SP. "Xizpiltzea, griller. Ces trois mots [xizpildu, xizpildura, xizpiltzea] s'appliquent au bois vert que l'on passe au feu pour le dépouiller de son écorce" Arch UFH. "Quemar demasiado", "requemar" Lar. "Brûler à l'extérieur, brûlé" VocBN. "Brouir, brûler, passer une volaille à la flamme, roussir les vêtements au feu. Iguzkiak bidean xipildu gaitu, le soleil nous a brûlés en chemin" Dv. "Abrasarse, tostarse" A. "Aragi erre zipildua (BN-lab), carne asada y abrasada" Ib. "Txixpiltu [...], griller, dessécher" Lh. "Calcinarse. Consumirse por acción del fuego" Satr VocP. v. kiskali.
Mundu onetako gauza guziak erreko eta txispilduko ditu su batek. Ber Doc 113r. Igorri baitzeraukan Iainkoak [...] su eta khar [Sodoma] erratzeko eta xispiltzeko. Ax 380 (V 250). Hekin guthiziadura baitoa huna hara, nihon ere pausatu gabe, xixpiltzen dabillan haizeak erabillirikako sua bezala. SP Phil 256. [Iguskiak] su batek bezala hurren xilpiltu eta erre zian. Tt Onsa 102. [Ifernian] xispildurik eta errerik egonen zirela gauaz eta egunaz. Ib. 70. Eta halaber txizpil nadin / Ifernuko su gorian. Gç 181. Khar hura da haiñ borthitza / non baitu xizpilduren / arimarekiñ gorphutza. Ib. 164 (82 xixpildu). O maradikatiak / orai behar düzie xispiltü. StJul (ms.) 43r (v. tbn. 41v). Sekülakoz ifernian behar beitie xispiltü. Xarlem 172. Su gorri bat da jaikhiren / eta lürra xispiltüren. UskLiB 217. Bethiko zitzaizkoten loreak xizpaildu. Hb ( in BOEl 78 ). Belharra suak bezala xipiltzen. Dv Eccli 43, 23. Bainan iguzkia ilkhitzearekin [hazia] xiphildu zen, eta errorik etzuelakoz, ihartu. Dv Mt 13, 6 (Leon xixpildu; Lç eihartu, He, TB, Ip, Hual, SalabBN erre). Eta txispiltzen ziren gizunak beruaren handiaz. Ip Apoc 16, 9 (Lç, He, TB, IBe erre, Dv xigortu, Ur (G) kiskali, Ur (V) berotu, Ol txigortu). Erre, xiphuldu, kixkaildu, hauts eta erhauts bilhakatu denean. Elsb LehE 126. Bazterrak ekhaitzak erre xispiltu. ArmUs 1899, 46. Erdiz erdi aurkitzen zinuen iguzkia, [...] xipiltzeko sapa zariola. JE Bur 10. Gose eta egarriak zizpildua, biziaren ithurbururat [hurbildu] . Leon Imit IV 2, 1. Zerk dizkit bañan, sumin garratzaz / zizpil, kiskali ezpañak? JKort EG 1956 (3-4), 17. "Siroko" hego bero eta zuko hura ari delarik, egun guzia edan gabe egarriak zipilduak egoiten dituk. Gazt 1959 (1), 5 (ap. DRA ). Iturriz iturri zabilan egarri xipildua. GH 1971, 254. Leku frango beroak zipilatzen dituen tenorean. Ib. 289. Egarriak xuritu zipildurik ari ginelarik Haitzaldeko uda betean. Larre ArtzainE 40.

2. + xipildu (H), xizpildu (Hb), xixpildu (L, BN, S ap. Lh; H). Arder de impaciencia, de rabia, etc. "Griller d'impatience. Zu ikhusi beharrez, zu igurikiz xiphiltzen hari nintzen" H (s.v. xixpiltzea). "Bouillonner de colère, être crispé, énervé" Lh.
Ez du zeren harat doan Anglesak buruari eman nola iraganen dituen lehen egunak, gaizki eroriko den ala ez, laketuko denez berehala, ala sor-herriaz orhoituz zizpilduko. JE Bur 210. Mithoa desegin ta tirrikazioak deuseztuta, biotza zizpilduta, sakonago egin da utsunea. Txill Let 80.