OEH - Bilaketa
27 emaitza hotzik bilaketarentzat
goiburua
tontotu.
sense-1
1.
(SP, Urt, Dv, H).
Entorpecer(se), hacer(se) pesado, torpe. "Abalourdir" SP. "Afferre [torporem" Urt I 388. "Devenir pesant, s'engourdir. Hotzak tontotua zagon, il restait engourdi par le froid" Dv. "Rendre ou devenir lourd, lent, alourdir, s'alourdir" H.
Zure sakramenduari debozione [...] handirekin hurbiltzen zaizkon batzu gogora heldu zaizkidanean maizenik tontoturik nago. Ahalkez gorritzen bainaiz ikusteaz hain epelik eta hotzik heldu naizela zure aldarera. SP Imit IV 14, 1. [Tristezia gaixtoak] fuina zapatzen du eta tontotzen. SP Phil 466 (He 472 tontotzen). Gorputza ezta hetaz arintzen, aitzitik tontotzen da eta zapatzen. Ib. 367. Ezen dirurielarik arren gure arima guzia lo datzala; unhatua izanez, hagorandua eta tontotua dagoela. He Phil 506. Logalez tontotuak. Gy 309. Begiak hondatuak, izpiritua tontotua. Dv LEd 165. Erna nadientzat eta bekhatuan tontotua atzarri gabe hil ez nadien. Ib. 101. Nere beharri tontotuek entzunen dutenean azken aldikoz. Ib. 276. Edari kharats eta borthitz bat, burua laster xoratzen eta zangoak tontotzen dituena. Prop 1882, 170. Bainan athetik bi urratsetan hantxe gelditzen da haritua eta tontotua. Zerb Ipuinak 85. Ez zuela ez begia, ez-eta beharria, tontotzen eta lanbrotzen hasia, izanik ere eskuan halako daldara bat. Larre ArtzainE 218.
Entorpecer(se), hacer(se) pesado, torpe. "Abalourdir" SP. "Afferre [torporem" Urt I 388. "Devenir pesant, s'engourdir. Hotzak tontotua zagon, il restait engourdi par le froid" Dv. "Rendre ou devenir lourd, lent, alourdir, s'alourdir" H.
Zure sakramenduari debozione [...] handirekin hurbiltzen zaizkon batzu gogora heldu zaizkidanean maizenik tontoturik nago. Ahalkez gorritzen bainaiz ikusteaz hain epelik eta hotzik heldu naizela zure aldarera. SP Imit IV 14, 1. [Tristezia gaixtoak] fuina zapatzen du eta tontotzen. SP Phil 466 (He 472 tontotzen). Gorputza ezta hetaz arintzen, aitzitik tontotzen da eta zapatzen. Ib. 367. Ezen dirurielarik arren gure arima guzia lo datzala; unhatua izanez, hagorandua eta tontotua dagoela. He Phil 506. Logalez tontotuak. Gy 309. Begiak hondatuak, izpiritua tontotua. Dv LEd 165. Erna nadientzat eta bekhatuan tontotua atzarri gabe hil ez nadien. Ib. 101. Nere beharri tontotuek entzunen dutenean azken aldikoz. Ib. 276. Edari kharats eta borthitz bat, burua laster xoratzen eta zangoak tontotzen dituena. Prop 1882, 170. Bainan athetik bi urratsetan hantxe gelditzen da haritua eta tontotua. Zerb Ipuinak 85. Ez zuela ez begia, ez-eta beharria, tontotzen eta lanbrotzen hasia, izanik ere eskuan halako daldara bat. Larre ArtzainE 218.
sense-2
2.
(gral.; Lar, Añ),
tontatu (Lar)
Ref.:
A;
Lh;
Etxba Eib;
Elexp Berg
.
Atontar(se), hacer(se) tonto. "Atontar, atontarse" Lar, Añ. "Aneciarse" Lar. "Atontado, tontatua, [...] tontotua " Ib. "Appesantir, s'appesantir en parlant de l'intelligence" H. "Entontecerse, volverse fatuo. Salamankara juan zanetik, tontotu eiñ da, [...] " Etxba Eib. . " Maixu arengana juatia zan, tontotutzia " Ib. " Ze, tontotu eiñ aiz, ala? " Elexp Berg. .
[Askotxo edan ezkero] tontaturik, eta kontu onik emateko gai eztala gelditzea. Gco II 60. Adimentuaren argia gutxitu, eta tontaturik gelditzea. Ib. 59. [Ordikeriak] tontatzen du kristaua. Ib. 62. Aserriak tontotuten dau gizona, beintzat koleriak dirauban arteko. JJMg BasEsc 184. Lasai gelditu zera / ori aitortuta, / zedorri zaude mozkor / edo tontotuta. Insausti 154.
Atontar(se), hacer(se) tonto. "Atontar, atontarse" Lar, Añ. "Aneciarse" Lar. "Atontado, tontatua, [...] tontotua " Ib. "Appesantir, s'appesantir en parlant de l'intelligence" H. "Entontecerse, volverse fatuo. Salamankara juan zanetik, tontotu eiñ da, [...] " Etxba Eib. . " Maixu arengana juatia zan, tontotutzia " Ib. " Ze, tontotu eiñ aiz, ala? " Elexp Berg. .
[Askotxo edan ezkero] tontaturik, eta kontu onik emateko gai eztala gelditzea. Gco II 60. Adimentuaren argia gutxitu, eta tontaturik gelditzea. Ib. 59. [Ordikeriak] tontatzen du kristaua. Ib. 62. Aserriak tontotuten dau gizona, beintzat koleriak dirauban arteko. JJMg BasEsc 184. Lasai gelditu zera / ori aitortuta, / zedorri zaude mozkor / edo tontotuta. Insausti 154.
azpisarrera-1
TTONTTOTU.
"Torporem, tontotu, [...]
ttonttotu" Urt I 388.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
