OEH - Bilaketa

377 emaitza hotz bilaketarentzat

Sarrera buruan (54)


Sarrera osoan (323)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
uste izan.
tradizioa
Tr. Larreguy emplea uzte izan; cf. tbn. Gamiz 203, Mg PAb 168, Urruz Urz 32 e Imaz Auspoa 24, 160, sin duda erratas o confusiones. Hay uste izatu en Haraneder y Joannateguy (SBi 176). La forma usten izan de Soroa (AuOst 79), Echeita (Jos 248), EgutTo 28-10-1918, T. Agirre (Uzt 176), N. Etxaniz (LBB 185), Uztapide (Noiz 99) y Gerrikagoitia (252), parece surgida de un cruce con el suf. -t(z)en. Para uste uk(h)an, uste uk(h)en, v. ukan.
Con una oración completiva con el suf. -(e)n, se documenta (excepto en oraciones negativas) sólo en textos septentrionales, y aunque aparece ya en Dechepare, es muy escaso hasta mediados del s. XIX; a partir de esta fecha su frecuencia aumenta, si bien alterna con oraciones con suf. -(e)la en todos los autores.
Para el futuro, si bien hay uste ukhanen ya en Leiçarraga (Io 16, 2), uste izanen en Pouvreau, Elissamburu (Fram 178) y Oskillaso (Kurl 126), y uste izango en Añibarro, Lardizabal (183), Echeita (Jos 315), Azkue (Ardi 14), Labayen (EEguna 113), Kirikiño (Ab II 113), Lizardi (IL 58), Iraizoz (YKBiz 116), Zaitegi (Sof 127), Erkiaga (Arran 115), Etxaniz (LBB 101) y MEIG VIII 91, la forma más usual es usteko (EZ Noel 114, SP Phil 427, ES 117, Lar SermAzc 53, Mb IArg I 263, Cb Eg II 124, Lg II 274, Mih 68, Brtc 98, Mg CO 222, Gco II 75, AA I 488, Dh 122, Añ GGero 285, fB Ic I 177, Astar II 10, Izt C 176, Ur MarIl 56, Hb Egia 63, Laph 22, Zab Gabon 67, Sor Bar 52, AB AmaE 377, Arr May 15, HU Aurp 132, Alz STFer 128, Moc Damu 7, Ag Kr 18, Goñi 37, Iraola 126, Ill Pill 28, Or SCruz 38, Enb 69, Tx B I 114, Barb Leg 23, JE Ber 88, JAIraz Bizia 52, Lek EunD 50, Txill Let 68, Basarri 29, Izeta DirG 12, And AUzta 129, Ardoy SFran 76, Xa Odol 24, MIH 385).
sense-1
1. (gral.; SP, Urt I 21, Ht VocGr 344, Lar, Añ, Izt 66v, VocBN , Dv, H), uste izatu, uste ukan, uste uken (-kh- S; -kh- Gèze 326), usten izan (V-gip), uzte izan Ref.: A; Lh (uste ükhen); Lrq (uste); Etxba Eib ; Gte Erd 207, 240, 255; Elexp Berg .
Opinar, pensar, creer. "Juzgar, pensar", "Jpensar", "parecerle a uno, haciendo jucio" Lar, Añ. "Aparentársele", "concebir, entender" Añ. Tr. De uso general.
Berze jendek uste zuten / ezin skriba zaiteien. E 253. Horlako bat eztuk uste nik ikusi dudala. Ib. 169. Eta ethorririk lehenék ere, uste ukhan dute gehiago rezebituren zutela. Mt 20, 10 (Dv, Ur, Ur (V), Ip, SalabBN, Echn, Leon, Arriand, Or, Ker, IBk, IBe uste izan, He uste izatu; TB iguriki, Hual urdutu ). Zeren uste baitzutén bertan Iainkoaren resumá manifestaturen zela. Lc 9, 11 (Oteiza pensatu, Ol, Ker -lakoan egon ). Silviak uste eben eze eskuartean ilgo litzakala. Lazarraga A, 1143r. Uste dut alakorik izandu baliz zerbait jakingo nuela. CartEsp 464. Zuk uste dezu monjak debela kontentu guzia. CartAzp 124. Uste dutenek galzen dutela beren honratik. Ber Trat 54v. Gezurra dela uste duen gauzaren gainean arnegaraztea. Harb 164s. Emaztetara emana den batek eztu uste emaztekien segitu gabe nehor bizi ahal ditekiela. Ax 504 (V 325). Lenago ustiot bete zagozala loo. Mic 12r. Zeuk zure probetxua ustiozu. " Adivinas" . Ib. 12r. Zerren uste eban ezin alkanzadu leukeala bere pekatuen parkaziñoa. Cap 92. Uste izanen du xoil debot dela barurtzen bada. SP Phil 2. Eztuk uste Jainkorik dela, / ez haiñ guti ifernurik. 163. Ignorante askok uste debe. OA 170. Gure andreak uste oi dau naizala mutil santua. Acto 423. Uste duzun baiño lehenago gizonei ahantziko zaizkote. Ch I 23, 5. Laur mila urtheren buruan edo inguruan [agertu da], gehienek uste dutenez. CatLav 47 (V 31). Bertutean fiñkatua dela uste izanez. He Gudu 52 (cf. USTEZ). Ai zoro itsua! Uste zenduen zure gezur ta engañuak aztuko zirala? Cb Eg II 153. Goizan uste ükhen ezazü etzirela arratsiala heltüren. Mst I 23, 3. Uzteko nuen agertuko zitzaitala profeta bera. Lg I 371. --Eta Jesusen Aita zan San Jose? --Ez, baña ala zala uste zuan munduak. Ub 65s. Baut uste orduan eben truk naiago luketela edozein murmurazio, puntu, txarkeria sufritu. (145). LE-Ir.
( s. XIX) Usteko dozu biar bada eztogula eukiko ardaorik. Mg PAb 104. Zer amorio andia zor jakala uste izango zendukee onenbeste amore gaitik? LoraS 93. Badakaz pekatu benialak uste degun baño kalte andiagoak. Gco II 14. Baña ez uste izan, gaztea, guziak dituela estadu onek eskatzen dituan doaiak. AA I 597. Jainkoaz gozatzerat zohala uste bazuen ere. Dh 142. Bakezko izpiritu hori uste den beino zerbeit hobeagorik da eta baliosagorik. Jaur 383. Emazteagandik asi zan, au irabazten errazago zala uste bide zuelako. Lard 3. Atrebietan dirianak uste izaten Guk erabagi dogunaren kontrako gauzarik. Ur BulaAl 53. Hala uste dute anhitzek. Laph 23. Uste da Meledin sultana San Franziskoren oraziuaren bitartez konbertitu zala. Bv AsL 219. Hori uste ükheitia lüken Jinkoa beno gorago joan nahi izatia. Ip Hil 73. Behinik behin badut uste [...] jaun horietarik zonbaitek segurik ez duten oraino bere azken hitza errana. Arb Igand 30. Ain musika gozoa / entzun ebanean, / uste eban egoala / Olinpo-ganean. Azc PB 296. Lanean egiteko eztot uste euskereak kalterik egingo eutsunik. Ag Kr 97.

( s. XX) Ez dut uste baden mintzai bakar bat eskuara bezain minbera denik. JE Bur 100. Ori uste dek ik Elbarrentarra aizelako. A Ardi 36. Bai, aldi andirik ezta igaroko ni ara juan orduko, uste dot beintzat. Kk Ab I 7. Ikusi, entzun edo uste izan duan zerbait artetuaz. "Conjeturado" . Zink Crit 63. Uste dut arras ongi izanen naizen, itzalpean. Barb Sup 51. Besterik uste ba-degu, ikus-naaspil batek yoak gaude. Ldi IL 51. Geiago itzuliko ez naizela usteko zun. JAIraz Bizia 52. Ez dugu uste [...] behinere nihun betizo troparik Larrunen bezala hazi dela. Zerb Azk 46. Untziak eztot uste, arean, leengo lemazaiñik izango dauan. Erkiag Arran 82. Zer uste dok ik, onetarako etorri naizela Donostiara? SM Zirik 80. Oraingoan ez det uste okerrik izango degunik. NEtx LBB 125. Uste duke azken orena jina duela. Ardoy SFran 230. Bañan dan-dana aldrebes egin genduala uste det. Alkain 132. Euskaraz pixkaren bat edo gehixeago dakigula uste dugunoi. MEIG III 73.
azpiadiera-1.1
(Con izan y el aux. no explícitos). " Ez uste ori berez gertatu denik (V-arr-gip, G-azp, AN-gip)" Gte Erd 207.
Milla dukat bidalduko ditugula urte onetan nik uste. fJZ 99. Saruk bat uste, tresnatzen dauenak beste. "Uno piensa el overo, otro quien le apareja" . RS 335. Ez egieki, nere jaunak, ez orrelakorik uste. Cb Eg II 4. Ez jausi faltatan, txikarrak direala ustearren bere. Oe 87 (v. tbn. uste arren Astar II 95). Apostoluak Jesusekin bazijoazen, baratza artan ain argaltasun andia agertuko zuten uste gabe. Lard 441 (cf. ustekabe). Ez uste billatuko dozula andrarik. AB AmaE 272. Baietz ustegatik. EusJok II 147. Lagun zonbait ezkerretarik jin zaiolakotz guk uste gabean harekin batzera. JE Ber 43. Nik baietz uste, bakarrak baño geiago. Or QA 115. Zuk itzalita egotea usteagatik, alako surik gabeko paper beltzari kea ateratzen zion. Anab Poli 18. Ba, nik uste! Haren tenora duk hau! Larz Iru 88. Gure indarra, nik uste, honetan datza. MIH 121.
azpiadiera-1.2
(Precedido de part.).
Ta arnas ori aditu-usteko dun mundu ontan. 'Te semblent respirer' . Or Mi 125. Zuek gazteok, zarrak baño geiago yakin-uste duzute edozertan. Ib. 30. Gure bizitzazkoak jakin-uste dezute kaletarrak eta, bai al dakizute, ba, ezer? TAg Uzt 87. Piarresek lozorro batetik esnatu uste izan zun. Etxde JJ 35. Egia ta Zuzenbidearen alde borrokatu uste zuten gudariak oro. Txill Let 126. Guk billatzen duguna eta guk billatu uste duguna eztela gauza bera. Vill Jaink 143. Euskal herria maite uste dugunok. MIH 269.
azpiadiera-1.3
(Con un sust., adj. o adv. como complemento predicativo). Considerar, dar por, tomar por.
Laidable uste dütügün egitatiak. Mst XVII. Lapurrak uste du bertzea lapur. (216). LE-Ir. Ikhusten düzü gizonek ardüra gaizki uste dütienak, Jinkoak ontsa egiten dütiala. Ip Hil 159. Beren buruak seguru uste zituzten. Etxde JJ 138. Ori uste bait zuten il-zorian zeudenentzat osabide bakarra. Ibiñ Virgil 104. Ala uste nitun ttottoek zakurren antzeko, antxumeak, beuren amen ideko. Ib. 32. Ordu artio kasik "fraide" uste zituen horiek etzirela batere bizi, errealki, itxuren arabera. Ardoy SFran 221. Seguru uste zuten eta diru geiago jokatu ere bai. Albeniz 136. Jomuga horretara jotzeko erosoen uste nuen bidea hartu nuen. MIH 224. Beharrezko uste genituen eginahalak egin ez ditugulako. MEIG VIII 96.
sense-2
2. (V-ger-arr-gip, G-azp-goi-to, AN-larr-araq, L-arcang, BN-arb-ad-lab, S; Ht VocGr 354, Añ) Ref.: Lh; EI 276 .
Esperar. "Esperar en Dios, [...] uste izan " . " Uste eztenian (S-saug), à l'improviste" Lh. No incluimos aquí ejs. con oración completiva, de significado difícilmente distinguible de (1). Tr. Su frecuencia disminuye algo en el s. XX.
Ene gainian eztagiten uste duten irririk. E 237. Erioa iaugiten da guti uste denian. Ib. 39. Ezen deus onik eztugula uste harenganik baizen. Ins E 1v. Ai, ene desditxadua, / gaitxez rodeadua! / Kontentu uste neben orduan / oi jatort deskontentua. Lazarraga A, 1143v. Erho dela zeñak uste baitu Parabisua. EZ Man I 35. Baldin gero ondoan irabazi handi bat edo kargu ohorezko bat uste badu. Ax 520 (V 335). Uste ditudan ontasunak gatik. SP Phil 545. Zureganik du jendeak / uste bere faborea. 146. Uste izan dezakegun perfekzionerik gorenera igan. He Gudu 171. Bada zugandik uste dut nere on guzia. Mb IArg I 337. Zeñaren erremedioa jaunaren miserikordian uste dedan. Cb Eg III 222. Gero sasoin aberats bat uste dut. Brtc 138. Auziaren galtziak dereio bürütik khentzen uste zian züzena. Egiat 225. Aurki yá zer ustedúgu / pena baizik ta negárra? LE Kop 143. Eztabela [gurasuak] zer uste izan zartza onik. CrIc 67. Ez det gauz oberik uste. AA II 194. Entzunik uste ez zituban berba oneek. JJMg BasEsc 225. Dudatzaka uste biar dogu ezteuzkula Jaungoikuak ukatuko glorija. Astar II 14. Urthean behin bederen kofesatzea, edo lehenago, heriotzeko peligrorik uste badu. CatLuz 19. Laguntzak eta sokorriak zure ganik uste ditut. MarIl 46. Au da gertatzen dana / askotan munduan / gauza miragarri bat / uste dan orduan. It Fab 262. Aldiz kristauak bertzetan / uste baitu saria. Gy 72. Alakorik uste etzutela. Lard 15. Ifernuan ez da gerora hoberik uste. Dv LEd 222. Orrelako suerterik / ez genduen uste. Noe 41. Oso arriturik uste ez zuan gertaera onekin. Zab Gabon 100. Uste doguzan egun ederrak / direalako elduko. AB AmaE 80. Azken egunak zituela uste. HU Aurp 186. Uste beban botatea zulo atara itxasoko ur guztia. Itz Azald 26.
( s. XX) Ez or arkitu / uste zendun zorionik? Jaukol Biozk 90. Berriz gañera bueltatutzerik / nonbait etzuten usteko. Tx B I 241. Ez baitzituzten [Loiolako ikhusgarriak], aithor dutenaz, hoinbertzekoak uste. JE Ber 74. Zanpagaraiek ez bide zuen holakorik uste. Lf Murtuts 27. Uste etzuen zakurrak zaunka egin dio. (G-to) "Ha recibido un gran chasco" . A EY III 272. Onek uste izan dauan baño sari azitxuagoa utzi deutsa. Erkiag BatB 181. Nolabait ere sortu ziraden / uste ez nitun okerrak. Uzt Sas 143. Sekulan ez nuan olakorik Rozinantegandik usteko. Berron Kijote 166. Biga gazte batek arros-usaia edukitzea uste al uan, bada? Ataño TxanKan 132. Artzaiñak ikusteko gogo berezia baneban be, gañera uste ez neban ardi-mozte au ikusteko be aukera izan neban. Gerrika 223. Egin duguna ez duzu deus, egin nahi eta uste dugunaren ondoan. MIH 141.

v. tbn. Harb 272. Hm 133. Mih 68. Ub 182. Bil 136. Legaz 31. Jnn SBi 102. Echta Jos 276. Urruz Zer 115. EusJok 122. Inza Azalp 91. Alz Ram 68. Etcham 70. TAg Uzt 126. NEtx Antz 49. Txill Let 49. Gand Elorri 148. Izeta DirG 123.
azpiadiera-2.1
Esperar (a una persona). "(No le) esperábamos tan presto, uste ez genduen ain laster " Lar. " Egun uste zintugun barazkaritera, aujourd'hui nous vous espérions à dîner" Dv. " Biharko uste ditugu bi adiskide " Lh.
Zeren Jesusek esaten zien bera zela judatarrak uste zuten Mesias. Mb IArg I 344. Zu ote zera etortzeko zaudena, edo besterik ote da guk uste deguna? AA III 480.
azpiadiera-2.2
(V-ger-m-gip, G-goi, AN-gip-ulz-arce-erro-olza, L-ain-sar, BN-arb-ad, Ae; H) Ref.: EI 275; Gte Erd 297 .
(Con part.). " Nik egin uste dudana, ce que je compte, j'ai intention de faire (Mb)" H.
Hongi egin uste baitut ohorezki ialgirik. E 239. Zer gauza uste dugu ardietsi haren ganik? Mat 75. Hunen gaiñera hedatu uste uke eskua / ni saihetsean nauela, xoro Spiritua? EZ Man I 54. Gero bere azken finean saindu batek bezala hil uste duenak. Ax 216 (V 144). Zertan baratu uste duzu? Ib. 110 (V 73). Zeren bainaiz harzaz gabetu; / zeinzaz sentatu eta hobetu / uste bainuen, zahartu ondoan. O Po 49. Borbonek uste zeban / Espanian agindu, / Austriak egun zugaz / eman dio ostiku. FProsp 41ss. Emazte izorra batek mundura ekharri uste duen haurrarentzat. SP Phil 531 (He 539 egiteko esparanza duen). Zeren egin uste baitzuen dorre bat, uholdeko ura igan ahal zitekeen baino goragokoa. ES 389. Aurki, onen gañean ondatu uste ditut Gaztelau guziak. Lar Carta a Gandara 161. Zeruan Zu ikusi uste zaitudala. Cb Eg II 74. Urrun da uzte izan bai dut egin gaixkirik ttipiena. Lg I 284. Baldin uste badugu / munduan izan dohatsu. Monho 142. Eta onelango bizi modubaz salbau uste dabee penitenzija geijago baga? Mg CO 231. Onela garaitu uste dezu oitura gaiztoa? AA I 406. Gaur aditzera eman uste det zer egin bear duan gizonak onetarako. Ib. 585. Zerbait hoberik kausitu uste duen arima itsu, arima zoroari. Dh 208. Erraz irabazi uste zuten / partida galdutakoan. Izt C 245. Etzuen alako berririk artu uste. Lard 126. Uste duk ni beztu edo ahalkarazi, Aita-Saindutarra deithuz? Hb Egia 115. Golok Kondea aserre bizian sartua eta beregandik irtena topatu uste zuen. Arr GB 98.
( s. XX) Uste huen Katalin zaharra izi. HU Zez 130s. Nik erranen deiet ikertu edo hatzeman uste duketen guzien erroa . JE Bur 177. Norat jin uste duk? Ifernurat? Barb Leg 67. Euskeraren onez, asmo ori guziek ontzat artua ikusi uste dala. Ldi IL 100. Ondasunak eta dirua bildu uste zuen nonbait. Ir YKBiz 184. Ikusi uste dezula / berriz Amerikan. Yanzi 145. Irrikitzen nituenak, / nire kide ta niretaratu uste nituenak, / zahartzeak ene gandik aldendu ditu. Mde Pr 307. Zure biotza bigunagoa arkitu uste nun. Etxde JJ 224. Xirdoganako eukan jita [...], bere barrutik errotik, tutarrez kendu uste eban. Erkiag Arran 178. Gai berri onekin garaitu uste du olerkariak. Ibiñ Virgil 94. Etxea oinarri sendoen gainean eraiki uste zuen guraso hark. MEIG IX 96.

v. tbn. Arg DevB 148. Mb IArg I 234. Gco I 388. Inza Azalp 146. Zait Plat 19.
azpiadiera-2.2.1
(Con rad. vbal.).
Orok zuten ikhus uste / Paris oso bat bedere. Gy 45. Uste dud berze tenpra batez eskribi. Mdg 140.
azpiadiera-2.3
Miserikordiaz etsitia, obra onik gabe salbatü ustia. Bp I 57. Hobeki izan ustiak eta lekhien khanbiuak hanitx jente inganatü dütü. Mst I 9, 1 (Ch hobeki izateko usteak ).
azpiadiera-2.4
(Con gutxien, gutxiena, gutxienik, etc.). "Impensadamente, [...] gutxien uste zanean (V, G)" A EY III 302.
Uste gutxien dozun orduan / enegaz bearko dozu. Lazarraga A4, 1165r. Gutien uste dugunean heriotzea ethorriko zaikula. Harb 133s. Gutien uste duzunean, ahantzienik zaudenean, neurria betheko da. Ax 76 (V 51). Gütienik uste dükegünian. Bp I 142. Gutxien uste duenean, illik beste munduan arkitzen da. Cb Eg II 175. Oren hura ethor ez dakizuentzat gutienik uzte duzuenean. Lg II 247. Izango dira nos gitxien uste dogun. EL1 39. Noizta gutxiena uste duan iltzea. AA III 569. Beera bota gaikez gitxijen uste dogunian. Ur MarIl 27. Gutienik uste zinduken lekuan. JE Bur 205. Gutxienen uste zuenean. TAg Uzt 260. Eriotzea gau-lapurren antzean gitxien uste dozuenean elduko yatzue-ta. Akes Ipiñ 17. Gutxien uste deni(a)n azaltzen da erbie. (AN-larr). Inza NaEsZarr 430. Eta erosleak, gitxien uste ziranak izan ziran. Etxabu Kontu 53. Arrats gaiztoa uan oso, eta gutxiena uste zuan lekuan arrapatu ziteken gizajoa. Ataño TxanKan 46. Milaka eta milaka agertzen dira erdal hitzak gutxien uste denean egunoroko hizketan. MIH 188.
v. tbn. Tt Onsa 97. Mst III 45, 1. Gco II 11. fB Ic II 264. Astar II 193. UskLiB 68. A BeinB 54. Goñi 99. Otx 123. FIr 161. Ir YKBiz 414. Bilbao IpuiB 87. Uzt Sas 205.
azpiadiera-2.5
" Berak bape uste barik famoso ein zan " Elexp Berg. "Bape uste barik etorri da (V-gip)" Gte Erd 46. Cf. USTEKABERIK.
Hirurgarren egunean, iuduek uste kaberik, / hilletarik altxatu zen maiestatez betherik. EZ Man II 200. Bat batian ez ustian, zuk uste gaberik, jinenitz. Tt Onsa 61.
azpisarrera-1
ASKO USTE IZAN. Tener en gran concepto. "Tener excesiva estima de sí, [...] bere burua asko uste izan (G)" Alzo EusHabl 244.
azpisarrera-2
EZ USTE BAI USTE. "Ez uste, bai uste, duzu ori, ése es un presumido (Ae)" A EY II 326.
azpisarrera-3
GUTI USTERIK. Inesperadamente.
Nola gero halaber denboraren buruan, guti usterik, bere anaia salduaren beharrera eta menera ethorri ziren. Ax 328 (V 218). Gora igan-nahi bat, guti usterik, kausi bedi kargu handitarat, enplegu loriosetarat altxatua. Dh 177.
azpisarrera-4
USTE BAINO. Más (...) de lo esperado; más (...) de lo que se cree.
Uste bano lehen gira hiltzen bekhatoriak. E 91. Uste baiño pena gutiagorekiñ. He Gudu 124. Uste baino lehen doazila mundutik. Dh 122. Baiña aurkitu zuen hark egitekoa / uste baiño gaitzagoa. Gy 164. Uste baiño len illuntzea. Izt C 227. Uste baño ere lenago zabaldu bearrean aurkitu ziran. Lard 12. Uste baino hobeki khausitzen dute. Laph 250. Iduki lezake orrek barruna uste baño aberatsago ta arruagua. Bv AsL 154. Bainan uste baino gizona beren buruaren jabeago dute hatzeman. HU Aurp 154. Uste baño lenago eldu zirean. Ag Kr 117. Uste baino gehiago gizon galdu baitzuten. StPierre 19. Pixatzeakoan uste baño gutxiago pixatzen badu. Alz Burr 16. Uste baño be lur obiauan / [azi] geienak zirala jausi. Enb 43. Adimenduz eta buruz uste baino ere maiteago ez othe dugun guziek Frantzia? JE Ber 95. Usoaren osasuna uste baño gogorragoa gertatu ezkero. Etxde AlosT 39. Iñoren izakerak gauza onik asko eukiko dauz, ziur. Baiña txarrik be bai, uste baiño geiago. Bilbao IpuiB 68. Hotzak uste baino lehen abiatuak ziren. JEtchep 54. Uste baño geiago berandutu zuen illobak. Izeta DirG 30. Uste baino kolpe dorpheagokoa emanik. Larz Senper 68. Uste baiño len bukatu zuten egun artako lana. NEtx LBB 22. Agiñetak uste baiño denbora geiago pasatu zion. BBarand 180. Uste baño diru geiago eskuratu biar ebala. Gerrika 131. Uste baino luzeago joanik lana. Larre ArtzainE 58. Nehork uste baino gutiago dira. Xa Odol 58. Ikusi ere dugu gure literatura zaharra, urria izanik, uste baino ugarixeagoa zela. MEIG VII 61.
v. tbn. Dv Lab 36. Zby RIEV 1909, 105. Jnn SBi 172. Tx B II 222. Zerb Gerlan 109. Or Aitork 209. Anab Poli 104. Uzt Sas 151. Uste bino: Mdg 132.
azpisarrerakoSense-4.1
(Con sujeto).
Direlakoz ziek uste beno hilgarriago. Egiat 196. Bai ta sendatu ere iñoiz berak uste baino lenago. Izt C 99. Zeronek uste baino hobeki mintzo zare. Arb Igand 111. Hik uste baino andre hobeagoa. Barb Sup 43. Gaueko amarrak aldera etorri zan Kalixto etxera, Joxepak uste baño goizago. TxGarm BordaB 81. Aurkitu zuten bidea gaur askok uste baino gauza sakonago eta ederkiago adierazteko. MEIG II 58.
v. tbn. Zby RIEV 1908, 764. HU Aurp 189. StPierre 14. FIr 160. Anab Usauri 130. JE Ber 91. Or BM 14. Etxde JJ 76. Zait Plat 59. NEtx LBB 43. Uzt Sas 61.
azpisarrera-5
USTE BEZAIN. Tan (...) como lo esperado; tan (...) como se cree.
Hok partitu izan zituen / ez uste bezain aisa. Bordel 80. Orrelakuak ez dira beti-beti uste bezain urrikari izaten. Bv AsL 154. Ezin ditu ezagutu uste beziñ errez. Mok 13. Ez baita gure erria / uste bezin sasi. Or Eus 16. Lan au etzaio ateri / uste beziñ aisa. Yanzi 150. Ez naute uste bezin errez arrapatuko. Salav 14. Ez nauk uste bezin gaiztoa. Ataño TxanKan 54.
v. tbn. Uste bezin: Moc Damu 32. Tx B II 26. Anab Usauri 46.
azpisarrerakoSense-5.1
(Con sujeto).
--Bitxi da hori! --Ez zuk uste bezain. Dv Lab 257. Ez zuk eta nik uste bezen barna sartua. HU Zez 194. Zere denbora ez dezu pasa / zeuk uste bezin lasaia. Oien erantzuna ez da zuk uste bezain erreza. MAtx Gazt 49. Ez haatik zenbaitek uste bezain basa. Larre ArtzainE 105.
v. tbn. Olea 80. Uste bezin: Urruz Urz 33. Tx B 185. Uzt Sas 326.
azpisarrera-6
USTE BEZAINBAT. Tanto(s) como lo esperado.
Badu uste bezenbat irabazi hortik. Hb Esk 115.
azpisarrerakoSense-6.1
(Con sujeto).
Haize hotz, horma, elhur, badiuk orotarik. Ez nik uste bezenbat haatik oraino. JE Bur 113.
azpisarrera-7
USTE BEZALA. Según lo esperado.
Etzuten bizkitartean ardietsi garaitia, uzte bezala. Lg I 241. Biño etzitzaizkan gauzak uste bezela gertatu. Goñi 41. Uste bezala etzaitu / andretako artu, / lagunik gabetanik / zerade geratu. Yanzi 92. Uste bezela ugaritua / gure izkuntza ez dago. Ayesta 94.
azpisarrerakoSense-7.1
(Con sujeto).
Ta arek uste bezela gertatu ere. Or SCruz 38. Orai ateri baitzait / beste modokua, / ez nik uste bezala / konfianz osokua. Yanzi 91. Informatzaileak gaur illabeté ongi (nik uste bezala) esan ondoren. MEIG VI 152.
v. tbn. Uste bezela: TAg Uzt 245. Etxde AlosT 60. Berron Kijote 162.
azpisarrera-8
USTE BEZALAKO. Parecido a lo esperado.
Ez dute uste bezalako gozamenik izan. MEIG I 185.
azpisarrerakoSense-8.1
(Con sujeto).
Ez nauk [...] ik uste bezelakoa. Arr GB 39. Etzen nik uste bezalako hiri handia. StPierre 39. Berak uste bezelako arrera onik etzioten egin izeba-osabak. TxGarm BordaB 151.
azpisarrera-9
USTE EZ BEZAIN. No tan (...) como lo esperado.
Bere eginkizuna uste ez bezain ongi atera zitzaiola nabaiturik. Etxde JJ 150.
azpisarrera-10
USTE EZ BEZALA (Dv; bezela G-azp, AN-gip ap. Gte Erd 229). Inesperadamente. "D'une façon inattendue" Dv.
Bere burua uste ez bezala gutxiesten zuen, ezpain-ertzean irri xuria, beste erritarrak ao-beroz eta ao-andiz nor naiz ni-ka, edo, nor gera-ka ari ziran bitartean. Zait Plat 90.
azpisarrera-11
USTE EZ BEZALAKO. Inesperado. "Tel qu'on ne l'attendait pas" Dv.
Lilluratuta gelditu nintzan, alako uste ez bezelako tokiaz ta uralako plaza zabal ederraz. Anab Aprika 30. Uste ez bezalako erabaki eder bat artu zuen. Zait Plat 20. Uste ez bezalako aldakuntzak dakarzkite berekin urteek. MIH 358.
azpisarrerakoSense-11.1
(Con sujeto).
Eta eman du iñork uste ez bezelako aberastasuna. FLab ( in Munita 9 ).
azpisarrera-12
USTE-EZENEKO. Inesperado.
Uste ez'eneko amesa, / iñolaz merezi-eza! SMitx Aranz 132.
azpisarrera-13
USTE EZTAKO. a) Inesperado. "Kinielia tokau jakue. Uste eztako diruokin teillatua konpondu bia dabe" Elexp Berg.
b) Acontecimiento inesperado. "Uste eztakon bat pasatzen ezpajaku seiretarako Madrillen gare" Elexp Berg.
azpisarrera-14
USTE IZATE. Opinión.
Zure iritzi edo uste izate txaarrak ekarriko dizu barkazioa? Mg CC 176. Alan zure uste izatiak ez dau egingo konfesinoe ona. Mg CO 261.
azpisarrera-15
USTE IZATEKO.
" Uste izaiteko da, il est à croire que" Dv.
Hala uste izaiteko da, pratika edo usanza hori Apostoluetarik heldu dela. CatLav 24 (V 19). Uzte izateko da hitz ahopean erran hauk ez zirela hedatu bertze apostoluen beharritarat. Lg II 254. Ordean uste izateko othe dut Jainkoaren graziatik kanpoan naizela? Dh 139. Uste izaiteko othe dut heien urhatsetan nabilala? Jaur 373. Uste izateko da noizbait komesarioek bederen begiak argituko dituztela. Dv Lab 309. Uste izateko duk abilenak ihes egin zuela. Elzb PAd 45s. Uste izateko beita erran nahi ükhen diela euskaraz Birjinaren egüna, neskaren egüna . Vill Jaink 27. Ez ote zen uste izaiteko eman behar zituela uzta bolondrosak? Ardoy SFran 204. Bigarrengo sake arekin, dan-dana egiña zegoala uste izatekoa zan. Alkain 128. Tokiz aldatzeagaz, enparantzaren ikuspegiak asko irabaziko ebala uste izatekoa da. Etxabu Kontu 179.
v. tbn. Hb Egia 39. Mde Pr 156 (225 u. izaiteko). U. izaiteko: Laph 47. Elsb Fram 169. Zerb Azk 9.
azpisarrera-16
USTERIK. Creyendo. "Usterik, dans la croyance, espérance que" H.
Usterik oraindio denporia daguala. Astar II 220. Norbaitek usterik odola zalako eta zauriren bat zuelako, eldu zion. It Dial 21 (Ur usterik; Dv, Ip ustez). Usterik antxe bizi nintzala libertadean. AB AmaE 375. Ez nai naun erran deusere, usterik uts egiten niola. Mdg 141. Usterik orain zala / bai udabarria. Enb 167. Ikaratu zan, usterik beste mundukuak-edo eldu eutsoela. Kk Ab II 44. Begijak atera eutsezala bete-betian usterik. Otx 138. Esker obia merezi ebala usterik. Etxba Ibilt 479.
azpisarrera-17
USTEZ. v. uste.
uste izan
<< usokagia 0 / 0 1 uxaldu >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper