Harremana

    OEH - Bilaketa

    376 emaitza hotz bilaketarentzat

    Sarrera buruan (54)


    Sarrera osoan (322)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    gerri.
    tradizioa
    Tr. No hallamos ejs. suletinos. En vizcaíno, gerri es al parecer más frecuente que garri. En DFrec hay 20 ejs. de gerri y 2 de garri.
    sense-1
    1. (V-ger-ple-och-m-gip, G, AN-mer, L, BN, S; Lcc, SP, Urt I 78, Lar, Añ, Arch VocGr , VocBN , Gèze, Dv, H, VocB , Foix); garri (V-ger-ple-arr-oroz; Lar, Añ, Dv, H) Ref.: Bon-Ond 140; A (gerri, garri); Etxba Eib; Iz ArOñ; Iz To; Iz UrrAnz; Holmer ApuntV; Elexp Berg.
     Cintura; zona lumbar. "Cintura", "riñones en plural, gerria, gerruntza, aspiguna" Lar. "Rein" Arch VocGr , Gèze. "Ceinture, milieu du cops" Foix. v. gerrialde, gerruntze, gerrondo.
    Gerriko dageau. Lazarraga 1144v. Gerrian gerrikoa eder. Ib. (B), 1205rb. Gorhua garrian, ta gogoa kirolan. RS 63. Gero arzen du zinta zeñes erzitzen baitu gerria. Ber Trat 11r. Ifiñirik bi eskuak gerrian. EZ Man I 107. Eta gerriaren ere lerdentzeko, bortitzki hersten zela. Ax 516 (V 332). Zeinegaz eta lotuten dan gerriti Sazerdotea. Cap 138. Badaitso gerrirano [adatsa] . O Po 38. Bañan hunen gurutzea / emazue gerrietan. Gç 78. Gerria duzu mea. Gamiz 227. Den zuen gerria gerrikoz herstua eta ditutzuen lanpa irazakiak zuen eskuetan. He Lc 12, 35. Lotzen du bere gerrian [...] esku-oial bat. Mb OtGai II 256. Besoak gerrian ifiñi. Cb EBO 42. Ezpata bat gerrian. Lg I 278. Gerriko lokarriak. CrIc 148. Ondo mardua dauka bere gerrija. Mg PAb 192. Gerriraño lokaitzatua [zaldia] . VMg 47. Erabilli garrian ule latzezko soka moropildu bat. Añ EL1 43. Neurtu makillia eureen gerrijan. JJMg BasEsc 116. Gorputz liraña zuen, / gerriya txit mea. It Fab 39. Behiñ andreier madama, / gerri luxe-lerden-duna. Gy 208. Toaja batekin gerria lotu zuen. Lard 439. Batek gerrira jasoa zuen / bere gonaren egala. PE 44. Ni makurze ez arren lurreruntz gerria. AB AmaE 284. Athorra dute gerrian xamar petik ageri. Arb Igand 42. Gerrirainoko jauntziak xehakatuak. HU Aurp 47. Euren gorputzak lerroa legez/ oker-unerik bakoak; / oinak laburrak; garriak meiak; ta idun edurra lakoak. Azc PB 151. Garririk oñetara burdinkateak ebazala. Echta Jos 107. Koipea kendu ta gerria bigundu arte. Ag G 168. Gerriko zintak. Barb Sup 9. Zaiak estekaturik goraxko gerrian. Ox 163. Gerrittik makurtu ta buruba erasten eban. Altuna 11. Gerriak soka luze batez inguratuak. Zub 77. Gerria makurtuz [...] dantza lizunak ari zitun. Or Mi 132s. Gerria biurraldikatuz. TAg Uzt 231. Herriko muthila, atabala gerritik, berri izigarriaren oihu egiten ari. Lf Murtuts 7. Besoetatik edo gerritik loturik. Mde corsage Pr 189. Belaunetararteko edo gerrirarteko edo besaperarteko uretan. Erkiag Arran 25. Bere seme-aziak gerria borobilduta. Ugalde Iltz 48. Gerriraino buluzia. Ardoy SFran 188. Askotan bai ederki / nekatu gerriak, / ikusi ber izaten / giñuzen gorriak. Uzt Sas 96. Zankoetan baldartu, / gerria okertu. Ayesta 101. Gizonaren gerriraiño altuko alpalpa zegoan saltzen. AZink 16.
    v. tbn. DurPl 85. fB Olg 139. Izt C 494. Hb Esk 181. Bil 36. Laph 34. Bordel 170. ChantP 124. Aran SIgn 21. Xe 180. Bv AsL 50. Elzb Po 190. Urruz Urz 16. Elsb Fram 83. Alz STFer 117. Goñi 27. Iraola 43. JE Bur 9. Ill Pill 31. Arrantz 108. EusJok 68. Inza Azalp 15. Etcham 98. Tx B II 32. MendaroTx 77. FIr 146. Kk Ab II 98. Lek EunD 12. Ldi UO 42. Ir YKBiz 283. EA OlBe 111. JAIraz Bizia 43. Etxde JJ 27. Anab Poli 93. Arti MaldanB 205. Basarri 84. Zait Plat 41. And AUzta 94. Osk Kurl 161. Gazt MusIx 91. MAtx Gazt 37. Salav 103. Auspoa 77-78, 20. Berron Kijote 55. Etxabu Kontu 85. Ataño TxanKan 15. Albeniz 47. Garri: A CPV 712. Otx 105. FEtxeb 159.
    azpiadiera-1.1
    (Pl.). "Gerriak, lomos. Gerriak puskatu, deslomar" VP 34v. Cf. GERRIETAKO MIN.
    Makilla ezpadio / austen gerrietan. JanEd I 71. Doillorra, ezurrak autsiko diat, gerriak biurrituko ditiat atzaparrokin. Or Mi 56. Besoak sendo baldin baditu, / bigun, anka ta gerriak. Basarri 89. Gerriak zaizkit okertu, / bizkarra berriz konkortu. Uzt Sas 241.
    azpiadiera-1.2
    "Ez ikhara, indarra izanen duzu gerrirako, ne tremblez pas, vous aurez la force pour ceinture" Dv.
    azpiadiera-1.3
    Perímetro, cinturón (de la tierra).
    Barriro esi daigun ludijaren gerrija. Laux BBa 140. Ez nau arritzen, lurraren gerri, / Elkanoren "Vitoria"-k / miretsi emen munduak. SMitx Aranz 98.
    azpiadiera-1.3.1
    Ecuador.
    Lekaro zabal lurraren gerri, / ondardi kixkal eriogarri. "Hacia la cintura del mundo, anchurosos desiertos". Ldi BB 138.
    sense-2
    2. "Corsage" SP.
    azpiadiera-2.1
    Cintura de una prenda de vestir.
    Gizonak erosten diotza berrogoi sosetan soldadu eri bati galtza hari lodiz egin batzuek. Barraiatzen hari delarik, emazteak gerrian atzematen diote paper biribilkatu bat. Hb Egia 19.
    azpiadiera-2.2
    Cinturón. v. gerriko.
    Beraz, bere gerriarekin urkatu zen habe batetik. Arti Ipuin 69.
    sense-3
    3. (V-m-gip, G; Aq (R)); garri (V-ple-arr-oroz) Ref.: A (gerri, garri); Etxba Eib; Iz ArOñ.
     "Tronco del árbol hasta las ramas" Aq 765. "Pedazo de tronco de árbol" A. "Zugatz aren gerrixa, bost gizonen artian artu eziñ" Etxba Eib.
    Beraren gerriko loditasuna ezin iritsi dutela. Izt C 136. Utzirik aizkorak pago gerrietan sartuta. Apaol 64. Lurrean dauden zuaitz-gerriak. Ag G 92. Neuria gerrian, lurreraño 1,30 metro utzita artu bear da. ForuAG 263. Lertxun luze ikaragarrien gerri zurailak. Or Mi 117. Berrogei oin ba-zitun gerri soillak. TAg Uzt 35. Gerri zuzenekoa da ta adar sendoak ekartzen ditu. Munita 44. Arte-gerriaz makilka. "Con el tronco de una encina". Berron Kijote 86. Adarrak kendu edo gerria zuritu. BasoM 102. Adar lodiz ornitua, gerri-moztaka, sustraiak agerian... Zendoia 35. Gerria neurtu be bai [piñu] batzuei. Gerrika 215.
    v. tbn. Gand Elorri 193. Zubill 106. NEtx LBB 368. Olea 34. Azurm HitzB 63. Ataño TxanKan 96. AZink 172. Ostolaiz 83.
    azpiadiera-3.1
    Aldendu gaitezan adarretatik eta guazan gerrira. Kk Ab I 13.
    sense-4
    4. Centro (?).
    Badituzu agian aiek ainbat giarreko olerki-gai naroak ere, baña yaulkiaren piztugarri dituzu, ez esanaiaren gerri. Markiegi (in Ldi IL 8).
    azpisarrera-1
    BIZKARREZ GERRI
    Bizkarrez gerri erakusten du / Maitederren gerrikoa. "De espaldas a cintura". Or Eus 179.
    azpisarrera-2
    HEGAL-GERRI v. hegal.
    azpisarrera-3
    GERRI-BIGUIN.
    De cintura flexible, ágil.
    Oñarin ta gerribigun, / zume ta aritza zirudin. NEtx EEs 1927, 15.
    azpisarrerakoSense-3.1
    Mintzaera ugari, zeatz, bere gisako, arin eta gerri-biguiñaren jabe. (In Etxde 16 Seme 7).
    azpisarrera-4
    GERRI-BIGUINTASUN.
    Agilidad.
    Gure mutillak ezaunak dira / gerri-biguintasunean. Or Eus 419.
    azpisarrera-5
    GERRI-BUELTA.
    Perímetro de la cintura.
    Zerbait miña sentitzen nuan gerri-bueltatik beera. Albeniz 129.
    azpisarrera-6
    GERRI-EDER.
    azpisarrerakoSense-6.1
    a) De hermosa cintura.
    Andre gerri-eder, Otsanbelako. Or Eus 62.
    azpiadiera-1.1
    Gerria berriz... artatik dizu / Gerrieder izenondo. Or Eus 86.
    azpisarrerakoSense-6.2
    b) Gordo, barrigón.
    Bere izerdiz ugazaba gerrieder ta okitu biurtzen dauana. Erkiag BatB 150.
    azpisarrera-7
    GERRI-HEGAL.
    Ijada.
    Ukabillekin gerri-egalak estutu bear izan zituan. "Ijadas". Berron Kijote 226.
    azpisarrera-8
    GERRIETAKO MIN.
    "El dolor de cintura" Iz Ulz (s.v. gerráuntzia). v. GERRIKO MIN.
    Gerrietako miñarekin gizon gaztea zenbait denboran makurturik. AA III 384. Gerrietako miñez jarrita. Alkain 61. Kalixto gerritako miñez kejatzen zan. MendaroTx 59.
    v. tbn. gerritako min: JAzpiroz 75.
    azpisarrera-9
    GERRIETAKO HOTZ.
    "Gerritako hotz haundik gabe jardun, gogor eta etenik gabe jardun; deskantsatu eta hozteko beldurrik gabe aritu" ZestErret. "Gerritako hotzak kendu, neka-neka egin eta pasara handia hartu; gerria xixko eginda gelditu. Garo-ebaten gerritako hotak kendu zitzaizkiun" Ib.
    azpisarrera-10
    GERRI-HEZUR (gerrazur V-m ap. A ).
    Hueso de la cintura. v. GERRIKO HEZUR.
    Gerrezurrean eskuz jo. Or Eus 172. Gerri-hezurra hirutan apurtu zaionak. Arti Ipuin 55.
    azpisarrera-11
    GERRI-GERRIAN.
    "Neguaren gerri-gerrian (V-m), en lo más crudo del invierno" A.
    azpisarrera-12
    GERRIKO HEZUR.
    Hueso de la cintura. v. GERRI-HEZUR.
    Zuk bere bazenduke / egingo bearra, / eta ondo nekatu / garriko azurra. Zav Fab, RIEV 1909, 37. Beti ebillen ondo jantzirik eta obeto apaindurik, zuzen da lerden, garriko azurra austeko bilddur baga. Echta Jos 206.
    azpisarrera-13
    GERRIKO MIN (V-gip; H) Ref.: Etxba Eib; Elexp Berg.
     "Lumbago, mal de costado" Etxba Eib. v. GERRIETAKO MIN.
    Onenean Jaungoikoak gerriko miña Donearen bitartez kenduko ziolata. Ag G 182s. Garriko miña edo eukan, antza. Bilbao IpuiB 110. Neri ainbeste gerrikomin ekartzen zizkidaten jorraketa aiek. EgutAr 1961 (4), 1 (ap. DRA ). Gerriko miña ebala edo beste zerbait. Etxabu Kontu 176. San Antonio da ta / Urkiolarako, / garriko miñik ez dot / iñoz nik arako. FEtxeb 127. Gerriko miñak kentzen zizkigun / sarri aurreneko loak. Insausti 291.
    azpisarrera-14
    GERRIKO SAKELA.
    Bolsa que se llevaba en la faja.
    Gerriko-sakeletik dirua kendu. And AUzta 72.
    azpisarrera-15
    GERRIKO UHAL (Dv; gerrikual Lar).
    "Cincho" Lar. "Gerriko uhal, ceinturon, baudrier" Dv (s.v. uhal). v. gerriko.
    Askaturik bere gerriko ubala. Ill Pill 31. Joanesek kamelu-ilezkoa zuen jaunztura eta gerriko-uhala larruzkoa. Leon Mt 3, 4 (Lç, He, TB, Ur, Ip, Ker e IBk gerriko, Dv uhal, Ol itoltza). Gerriko ugela azkatu. Osk Kurl 162.
    azpisarrera-16
    GERRIKO UMORE.
    "Garriko umurea (V-ger), pleuresía, puntada" Holmer ApuntV.
    azpisarrera-17
    GERRRIKO UZTAI.
    "Ceinturon, gerriko uztaia" H (s.v. usteia).
    azpisarrera-18
    GERRI-LODI.
    De cintura gruesa.
    Jagi zan atso gerri lodia. Ag Kr 13.
    azpisarrerakoSense-18.1
    De tronco grueso.
    Errozabal, gerri lodi, lepoker, buru orritsu. Ag G 208. Gerri lodi, sustar zaintsu, / lur bati lotuak beti. NEtx LBB 254.
    azpisarrera-19
    GERRI-LUZE; GERRI-LUX.
    De cintura larga.
    Andreier gerri-lux. Gy 244.
    azpisarrera-20
    GERRI-MAKO.
    Con la cintura doblada.
    Orpo-gaiñean jarririk ipurdi-mazala [...] / gerri-mako, lepa-kupi, minbera azkazala. Or Eus 59.
    azpisarrera-21
    GERRI-MAKURKA.
    Doblando la cintura, inclinándose.
    Burua jasotzeko ere betik gabe an ari zan [segan], jo ta jo, gerri makurka. Ataño TxanKan 9.
    azpisarrera-22
    GERRI-MEHE.
    De tronco delgado.
    Gero kañabera antzeko piñu gerri-merik nai ez badezu. Munita 60.
    azpisarrera-23
    GERRI-MOTZ.
    De cintura corta.
    Augaitik gerri-motzak gura izaten dabez gizonak emaztetzat. (V-och). A EY I 244.
    azpisarrera-24
    GERRITIK.
    (Cortar, etc.) por la mitad.
    Arbolak lurra jotakoan [...] trontzarekin ziranak, berriz, gerritikan tronkoa moztutzen bere neurrietan. Adartsuena uraxe izaten da. BasoM 102.
    azpisarrerakoSense-24.1
    (Con reduplicación intensiva).
    Non da ausi zuen gerri gerritik gure Pagotzarra. VMg 80. Telegrafuen ariyak gerri gerritik bi zeladore ebaki ditu. Iraola 116. Azkora-kirtena garri-garriti zati bi ein yakon. Akes Ipiñ 33. Arrek gerri-gerritik moztu ninduelako. Zubill 146. Gerri-gerritik moztua zegola zirudiken; ez baizun txilborrez gorakoa besterik ageri kroska gañean. Ataño TxanKan 198.
    azpisarrera-25
    GERRITIK BEHERA.
    De cintura para abajo.
    Txori gangulak garritik bera dindilizka dandarrez eroiazalarik. Otx 156. Gerritik bera elbarri arkitu zuten. NEtx LBB 99.
    azpisarrera-26
    GERRITIK GORA.
    De cintura para arriba.
    Gerritik gora etzuan ezer, eta orrek iraun-arazi zion bizirik. AZavala (in Goñi 15). Gerritik gora larru-bizi. Anab Aprika 31. Gerritik gora motz, anka-aldeak luze. Berron Kijote 111.
    v. tbn. Osk Kurl 129.
    azpisarrerakoSense-26.1
    (Con -ko, adnom.).
    Gerritik gorako erropak kendu. Anab Aprika 38.
    azpisarrera-27
    GERRI-TXORI.
    "Agateador norteño" MItziar Txoriak 138.
    Gerritxoria zerbait mokuan duala, zugaitz gerrian gora Ingurubelean zeak. MItziar Txoriak 137.
    azpisarrerakoSense-27.1
    "Gerri-txori illun, agateador común" MItziar Txoriak 138.
    azpisarrera-28
    GERRI-UHAL.
    "Ceinture de cuir" H (s.v. uhala).
    azpisarrera-29
    GERRI-ZABAL.
    De tronco ancho.
    Iru intxaurrondo gerri-zabalen itzalpean. Mok 11s.
    azpisarrera-30
    GERRIZ BEHEKO.
    (Adnom.). De cintura para abajo.
    Gerriaz beeko soñekoak moztuta. Lard 190.
    azpisarrera-31
    GERRIZ BEHETIK.
    Por debajo de la cintura.
    Gerriz betik omen zizkiyon / golpe gaiztuak tiratzen. EusJok II 144.
    azpisarrera-32
    GERRIZ-GERRI.
    Rodeando, por la falda.
    Ez da bazterrik Euskalerrian / ez dunik onako berri. / Nonaitik datoz euskal-semeak / Aloñaren gerriz-gerri. SMitx Aranz 75.
    azpisarrera-33
    GERRIZ GORA.
    De cintura para arriba.
    Erantziz / gerriz-gora guzi. SMitx Aranz 120.
    azpisarrera-34
    GERRIZ GORAGO.
    Más arriba del tronco.
    Erro batên, tantai bi / gerriz gorago bereizi. Or Eus 171.
    azpisarrera-35
    GERRI-ZILAU.
    "(V-m), de cintura hundida. Etxe gerri-zillaua, casa cuyo caballete está hundido hacia el medio. Abere gerri-zillaua, animal de espinazo algo hundido hacia el medio" A.

    gerri

    gerri
    << gerra 0 / 0 gibelatu >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper