Harremana

    OEH - Bilaketa

    58 emaitza hortxe bilaketarentzat

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    libratu.
    tradizioa
    Tr. Además de la variante más usual libratu , hay libretu , junto a libratu , en Leiçarraga (que escribe respectivamente <libre-> y <liura->), Haramburu y CatUlz , y libredu en VJ (3). Usan liberatu Harizmendi, Gasteluçar, F. Elizalde y, ya en el s. XX, Aresti y Azurmendi. Hay rad. libru en un texto de BOEl . En DFrec hay 17 ejs. (5 septentrionales) de libratu, y 22 ejs. meridionales de liberatu .
    sense-1
    1. (Ht VocGr 380), liberatu .
    (Aux. trans. e intrans.). Entregar(se). "Livrer, délivrer" Ht VocGr. Tr. Documentado en los dialectos septentrionales hasta principios del s. XIX; .
    Zein heriotara libratu izan baita gure bekhatuakgatik. Lç Rom 4, 25 (He, TB libratua; Dv, BilbE eman, Ol il zan ). Baldin mundu hunetarik baliz ene resumá, ene jendeak konbati litezkek iuduei libra ez nendinzát. Lç Io 18, 36 (TB largatua, LE ez uzteko judioen eskuetan ). Duk de Mercurek asko ofrezimentu egin diola Erregeri eta esan diola Espainiako Erregek dadukan partida bat bark libraturik emanen diola. CartEsp 461. Xalupak bere aparailluekin libratu. CartUrruñ 135. Liberatu Jesus tiranoei, / hekiñ penen sofritzeko. Gç 87. Ez gakizkola libra debozionearen zelo indiskret bati. He Gudu 168. Gaztiatu zioten benjamintarrei libra ziotzotela eskutarat hobendun hek gal zezatentzat bizia. Lg I 240. Libraturen zioela eskutarat Haiko hiria hango erregearekin eta populu guziarekin. Ib. 193s. Tristeziari / bihotza libratuz. Monho 84. Jüdas zure Apostolü batek libratü züntian baratze hortan jüdiuen eskietara. UskLiB 38.
    azpiadiera-1.1
    " Librau, librar por giro. Salamankan estudixuetan daukan semiari milla errial librau detsaz Bankuan bittartez " Etxba Eib.
    azpiadiera-1.2
    Cf. ReinEusk 144 (Valdorba, 1653): billau dirus libradua [borrado] aita onensemetuak, de interpretación dudosa.
    sense-2
    2. (Lcc ( -adu ), SP, Urt I 48, VP 48v, Lar, Añ, VocBN , Gèze, H), libretu, librutu, liberatu (Volt 71).
    Librar (de); salvar. "Salvarse de algún riesgo" Lar. "Librar de algún mal", "libertar" Añ. "Sauver, se sauver de quelque danger ou malheur" H. En SP, VocBN y Gèze "délivrer" resulta de interpretación ambigua. v. begiratu, askatu. Tr. Documentado en todas las épocas y dialectos.
    Bekhatuaren azpitik libreturik. Lç Rom 6, 22 (He, Dv libratu; TB lokabetuak, Ol, BiblE askatu ). Bekatuetatik libra nazazu. Miserere 333. Iaungoikoak libradu gagizan pensamentu deungetarik. Bet 3. Libra gaitzazu, othoi, peril hunetarik. Mat 358. Libra gaitzazu gaitzetik. Ber Trat 93v (Mat 2, Harb 3, SP GirDoc 5, FPrS 21, Bp I 41, CatLav 5 (V 11), CatLan 12, CatLuz 3, UskLiB 13, CatJauf 2 begira, Lç Mt 6, 13 delibra; en las versiones vizcaínas, guipuzcoanas y navarras del Padrenuestro hay libra, libratu, libradu, librau ). Presondegitik zituen patriarkak libratu. EZ Man I 129 (v. tbn. Eliç 283). Heriotzeko orenean begiratuko eta libratuko du Iainkoak. Ax 219, V 146. Harzaz orhoitzen garenok libera gaitzatzun gaitz suerte guzietarik. Hm 182. Egiak libratzen bazaitu, egiazki libro izanen zare. SP Imit III 4, 1 (Ch, Mst libratzen; Ol yareingo ). Gaxtagiña du Jainko onak / heriotzetik libratzen. Gç 136. Gu bekatareanik da infernurean libraetarren. Zubia 150. Barraiadura guzietarik Spiritua libra ahal dezakeena. Ch I 21, 2. Geure arerioetarik libradu gagizuz. Cb CatV 4. Tentazio guzietatik libratzeko indarra indazu. Cb Eg III 299. Sarri ez hau hire libertateak / libratuko Jaunaren eskutik. Iraultza 27. Librátzera salbaziokó bidean zeuden arimak. LE Doc 36. Animako eta gorputzeko gaitz guztietatik libra dezala eskatzea. Gco I 451. Baldin jende arte batera arri andi bat tiratzen badezu, bekatutik libratzeko asko izango da zuk esatea: ez nuan tira iñor jotzera. AA III 556. Gaitz guzietatik libra gaitiatzu Yauna. CatB 89. Gure etsaietaik libru gaitzatzu. (1853). BOEl 319. Kristo baaiz libratu gaitzaguk i erori eta gu. (Lc 23, 39). Lard 461 (Ip Hil 130 libratü; He, TB, Dv, Brunet, BiblE salbatu, Ol yaregin, Ker askatu ). Alako zorigaiztotasunetik libretan gaitubezala. " Preservándonos" (1866) . BBatzarN 217. Salbadoriak libra gaitzala / neska zarraren gaitzetik. Xe 311. Aixkidia, etzaitut txarretik libratu! Sor AKaik 132. Arren baño arren esaten zioten libra zitzala izurri aietatik. Bv AsL 180. Lazotik librau egiñikoan / zelan asten dan txoria. AB AmaE 79.
    ( s. XX) Batzuetan eskerrak ematen diyozkat gure Jaungoikuari eta bestietan alkatiari gaitz ortatik libratua. Iraola 43. Libratu naita ere / uztarria gogor. Urruz Zer 104. Millaka dira eriotzetik / libra dituzun gorputzak. Basarri 8. Ori tximistagandik libratzeko zala. And AUzta 65. [Karranklak] zren lepoan libratzeko otsoen presatik. ZMoso 35. Jesusen Pasio Santua! Libra gaitzazu! NEtx LBB 173. Une berean Aita Santua tentaziotik libratu. JAzpiroz 96. Harako Viena turkoengandik 1683an libratu zuen hura. MEIG V 82. Santamaria jaunak ederki erakutsi duenez gure hizkuntza "diglosiaren purgatoriotik libratu nahi badugu". MEIG IX 31.
    v. tbn. OracAr 43. CancVizc 367. Harb 325 (101 libretu). Hm 164. Arg DevB 241. Tt Onsa 165. Arbill III 36, 14. ES 153. OA 13. CatLav 45 (V 30). El 45. Iraz 8. CatBurg 18. He Gudu 93. GavS 19. Lg II 113. CatLan 8. Brtc 27. Ub 81. Monho 148. Mg CC 182 (CO 99 librau). Añ EL1 108. Añ CatAN 14. Dh 87. CatLuz 13. UskLiB 102. MarIl 124. Jaur 249. Etch 684. It Fab 213. Gy 187. Dv LEd 64. ChantP 364. JanEd II 13. CatAe 28. CatSal 29. CatR 37. Aran SIgn 93. Legaz 16. Ud 131. PE 150. Arr May 57. Jnn SBi 14. Apaol 93. Lap 405 (V 185). Ip Hil 8. Moc Damu 33. UNLilia 18. CatJauf 22. Mdg 159. Goñi 42. Ag G 27. Ill Pill 18. KIkG 30. Inza Azalp 151. Balad 237. Or Tormes 43. Etcham 160. Enb 80. Tx B I 236. Barb Leg 127. Iratz 182. Zerb IxtS 46. SMitx Aranz 53. Mde Pr 205. Anab Poli 27. Osk Kurl 31. Azurm HitzB 30. Xa Odol 220. Berron Kijote 217. Ataño TxanKan 202. Libradu: Cap 38. Arz 17. Urqz 35. Oe 94. Astar II 266. CatLlo 11 (88 librau). CatBus 20. Ur BulaAl 53 (MarIl 83 librau). AB AmaE 436 (175 librau). Azc PB 319. KIkV 13. Librau: Oe 94. Zuzaeta 51. fB Olg 123. JJMg BasEsc 30. Itz Azald 9. Liberatu: Gç 87. El 23.
    azpiadiera-2.1
    Exceptuar, eximir. "Eximir" VP 55v.
    Iainkoaren eta lagunaren serbitzuko behar diren trabailluetan hari direnak hargatik libratzen baititu baruretarik. SP Phil 318 (He 320 lekhatzen eta dispensatzen ). Zeren nihor ere ezin libra diteke erran ditudan superioren obeditzeko eginbidetik. Ib. 247 (He 249 exzepta edo lekha ). Libretan ditus bulda oneen bitartes gerra atara duazan soldadu gustiak. ZBulda 12. Bulda baten bitartez [...] / bariku gaberikan / libratu bestiak. Ayesta 63. Bertako bikarioak danak [gerratik] libratu ta estudiatzen jarri zituan. BBarand 112.
    azpiadiera-2.2
    (V-gip; Chaho, Dv, H) Ref.: Etxba Eib; Elexp Berg .
     "Mettre ou se mettre en liberté. Librazazu xakhurra " H. " Beixak libratzera noia " Elexp Berg.
    Berriz ere mintzatu zitzaien Pilatus, nahiz libratu Jesus. He Lc 23, 20. Galdegin zioten zein nahi zuten libra ziozoten bietarik. Lg II 271. Eriotza bat egin ta, dio, / dago Barrabas karzelan, / nor nai dezute, Nazarenoa / edo a libra dezadan? Cb Bast 30. Libra netzakela gathibo guziak. Brtc 106. Hitz baten pian biak / nahi zütiet libratü. Xarlem 1088. Kautiboak libratzea. CatB 52. Han perieraz nenzen her othoiak egin / eta ni haren despit hek libratü ordin. Etch 184. Libratu zituen milla ta bosteun kristau katibu zeuzkatenak. Izt C 482. Libra zazu Barrabas. Zby RIEV 1908, 213. Bertze andere gazte batek [...] bere aitaren libratzeko, behar izan zuen iretsi baso bat yende odol. Elsb Fram 103. Ez zutena libratu beren gizona? HU Zez 91. Izenak hartu eta libratu dituzte, oren baten buruan. Ib. 171. Bai eta hek zalukara libratu gure gizona! Barb Sup 149. Ez dugu uste behi esnedunak behinere kanporat libratzen dituztela. Zerb Metsiko 211. Nor nai dezute, Nazarenoa / edo au libra dezadan? Balad 237. Nunaitik, aldiz, eri, elbarri / ta gudan libra-berriak. SMitx Aranz 92. Beren herri maitea liberatzeko gurutzada santua hasi zuten. Arti Ipuin 47. Hamazazpi urtez atxikia [preso] [...]. Ondarrean hunek libratua. Ardoy SFran 20s. Alemaniatik osasun arrazoinez libraturik etorria zen ondoan. Larre ArtzainE 140. [Medikuak] libratu ninduten eta esan zidaten ea nola ez nuan lagunik ekarri. Albeniz 131.
    v. tbn. Gy 246. Lap 251 (V 114). Lf Murtuts 51. Liberatu: Azurm HitzB 33.
    azpiadiera-2.2.1
    Arnaska eta puzkar / uraxen bai lana, / libratu arteraño / preso zegoana! JanEd I 109.
    azpiadiera-2.3
    Mihi lotua zitzaion / berehala libratu, / eta eskerrak ziotzon / Iaun onari bihurtu. EZ Noel 165.
    azpiadiera-2.4
    Soltar (de una atadura, etc.).
    Eskuak iltzeetatik libraturik belarriak itxi zituan. AA III 596. Bere hegal zimelak / ebaki zizkidan tenorean kordelak, / geldiro libraturik nire orkatilak. Arti MaldanB 192. Ez dakotzia, orai, Antoni, esku horiek libratzen ahal? Larz Senper 134. Astoa atari aurrean bueltaka, Xaxtin zintzilika eta oiuka zuala. Eskerrik asko Maria azkar jetxi ta libratu zuan. JAzpiroz 201.
    sense-3
    3. Librar (el paso, el camino...).
    Ertxa zazu / zeure seme maitea, / libra diezadan zeru / goretako bidea. EZ Eliç 75s. Parabisuko bidea libratu darokuzun miserikordiaren Ama. Arg DevB 21. Fortifikaurik zeukan / moruak basua, / baña libratu zuen [euskaldunak] / ango enberazua. Afrika 127. Berak eingo ebala / plazia libratu. EusJok II 96. Biria libratzeko / non zeguen beta? Xe 205. Ots egin zion arrentzat azkar / libra zezala bidia. PE 42. Traba guziak libratu ditu / gizon oien predikuak. Ib. 28. Ez dira elduko zure etxaurreko / sasi sastrakak libretan. BEnb NereA 212. Horra hutsarte inguru haundi bat libratua dantzako. Larre ArtzainE 192. Motoristak bidea ezin libraturik. Albeniz 88.
    v. tbn. Noe 31.
    azpiadiera-3.1
    [Beribilak] bere bi zintzur meharretarik batean bazuken kokatua porroska zerbait [...]. Patarreko indarka hetan zaioke libratu. JE Ber 102.
    azpiadiera-3.2
    "Déblayer" Foix.
    sense-4
    4. (Aux. intrans.). Librarse. " Beti azkeneko geldituko da, ea meza-laguntzetik libratzen dan " Gketx Loiola (s.v. eroso ). " Ederretik librau nok " Elexp Berg. " Andrea(re)gandik libratu naiz (G-azp), orrengandik libratu naiz (G-azp)" Gte Erd 281.
    Alegradu bidi kristiau erria / libradu dalako ondar ibaia. EgiaK 86. Noiz libratuko naiz bizioen gathibutasun ondikozko hunetarik? SP Imit III 48, 3 (Ch libratu ). Gisa hunetan libratu ziren erortzera zihoazin gathibutasunetik. ES 111. Sugarren artetik Estanislao libratu zan. Cb Just 92. Juduak Babiloniako katibutasunetik libratu ziranetik. Ub 72. Zenbat libratzen ote dira sagar ustel au jan gabe? Mg CC 162. Orrela libratuko zerate nagitasunetik. Gco II 80s. Nere indarrez libratu nintzan. Lard 128. Kartzelatik neregatik libratu ziñaten. Sor AKaik 121. Publikuan kantatzen, / baztarrak tentatzen / [...] bueltak aditu gabe / etzera libratzen. AzpPr 73. Libratu giñan eriotz triste eta ikaragarri arretatik. Ill Testim 4. Armadatik libratü zelarik etzen haboro ützüli eskolalat. Const 37. Txakurrak aurrian da / eiztariak atzetik, / eztek errez libratu / oietxen tartetik. Tx B 188. Kastuetatik libratu nitzan, / irabazi det pleitua. Tx B I 243. Kondeagandik libra giñala / emen ospatzen deguna. SMitx Aranz 100. Errusira joatetik doi-doi libratu baitzan. Etxde JJ 108. Onetik librau aiz. SM Zirik 35. Neskatxa libratu zan bere pekatutik. And AUzta 43. Atzo're libratu ziñan / arrisku txarretik. Lizaso ( in Uzt Noiz 30 ). Ederretik libratu zerate, Peillo! NEtx LBB 180. Beraz urte bat [soldadogoan] egin eta libratu nintzan. Etchebarne 82. Amutik libratu nai zuan gaixoak, baiña ezin. JAzpiroz 150. Alan [gerizpetik] librau giñan errira juateko. Gerrika 48.
    v. tbn. fB Olg 113. Dv LEd 233. Afrika 145. Arrantz 153. Xe 175. Etxba Ibilt 468. TxGarm BordaB 15. Albeniz 24.
    azpiadiera-4.1
    (Precedido de instr.).
    Zorioneko diglosia hor daukagu geure gizartean eta lanak izango ditugu horretaz libratzen. MEIG VII 42.
    sense-5
    5. (V-oroz-gip, AN-araq-ulz, Ae), libretu (AN-gulina) Ref.: Etxba Eib ( librau ); EAEL 51; Elexp Berg ( librau ) .
     Parir. " Gurasuetara bialdu dau emaztia libratzera, egunetan sartu danetik " Etxba Eib. Cf. VocNav: "Librar, dar a luz, parir (Ribera tudelana)".
    Esperatukodút libratuartáño? LE Doc 150. Libratu ondoan erreina seme koronain heredero izan bear duenas. (156). LE-Ir. Neskatila gaztiak, abisa zitaie / gaierdi zerenatik begira zitaie, / zunbait irus segreki libratürik ere / püblikatzen direnak haboro dirade. Etch 378. Siñestatzia yaio zela Birjine Mariengandik, gelditzen zelaik Birjine, libretu baño len, libretzian ta libretuz geroz. CatLiz 937. Libretu beño len, libretzian eta libretuz geroz. CatUlz 9 (3 libratu ).
    sense-6
    6. (V-gip, G-azp; H) Ref.: Elexp Berg; ZestErret .
     Hacer de vientre. " Bost egun daroiat librau barik " Elexp Berg. " Kiwia libratzeko ona izatea " ZestErret.
    Azurren bat zeukala / trabauta estian, / etzala sosegatu / libratu artian. (Interpr?). Noe 95. Ez duk probetxurik hantxetako ithurriraino banoak, ur zorta bat edan eta nunbeitik libratuko nuk behar bada. Ox 198.
    azpiadiera-6.1
    Eruskiñak janarazten dute askotan bazkal aurrean gorputzetik libratzeko. It Dial 11 (Dv sabeletik libraraztekotzat, Ip khorpitzetik librerazteko, Ur sabela arinduteko ). Gorputzetik libratzen / asi naiz bastante: / oietik jeiki eta / oriñala bete. JanEd I 112. Gorputzetik ezin libratu zeranean. Ostolaiz 69.
    sense-7
    7. Vaciar, desalojar (una casa). " Etxea libratu, desocupar la casa" VP 27v.
    Obe da Julian / etxe au libretea zuk biar goixian. AB AmaE 299. Nai dezun tokira zoaz; baña nik auxen bakarrik esaten dizut: libratzeko azkar nere baserria. Salav 17. Obran asi bear det etxe ontan eta libratu zaidazute azkar. Ib. 17.
    sense-8
    8. Soltarse (una atadura).
    Eta horra nun hortxe libratzen zazkon estekagailuak eta erortzen pittikak. Etchebarne 64.
    azpisarrera-1
    LIBRATU-EZIN.
    Estreñimiento.
    Nere ertziak ez dute / libratu eziñikan. Yanzi 110. [Belar orrek] kentzen duela baten / libratu eziña. Ib. 109.
    azpisarrera-2
    LIBRATZEN.
    " Libratzen, ume jolasa. Harrapaturik soka luzean alkarri eskutik helduta zeuden haurrak askatzean oinarritzen da. Libratzen ibiltze giñan, erre gabe zeudenak gaiñontzekoak libratzen " ZestErret.

    libratu

    libratu
    << korapilo 0 / 0 masakratu >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper