OEH - Bilaketa

1214 emaitza horren bilaketarentzat

Sarrera buruan (3)


Sarrera osoan (500)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
finkatu.
tradizioa
Tr. Su uso es muy frecuente en textos septentrionales. Al Sur se encuentra en Lizarraga de Elcano (frinkatu ) y en algún autor moderno. Frikatu se halla en Etcheberri de Sara. En DFrec hay 137 ejs. (129 meridionales) de finkatu .
etimologikoa
Etim. De rom. fincar, ficar .
sense-1
1. (L, BN ap. A; SP, Urt V 244, Ht VocGr 363, Lecl, VocBN, Dv, H), fintkatu , frinkatu (-ketu B ap. Izeta BHizt), frikatu .
Afianzar, fortalecer, fijar; apoyar; establecer. "Fixer solidement, attacher une chose à une autre, l'appuyer sur une autre, la rendre ferme et inébranlable" H. "(Oina lurrean non jarri: pisar el suelo). Kasu non frinketzeizun zangoa. Leku txarrean frinketu nuen zengoa" Izeta BHizt.
Baina grazia guziaren Iainkoak [...] konpli, konfirma, fortifika eta finka zaitzatela. Lç 1 Petr 5, 10 (He atesatuko, Ol gotortu, IBk sendotu). Zerurat begiak finkatuak zadutzatela. Lç Act 1, 10 (TB baratuak, He, Dv begira, Ol, IBk begira-begira; v. tbn. begiak finkatu en Ax 392 (V 256), Gç 139, Ch I 14 (tít.), Zub 87). Zeren lehenbiziko aurthiki zuen harria finkatu zeraukan [...] belarraren erdian. Ax 89 (V 61; v. tbn. 598 (V 385) fintkatu). Paregabeko artha idukiko duzu lur hunetan zure egoitzaren finkatzeaz. SP Phil 516 (He 523 fermuki establitzeko edo asentatzeko). Finean, Iainkoak mundu hunen irauteari finkatu dioen muga etorri denean [...]. Ib. 51 (He 52 esleitu edo determinatu). Salutatzen zaitut, Olibes, / mendi saindu aberatsa; / zure baithan zuen finkatu / Jesusek azken urratsa. Gç 170. Eztetzatzula hauts zure aitzinekoek finkaturikako xedarriak. ES 97. Zure bihotza ezpaduzu ene baithan finkatzen. Ch III 35, 1. Adi-tzatzu bertzeek erraten dituztenak eta hek bethikotz gogoan fiñkatzera ensaia zaite. He Gudu 148. Salomonek izan balu tenplu eder haren eragiteko zuen artha bera finkatzeko bere burua humiltasun saindu batean. Lg I 330. Finka zazu ene fede eskasa; emenda zazu ene baitan fedea. Mih 39. Bekhatuaren beldurrak finkatu behar zaitu besarkatu zinduen bizitze sainduan. Brtc 256. Berrogoi egun lurrean / Elizaren finkatzen / iragan zituenean / Zerurat altxatu zen. Monho 76. Finka gaitzatzu egiazko bakean. Dh 86. Eginik koróna edo ustai gisabát lárres ta aranzeés frinkatuzióte búruan indárka. LE Urt ms. 18r. Finka dezagun gure biotzetan Yesu Kristoren meatxu ikaragarri au (Urdax, 1827). ASJU 1993, 594. Zerk goritu eta finkatu ditu martirak hanbat oinhaze gogorren erdian? CerBid 5. Finka dezagun gure izpiritua munduarentzat izan behar dugun mesprezioaren gainean. Jaur 392. Finkatu nahi zuten / Karlosen legia. Bordel 182. Lur Saindua harentzat lokharri maite bat zelakotz, iduritu zitzaion bere egoitza han behar zuela finkatu. Laph 61. Atseginikan finkatu nuen / Leihor gainian zangua. LuzKant 132. Sineste horren gainean finkatu gogo dut jakitatea. JE Bur 541. Petri edo Harria haiz, zioen erran, eta hire gainean finkatuko diat nere Eliza (Mt 16,18). Zerb IxtS 86 (Lç edifikaturen, He bastituko, TB altxatuko, Dv jarriren, Ol eraikiko). Eta azeria, emeki-emeki, zangoak doi-doia lurrean finkatuz, Puxkaren ondorat hurbiltzerat menturatzen da. JEtchep 32. Birtutearen bidea ta amodioa nai dute giza-biotzetan finkatu. Vill Jaink 80. Errepublika ezin finkatuz egonak ziren batzu. Larre ArtzainE 186. Oina finkatzeko RS-etako pasarte hori baizik ez badugu ere, kontu egingo dugu etziluma eta etzikaramu ez zirela zentzu berekoak. MEIG VII 103. Ez da Altubek finkatu zuen teoria muinean aldatu. MEIG VI 147.
v. tbn. EZ Man I 39. Ax 616 (V 396). Harb 363. INav 131. CatLav 361 (V 175). CatLan 141. AR 34. Prot 70. MarIl 53. Bordel 87. Gy 137. Laph 51. Zby RIEV 1908, 294. Lap 9 (V 7). Arb Igand 199. HU Aurp 113. CatJauf 24. StPierre 22. Barb Sup 182. Ox 193n. Zub 25. Lf Murtuts 24. JEtchep 68. Ardoy SFran 164. Xa Odol 189. Etchebarne 118.
(Intrans.). Fijarse, afincarse, establecerse, colocarse; afirmarse.
Itsutuak, ostinatuak [...], malizian eta borondate gaixtoan gogortuak, harrituak eta finkatuak daude. Ax 616 (V 396). Eta hunela Sionen finkatu naiz. Hm 69. Finka nadin barreneko gizona baitan. SP Imit III 28, 4. Zeren lau ur baititu bere baitharik iragaiten zaizkonak eta hekien beren artean dago fintkatua, hedatua eta errepartitua. ES 161 (v. tbn. 161 frikatu-gabe). Ene arima finkatua da eta fermuki zimendatua Jesus Kristo baithan. Ch III 45, 3 (SP finkatua; Ol sendo). Oi prestugune guziz prezagarria, arren finka zaite ni baithan. Dh 108. Bedariak lanyer hauk guzien bistan, / Finkatzen dire xedean. Gy 184. Bainan laster itzultzen zen gortherat eta azkenean han finkatu zen. Laph 4. Bainan zeren gainean finka ditake gure adimendu xumea? JE Bur 108. Jeneralak manatu zaukun ginen tokietan gelditzea eta finkatzea. Zerb Gerlan 32. Igan ba eta, besoz-beso hel, lanoez harat behaka [...] /; Lurkeriz arin, gutarik libro, hel gaiten eta hor finka. Iratz 179. Jatsu utzirik Lascorreko nausiak finkatuak zirela Donibane Garazin. Ardoy SFran 34. Hogoi bat urte pasan / trinketan eta plazan / ikusten dira jokatzen, / finkatzen... / Oraiko gazte gutixko baita / oraino hoitarat heltzen. Mattin 60. Ze irizpidetan finkatu diren bereizketa egin dutenak ez dut garbi ikusten. MEIG VII 35.
sense-2
2. Confirmar, asegurar, afirmar.
Erranaren finkatzeko. CatLan 86. Igande egunaren sainduesteko eginbide hori, mendez mende bethi errepikatu eta finkatu izan dute. Arb Igand 62s. Ez ginuen sekulan asmatuko izan zaitekela aski gizon atrebiturik, gure artean, erraiteko, finkatzeko, eskualdunak baduela, bi begitarte. HU Zez 40. Ebanjelioa mundu guzian hedatu zuten eta beren odola ixuri, erakasten zuten egiaren finkatzeko. CatJauf 30. Hori egia dela finkatu dauku Fermin Bidarriko harotzak. Ox 195. Badire orobat finkatu daukutenak mélèze, latinez larix delakoak arras ongi har lezakela Larrungo maldetan. Zerb Azk 41. Oiñarri ori kendu ezkero, Moralak eztu geiago zutik irauten. Au uste dugu utziko dugula sendo finkaturik, ezin ukatuzko eran. Vill Jaink 76. Erran behar dut eta finkatu, baietz ba, egiazko itsua zela Larroque. Larre ArtzainE 148. Bi nahiz gehiago hizkuntzaren elkarrekiko ahaidetasuna egiztatzeko eta finkatzeko badira jokabide jakinak. MEIG I 238.
azpiadiera-2.1
Ama gaixoa orduan finkatu zen ez zela muthiko hura bertzeak bezalakoa.Barb Leg 146.
sense-3
3. fikatu. "Fixer, attacher, clouer, arrêter" H.
sense-4
4. ( VocBN A). "S'appliquer sans relâche à faire ce que l'on peut pour arriver à un résultat" VocBN. .
sense-5
5. "(BN), abandonar, dejar. Finkatu diñat zama hura, akitua bainindunan " A.
sense-6
6. Depositar (una cantidad de dinero).
Murru paretan, hitz larriz: "Les dépôts d'argent obligatoires". --Sosik baduzu finkatzeko? galdatu zuen emaztekiak. JEtchep 101s.
sense-7
7. Establecer, reconstruir (un texto).
Testua ongi finkaturik eta ahal den neurrian argiturik dagoenean, interpretazio oso baten premian izango da. MEIG IV 83. Constitutio eta interpretatio textus delakoan ari dela esan dezakegu, hots, testua finkatzen eta ulertzen. Ib. 75s.
v. tbn. MEIG V 71.
finkatu
<< fini 0 / 0 fite >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper