OEH - Bilaketa

1214 emaitza horren bilaketarentzat

Sarrera buruan (3)


Sarrera osoan (500)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
erakarri.
sense-1
I. (Vb.).
azpiadiera-1.1
1. (Lar, VocBN ; -kh- gral. ap. A ; SP, Urt II 152, Lecl, Gèze, Dv, H), erekarri (A).
Traer; atraer; hacer venir. "Appeler, faire venir" SP. "Hacerlo venir, traer" Lar (s.v. reto ). "Muñir, llamar", "atraher", "tirar, atraher", "retraer" Ib. "Ramener, rapporter" Lecl. Tr. De uso más o menos general; se documenta desde Leiçarraga. En DFrec hay 28 ejs.
Mark harturik erekharrak eurekin. 2 Tim 4, 11. Erekhar zedin Paul. "Paul fut amenè" . Act 25, 23. Merkatariak erakarzen du dendara. Volt 256. Hunez [sariaz] erakharriren du hañitz bere aldera. EZ Man I 66. Usain onak [...] ienden enganatzeko, beregana erakartzeko. Ax 415 (V 269). Ondoan narakarzuno. O Po (ed. Michel) 225. Ezen hik hunat Jainko Jauna / Zerutik duk erakhartzen. 201. Bereki ahalaz hontara erakhar ditzen bere haur mithil eta neskatoak. Bp I 22. Urrikiak [...] erakharri zure ganat. Ch III 21, 6. Eguzkia sortzen den aldetik erakark nai deana. Lar DT CCIV. Egin zituen hura sulezetik erakarzeko ziran arrasto ta hitzket zenbait. Mb IArg I 129. Azari zepora erakarteko modue. BerastAzer 130. Eta zure aitziniala / [Julien] erakarriren dit. StJul (ms.) 32r (ed. 1891 eraçarri- ). Zohazte bidetarat, erakhar ezatzue bathuko ditutzuen guziak. Lg II 236. Kalte andiak darakartz beregana. CrIc 144. Erakar ezak Aigalont. Xarlem 679. Non laster erakarri zuen beren gañera jaunaren aserrea. AA I 573. Gauza hunen gainerat erakharri [...] gizonen atentzionea. MarIl IX. Non erakharri hark laguna baitzuen / Prestatzera bere etxola. Gy 237. Erakarri egizuz zeuganuntz. Ur Bisit 61 (ap. A ). Ifernuko leze beltz hunetara zerakartela nere arima. Dv LEd 227. Zergatik bere eskuz ni nauen onera / Erakarri aitonen euskaldun lurrera. AB AmaE 287. Ona ta pakia erakartzen digutenen oñak. Bv AsL 156. Erakarri daidazuz gaur goizean artu dozuzan eskutitz biak. Ag Kr 158. Neskato ile harrodun andana besoz beso zerakartelerik. JE Bur 25. Zugatzak [...] euria erakarten dabela. ForuAB 69. Zeruko bidera erakarri ebazanak zenbatu ezin alak izanaz. Belaus Andoni 12. Eztago eresija edo musikea lakorik jentia erakarteko. Kk Ab II 124. Zein gorago-yoranez / narakark igana? Ldi BB 16. Yendea arengana erakartzeko. Ir YKBiz 65. Ahorat ere erakartzen zituztela. Lf Murtuts 28. Or darakarkigute igarle antzetsua. Zait Sof 65. Zuri prakak erakartzen zaittutenez, narakarte ni ere gonak. Etxde AlosT 74. Kristal hautsiaren hotsak erakarririk, berehala etorri zen neskamea. Mde HaurB 84. Begien atsegiñak, argiak, biziro erakartzen du. Or Aitork 285. Eguzkiaren epeltasun gozoa gorputzera erakarri guraz. Erkiag BatB 193. San Denis, erakar hunat urtzo gris. EZBB II 99. Basauntz andia sare artera erakarriko duzu. Ibiñ Virgil 102. Minervaren lan atseginetara erakartzeko egina. MEIG V 69.
v. tbn. SP Phil 420. Tt Onsa 15. CatLav 405 (V 194). He Mt 2, 7. Cb Eg II 195. AR 212. Ub 100. Monho 48. Mg PAb 163. VMg 76. Gco I 414. JJMg BasEsc 254. TB Mt 21, 2. Jaur 403. ECocin 28. Aran SIgn 42. Arr May 197. A Ardi 77. JBDei 1919, 307. Ox 174. Eguzk GizAuz 66. Iratz 171. EA OlBe 22. Bilbao IpuiB 209. Onaind in Gazt MusIx 156. NEtx LBB 270. Zendoia 231.
azpiadiera-1.1.1
(Lar).
Reducir a, sujetar a; poner en. "(Poner a uno en) razón [...] eraldera ekarri, erakarri " Lar.
Gaztigatzen dut neure gorputza, eta suiekzionetara erekharten. 1 Cor 9, 27. Zure bizitze zuhurrak / Zeru-lurrak / Derakarzke bakera. O Po 56. Alaba lotsa bagaak eureen obedienzijara erakarteko. JJMg BasEsc 7. Gorphutz galgarri hau [...] Jaunaren xedetara erakhartzen. Dv LEd 264. Zeñen kontra [...] sututzen dira ainbeste, ezpada neurrira erakarri eta Jaungoikoaren ofensak galerazi nai dituztenen kontra? 'Enfrenarlos' . Aran SIgn 37. Hizkuntzaren joera erregelarik eza erregelara erakartzean baitatza gehienbat. MIH 82.
azpiadiera-1.1.2
(Lar; -kh- H).
Producir, causar, traer como consecuencia. "Acarrearse [...]. El se acarreará a sí mismo alguna enfermedad, bere buruari miñen bat eraioko dio, erakarriko dio " Lar. "Causar" Ib. "4. amener, causer. Ardoak erakhartzen ohi dituen kalteak. [...] 6. faire inspirer, suggérer. [...] (EZ Man)" H. v. ekarri.
Eta hitz hauk erakhartzen barreneko nekeak. EZ Man I 100. Nigarrak eta hatsbeherapenak erakhartzen derauzkigularik [beratasunak] . SP Phil 472 (He 479 isur-arazten ). Haboro dolore erakharri behar beiteizie [zure bekhatiek] . Mst III 4, 3. Ez-antsiatasun ondikozko batek ez bezate erakhar zuen sekulako zorigaitza. Lg I 254. Beste bekatuak erakarri dioen argaltasunetik. Ub 214. Bekhatuaren higuntza, zeinak erakharri baitu jaunzturen beharra. Dh 49. Kargu onek zer lanak eta nekeak erakarriko ziozkan. Lard 476. Zure aserreak gaitzegoki izugarriren bat erakarri bear dizula. Arr GB 91. Zenbat kalte eta zenbat lotsari erakarri ziozkan bere denboran ardoak. Urruz Urz 28. Erlisione sainduari ahal bezenbat kalte erakharriz. Elsb Fram IX. Zer nahasmenduak, / kalteak, gastuak, / Derakharzken hoien gobernamenduak! Zby RIEV 1909, 228. Beste kalterik ezteutsat iñori erakarri. Ag Kr 83. Hitzek baiterakarzate eskatimarik saminenak. JE Bur 132. Guziontzat ondorengo ederrak erakarriaz. ForuAG 299. Oiek erakarriko digute-ta betiko galera. ArgiDL 94. Gezürrak [...] erakar ditzazke ere nahigabe, destorbü eta itxuskeriak. Const 20. Lanian iñardutiak darakar gose ori. Otx 110. Norbere buruarentzat kaltea ta zigorra erakarriko lukeala. TAg Uzt 251. Bainan debruaren aipatzeak berak erakartzen omen du debrukeria zerbait. Lf Murtuts 17. Puntak, bere bidean aurkitzen dituen organuak oro zulatuz, herioa laister erakar lezake. Mde Pr 79. Ainbat onura gizonari erakarri zizkion gauzak etzuten ordain ori merezi. AZink 20.
azpiadiera-1.1.3
(A).
Llevar a, empujar a (hacer algo).
Debozinoak erakharri nau hemen ahalaz neure pobrezia guztia zuri gomendatzera. Harb 12s. Minzatzeak sobera nerakarke galtzera. O Pr 317. Hainitz arimaren mansotzeko eta erakhartzeko salbamenduko dotrinaren hartzera. SP Phil 145. Erakhar ditzan ber huni ahal bezañ ardüra so egitera. Mst IX. Beldur hark erakharri zuen hedatzerat eskua arkarat. Lg I 301. Humiltasunak erakarriko zaitu ez lagunarekin zure buruaren neurtzerat. Mih 33. Bere Aita Jainkoa ezagutzera ta maitatzera erakarteagatik. Ub 80s. Zor zaion ohorea / Bihurtzerat erakartzen / Gaituen berthutea. Monho 98. Erakarriko dau ostera dongaro egitera. Mg CO 125. Etorkizunak erakarri bear gaitu ez ernegatzera atsakaben artean. VMg 63. Urrikitan sartzerat gehienik erakhar gaitzaketen arrazoinak. Dh 60. Neu zure antzera biziten erakarteko. EL3 12 (ap. A ). Jarraikitzerat erakharri behar gaituzten motiboen gainean. MarIl 64. Bere berba onakaz erakarri eban konfesetara. Ur MarIl 32. Gortheko jaunak berak erakharri zituen zortzitik kofesatzerat. Laph 199. Gure büria erakhar dezagun debozione eta sü habororeki haien egitera. CatS 80. Jinkoaren boronthatiaren egitera erakharten zütian. Ip Hil 52. Bekhatu egiterat erakharriz. Prop 1911, 180 (ap. DRA ). Diputaziñuak baserritarrak aldakuntza au egitera erakarri gura dauz. ForuAB 107. Badarakar gogoeta bakan horren buruan hartzera. Mde Pr 371. Ez baininduten erakarri [...] siñestera. Or Aitork 133. Nahi gaitu erakarri beti eta orotan uzkailtze sendagarri horren egiterat. Lf ( in Zait Plat XXII ). Ez gaitu, ez, kritika pixka batek, edo puxka batek, geure burua ukatzera erakarriko. MIH 69.
azpiadiera-1.1.4
"Ramener, rappeler" H.
Hunekin erakhartzen du bere gana beldurrak. EZ Man I 100 (H: 'la crainte le rappelle lui-même'). Bere onera erakarri naiez bere kalabazako esnetik aoan sartu zion. Arr GB 64.
azpiadiera-1.1.5
(Precedido de gogora, burura, etc.). Hacer pensar; traer a la memoria, al pensamiento.
Behar ditutzu bertzeen gaitz handienak gogora erakharri. SP Imit III 19, 1 (Ch, Leon gogoan erabil ). Izpiritura erakharri behar ditutzu inkietatu zaituzten pensamenduak. He Gudu 84. Gaiza gaixtuak eta theiak ezpiritiala [etsaiak] erakharten beiteitzü. Mst III 6, 4. Berriz gogorat erakhartzen da [...] zenbait arrazoin. Dh 102s. Ezin zu gogorat erakhar zitzazkete. MarIl 104. Gogorat erakhar dezagun. Jaur 338. Urrikalmenduak asko gogoratze on erakarten ziozkan burura. Bv AsL 26. Eta gaur ikusteak zaldun egiñik zu / Burura darakartaz milla pensamentu. AB AmaE 226. Nere auleriak erakarri dit burura. Ag G 212. Beste aldi batzutako jazokixunak erakarri biar zittubezala gomutara. Otx 45. Irudipen aiek adiskidearen gogora erakartzeko. Ldi IL 32. Bere azken ibillerak ezin gogora erakarririk. Etxde JJ 161. Mirenen itzulera erakarri dut burura. Txill Let 60. Gogora erakar dezanean ere. Zait Plat 69.
azpiadiera-1.1.6
Reducir (a uno).
Afekzione eta gogoeta guziak batetara erakharri. SP Phil 419. Bat hartara oro erakharten. Mst I 3, 2.
azpiadiera-1.1.7
(Lar, , VocCB Dv).
"Adquirir" Lar. "Grangear, adquirir, (c.) irabazi, ekarri, erakarri " .
Orrelako aginteak eskatzea ta erakartea. (Interpr?). Lar Fueros 226. Artu baga borondate sendo bat ez geiago pekaturik egiteko, deritxagu erakarriko dogula pekatuben parkazinua? Mg CO 5 ( CC 3 iritxiko ). Nola egin esamina kontuzkoa, ta erakarri Jangoikoagandik damu egiazkoa? Mg CC 164.
azpiadiera-1.1.8
Citar. "Rapporter, citer. Zure erranak erakarri dauzkidate " Lh.
Etsenplurik ikharagarrienak erakhartzen zituzten errankizun horren alde. Laph 207.
azpiadiera-1.1.9
Traer (un propósito).
Beartsuenaen gisan ibillteko zerakarren asmo umilletik aienatzeko. Aran SIgn 78.
azpiadiera-1.1.10
Tirar de.
Borontzezko endaitzak erakar ditzala gurpil biak. "Trahat" . Ibiñ Virgil 97.
azpiadiera-1.1.11
Conciliar (el sueño).
Ezin zuan ezertara lorik erakarri. Ag G 56.
azpiadiera-1.2
2. erekarri.
Exigir, pedir. "Exiger, faire donner" H. "Cobrar, exigir (Lç Lc 3, 13)" A.
Deus ordenatu zaizuen baino gehiago eztezazuela erekhar. "N'exigez pas" . Lc 3, 13. Nola beraz eztuk ene dirua bankean eman, eta nik hura lukuruarekin erekharri bainukeen? "Demandé" . Ib. 19,23 (He erretira, TB, Oteiza, Arraind (h)artu, Dv athera, Ker, IBk, IBe jaso ).
azpiadiera-1.3
3. (V, G, L, S; VocBN , Gèze, H) Ref.: A; Lrq .
Hacer traer. "Faire porter" VocBN , Gèze, Lrq. v. ekarrarazi. Tr. Además de en Etcheberri de Ziburu, sólo encontramos ejs. seguros en autores meridionales; téngase en cuenta, sin embargo, que en muchos de los que hemos incluido en (1) es difícil decidir si se trata de "hacer venir, traer" o "hacer traer".
Prinzeek ohi dutela erakharri bandera. EZ Man I 78. Tinta eta papera khinuz / zituen erakharri. EZ Noel 165. Erakarri zien [...] Benjamin. Mb IArg I 335. Ardoa ta musika erakarri. Cb Eg II 186. Toki urrunekoetatik erakarri diran landareak. Izt C 161. Erakarri zuan seme au. Lard 163. Saskitxoa ikusi zuenean, neskameari erakarri zion. Ib. 64. Zuk txoritxoren bati kalabaz-azia onara erakarri ziñion. Arr GB 45. Sen Luis erregiak erakharri zütian Franziarat. Ip Hil 145. Bere gogoeta guztiak Adalbaldori Lopek [...] zerutik Lurrera erakarri eutsazan. Ag AL 158. Ezpanetara irri-barrea erakarriaz gizasemeai. Eguzk GizAuz 26. Itun-Etxolara txekorra erakarriko duzu. Ol Ex 29, 10 (Ker ekarteko aginduko, Bibl hurrantaraziko ).
v. tbn. Lek SClar 135.
azpiadiera-1.4
4. Hacer producir frutos.
Larretan emero erorten diren uriek hei belhar eta hazi franko erakharten derauezate. SP Phil 242 (He 244 erakhartzen ). Hari erakhartzeko fruitu onak. Ch III 23, 9. Lür gañaren trenpatzeko eta hari frütü ezin hoberik erakharteko. Mst III 23, 5 (Ip erakhar; SP ekhar, Ol ekarri, Leon eman ). Erakartzen ziola bere lurrari lurrak zekarkena baño agitz geiago. Mb IArg I 211. Erakharriko ditu hainaren baithan fruiturik nasaienak. MarIl 103. Gure lanek hainitz fruitu erakharriko dute arimetan. Jaur 390. Othoi gure landak benedika zaitzu eta erakhar ozute urthean bi uzta edo errekolta. EskLAlm 1888, 22 (ap. DRA ).
azpiadiera-1.5
5. eakarri (V-m).
"Mover la embarcación a remos ladeando" Etxabu Ond.
azpiadiera-1.6
6. "(Sal), comprobar" A.
azpiadiera-1.7
7. Derivar, hacer derivarse (referido a formas lingüísticas). v. eratorri.
Kasu horren mota guztiak génitif de transposition delako batetik erakarri zituena. MEIG VII 109. Nik asmatutzat neukan hitz erakarria. Ib. 62.
sense-2
II. (Sust.).
azpiadiera-2.1
1. Efecto.
Aita San Inazioren ur bedeinkatua ta bere erakarri miragarriak. (Tít. de un libro, Tolosa 1903)
azpiadiera-2.2
2. Atracción.
Eziñezko amodioaren erakarria konprenitzen dut orain. Txill Let 119.
erakarri
<< eraite 0 / 0 erakunde >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper