Harremana

    OEH - Bilaketa

    1214 emaitza horren bilaketarentzat

    Sarrera buruan (3)


    Sarrera osoan (500)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    elementu.
    tradizioa
    Tr. Element(a) es la forma empleada por los autores septentrionales, siendo seguro element en Leiçarraga e Inchauspe, elementa en Argaignarats y Gasteluçar, mientras que Etcheberri de Ziburu emplea ambas (elementa en Man I 79 y Man II 19; element ib. 58). Elementu es general al Sur (salvo elemento en J.C. Echeverria), apareciendo tbn. en Haramburu, Belapeyre y alguna vez Tartas. En DFrec hay 86 ejs. de elementu, 21 de elemento y 10 de elemendu .
    sense-1
    1. element, elemanta, elemento.
    Elemento (natural). "Elemento, elementua " Lcc. " Munduan lau elementuak: lurra, ura, aizia eta sua " Etxba Eib .
    Elementak ebiliren oro tribulaturik, / iguzkia, ilhargia odoletan etzinik. E 61. Elementék eta kreatura guziék Iesus Krist Iaunari gloria eman ukhan draukate. Lç Adv ** 5r. Laur sugiak dira laur elementen laur kualitate diferentak, hotza, beroa, idorra, bustia. Tt Onsa 96 (tbn. laur elementak ib. 153, pero laur elementiak ib. 85). Begien aitziñean ditutzu zerua, lurra eta elementak; bada hetaz egiñak dire munduan ikhus daitezken gauza guziak. Ch I 20, 7 (SP, Mst elementak, Echve 67 elemento edo lenasteak, Ip element; Ol, Pi izagai). Elementak urthuko dire suaren bizitasunez. He 2 Petr 3, 10 (Lç elementak; TB lenmenak, Dv gauzen geiak, Ol lugaiak, Ker izakaiak, IBk lurgaiak ). Su lazgarri horren karrak / zenbat iraun behar du? / Element horren indarrak / noiz behar du jabaldu? Monho 122. [Gizona izadian] indarren eta elementuen zurrumilloak zapaldu eta xeatuko ote duten bildurrez. Vill Jaink 119. Ebaki, berdin ebakitzen zituztela, adibidez /ur/ elementua eta /ur/ fruitu lehorra. MEIG VI 133.
    v. tbn. Harb 82. Arg DevB 7. Gç 29. Bp I 143. AA III 348. Añ MisE 180.
    azpiadiera-1.1
    element (T-L) .
    (Pl.). (Los)elementos, condiciones atmosféricas (viento, lluvia, etc.). "(Les) éléments déchaînés, elementak " T-L. Cf. infra (4).
    Ematzatzu soñulari airearen tormentak, / bethiere baketurik daudezen elementak. EZ Man II 110. Aserretuko dira elementu guziak. Mb IArg I 59 (corregido en element). Berorrek gizonai agintzeko eskua badu; baña elementuai ez: oriek Jainkoari obeditzen diote. Cb Just 36.
    sense-2
    2. Elemento, rudimento, principio.
    Hala gu ere haurrak ginenean munduko elementén azpiratuak ginén suiekzionetan. "Les rudiments" . Lç Gal 4, 3 (He lehenbiziko erakuspen, TB lenaste, Dv lehenbiziko eskola, IBk oinarrizko gauza, Bibl indar). Nola konbertitzen zarete harzara element infirmoetara eta paubretara [...]? Ib. 4,9 (He ikaskari, Dv lehenbiziko irakhaspen). Oraiño berriz irakatsi behar zaitzue zer diren Jainkoaren hitza explikatzen hasten direneko lehenbiziko elementak. He He 5, 12 (TB lenmenak, Dv lehenbiziko abiaduren, Ol asimasiak ).
    sense-3
    3. + elemendu. Elemento, componente. v. osagai.
    Hik beraz Sakramenduén indarra eta berthutea eztuk estimatzen element exteriorean konsistitzen dela. Lç Ins F, 1r. Hirur element kreatu gaberikoz egin izan den gorputz bat. Ib. G, 3v. Kaka ta kakarantza, / puzkar da tormentu, / ipurdiko zuloak / iru elementu. JanEd I 104. Euskaldun zaharrek Indi-Europarren kulturako elemendu hanitz jasan zituztela. Mde Pr 189. Nahiz forma horien elementuak indoeuropar diren. Ib. 219. Buruan iraultzen dugunaren noraezeko zerkia (elementua). Zait Plat 59. Poesiak eztu bein ere alde bat utzi jainkozko elementu ori. Vill Jaink 132. Bizia sortzen den lantegi onetan, bada, izadiak darabilzkin elementuak, bakunak dira oso. Ib. 50. Sistema horren elementuek sistematik hartzen dutela beren izatea eta beren izaera, ez sistemak elementuetarik. MIH 194. Galdegai hauek guztiok aditza ez beste elementuei dagozkie. MEIG VI 147.
    sense-4
    4. elementa (Urt, Dv, H (L)). Tempestad, lluvia torrencial. "Fruitu vel ontasun tromenta elementaren podorez beheiti vel lurrera eroriak" Urt IV 44. "Ce mot s'emploie pour exprimer de grandes averses de pluie" H.
    Elementa zutelarik [mariñelek] / bizi etsigarria, / zuk hitz xoillaz manaturik / kalmatu zen guzia. Arg DevB 215s. Elementa borthitzenean / ez naiz sekulan izitzen. Gç 169. Elementa batez, / neorri nindagola dilindaka sokez, / ene begiz nituen ikusi itotzen / hiru lagun enekin zirenak etortzen. Hb ( in Onaind MEOE 497 ). Ekaitz gaizto bat sartu zitzaigun / Kantabriyako partian; / lenago etzan kintik tiratzen / gure sor-leku maitian, / elementu au nondik sortu zan / ongi entera gaitian. Tx B II 84.
    azpiadiera-4.1
    Bidean artu zituen itsas-element arrigarriak [...] ta irur egunez erabilli zituen batetik bestera ezin gaizkiago.Mb IArg II 281.
    azpiadiera-4.2
    (AN-gip) Ref.: BU Arano; Gte Erd 111.
    (Pl.). "Se dice cuando llueve a cántaros: Oik elementuak botaitu" BU Arano. "Elementu gaitzak bota ditu, ha llovido a torrentes" (AN-gip, comunicación personal). "Euria zaldizko(e)kin ari du (AN-gip), elementuak zaldizko(e)kin ari du (AN-gip)" Gte Erd 111. cf. supra (1) ejs. con el sdo. de 'los elementos'.
    Zerutik erortzen ziren halako uri-pesiak eta elementak banatu ziren bazter guzietarat. Lg I 30.
    azpiadiera-4.3
    (Sing. o pl.).Lluvia (de fuego), tempestad (de fuego). " Su-lamazko elementak, torrents de flammes" Dv.
    Kharrezko leze huntan / Dire gustiak urthu, / Eta ni su elementan / Hekiñ balsan funditu. Gç 166. Zuetarik nork jasan ahal izanen ditu sekula guziko su-elementa hek? Dh 168. Ta zeru gorrak, / agitz gogorrak, / irabiatzen ditu berriz gu gana / elementen boaldan suzko kanborrak. SBaroj CancB III 320. Su ta autsa nasiko elementuak / gizona pranko il ditu, / zazpi leguan kuadruan ez da / iñor bizirik gelditu. Tx B I 125 (hablando de la erupción de un volcán).
    sense-5
    5. Elemento, medio.
    Kristaua iltzeko elementuak / obe ziraden galazi, / etzan pasako orain pasatzen / ai dan ainbeste desgrazi. Imaz Auspoa 24, 12. Bere jakin egarria asetzeko nahiko elementu eman izan zaiola Azkue eta beste ikertzale zintzo batzuen lanen bidez. Mde Pr 41.
    azpiadiera-5.1
    elemento (V-gip).
    Útil, herramienta. " Españian eta inguruetan, fabrikante agertzen zan montadore arek, ez eban dornua limarako eta torniua zuluetarako baño beste elementorik eskillarape baten " Etxba Eib (s.v. torniua).
    Jarri ditu ango pote zar, balde, inguruan billatu zituan elemento guziak. BBarand 21.
    sense-6
    6. (V-gip), elemento (V-gip) Ref.: Garate Cont RIEV 1930, 154; Etxba Eib; Elexp Berg. .
     (Ref. a personas). "Elemento, persona notable (Eibar)" Garate Cont RIEV 1930, 154. "Elementua, en uso común, se dice de la persona que inspira reparo o inquieta por sus cualidades. Ez dot nai lagun izan deizun a elementua" Etxba Eib. "Pertsona berezia: okerra edo bizia edo parranderoa edo... Eztok asko ezautzen. Elementu edarra dok haura. Mutiko hori da elementua, hori" Elexp Berg. Cf. LzG: "Elemento, se dice de la persona alegre, amiga de fiestas (Lagrán)".
    Mutiko ori, elementu ona izango yaken euren alde egonaz. Erkiag BatB 68. Gero adiskide biak, ikas-gela handira joan ziran beste muttikoekin. Hek ziran elementuak! Osk Kurl 200. Elementu ona mutil ori; erakutsi eban Sabinoren dotriñakue ez zana. Gerrika 32s.
    azpisarrera-1
    ELEMENTAK ELEMENTARI. "Elementak elementari ethorri da, il est venu par une pluie battante" Dv.
    azpisarrera-2
    EURI-ELEMENTU. Precipitación.
    Mendiek edaten eta iresten dituzte uri-elementa horiek [ihitzak, lanhoak, elhurrak, uharrak eta erauntsiak] . Arb Bok 297s.
    azpisarrerakoSense-2.1
    (Fig., ref. a personas; cf. supra (6) ).
    Zer euri elementa, to, gizon hori. Larz Senper 30.

    elementu

    elementu
    << 1 ele 0 / 0 elestatu >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper