Harremana

    OEH - Bilaketa

    247 emaitza horrelako bilaketarentzat

    Sarrera buruan (3)


    Sarrera osoan (244)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    sinple.
    sense-1
    1. (Gèze) .
    (Ref. a cosas). Simple, ingenuo; tonto. "Simple" Gèze (puede corresponder a cualquiera de las acepciones).
    Balentia sinplea da andren gaitz erraitea. E 117. Diñozuzan berba sinple, alper, ezerezkeria guztietan. Añ GGero 195. Zenbat arima argal dagozan mundubagaz katigaturik, lagun deungeen esa mesa, ta burla sinple batzuk gaitik. JJMg BasEsc 161. Bizi modu sinplia. Ib. 161. Itxasoz juaiteko abisak ükhen tüzü, / ideia sinple hori othoi ütz ezazü. 'Cette sotte idée' . Etch 676.
    azpiadiera-1.1
    (V-gip, S; Urt I 64, H) Ref.: Lrq; Elexp Berg .
     (Ref. a personas). "Peu sensé (S)" Lrq. "Persona simple, un poco tonta. Aura sinple samarra don da dana siniste jon. Ez ari sinplia izan da joan ari medikuana " Elexp Berg.
    Hitz eztiz eta lausenguzkoz sinplén bihotzak seduzitzen dituzté. Lç Rom 16, 18 (He izpiritu sinpleak; TB prestu, Dv laino, Ol gixaxo, Ker gizajo, Bibl jende xume, BiblE jende xaloa ). Salbatzaillea dela du predikaturen / eta hitz xuriez asko sinple llilluraturen. EZ Man I 65. Irakats albaitiozo / eziakin sinpleari, / eta konseillu on eman / premia duenari. EZ Eliç 44 (cf. infra (3) ). Nor izanen da persona haiñ sinplia eta haiñ elgerra, non dakielarik etsaia bortan diala, eztadin egon iratzarririk armak eskuan. Tt Onsa 61. Jende sinplen grosiertasunak jasaitea eta sofritzeagatik. CatLav A, 3v (V 4). Atsotxo sinple ezer eztakian batek amadu lei Jangoikoa. Añ LoraS 88. Neskatilla tonta, sinple ta gatz bagakueen kondizinoia! JJMg BasEsc 249. Mundutaarrak beti daukeezala sinpletzat eureen bizi modubari jarraituten ez deutseenak. Ib. 154. Emakume bat zubek txotxatzat, sinpletzat, ta ezertako eztzat, edo alperrikakotzat daukazun monja bat, beti gaisorik, beti minez, [...]. fB Ic II 296. Humildia gaiti dino bere artian gaistuak: sinple bat dala. Urtentxubagua gaiti: soberbijotsua dala. Ib. 223. Errezetan badau, sinple bat dala [dinue] . Astar II 189. Ema sinple, hitzuntzia, / yauzirik ohetik erdi billhuzia, [...]. "L'épouse indiscrète et peu fine" . Gy 149. Urdeak derra, ez naiz hoien iduriko, / bata baita sinple, bertzea aldiz gaizo. "Il est sage; il est un sot" . Ib. 11. Zer yende iñorant, bastoak, / konpaiñes sinple, tontoak! Ib. 199. Zuhaur zirade sinplia, / opinionez bethia. '(Trop) simple (d'esprit), pleine de préjugés' . ChantP 342.
    sense-2
    2. Sencillo, humilde. Cf. Bv AsL 141: "Ain zan biotz garbi ta sentzillekua anai ura ze, San Franziskok eman zion anaia Sinpleren izena".
    Zareten bada zuhur sugeak bezala, eta sinple uso kolunbák bezala. Lç Mt 10, 16 (He, TB sinple; SalabBN xinple; Dv laino, Ur tolesgabe, Ip gogo-xahü, Samper, Echn, Hual, senzillo, Ol, IBk, BiblE xalo, Leon laño, Ker lau ). Baldin hire begia sinple bada, hire gorputz guzia ere argi dukek. "Ton œil est simple" . Lç Lc 11, 34 (He garbia bada, Dv garbi baduzu, BiblE onik duzunean ). Ungi ethorri bihotz sinple maleziagabeak / eta munduko plazeren oñez zapatzailleak. EZ Man I 87. Iainko sinplea, indazu othoi sinpletasunaren berthutea. EZ Man II 180. Arren bada eneak, / borondatez errezibi / tzatzu esker sinpleak. EZ Eliç 71. Ezta konzientzia sinplea, plauna eta malizia gabea baiño gauza dohatsuagorik. Ax 447 (V 292). Zure amorioa garbia bada, sinplea eta ongi ordenatua, etzaitu deusek ere gathibatuko. SP Imit III 27, 1 (Ch, Mst, Ip sinple; Ol, Pi uts, Leon laño ). Sinpleago bagare gure bizian. SP Phil 479 (He 485 sinpleago ). Jainkoa sinpleekiñ eta bihotz xuxenekiñ dabilla. Ch IV 18, 4 (Mst sinple, Ip jente sinple; Ol xalo, Leon laño ). Ez xoillki yende xehentzat eta sinplentzat, baiñan oraiño izpiritu-dunentzat eta Jaiñkotiarrentzat ere. He Gudu 137. Zeren estali diotzotzuten hauk munduko zuhurrei eta prudentei eta erakutsi diotzotzuten sinpleei eta xumeei. He Mt 11, 25 (SalabBN yende xinpler eta xeher; Dv xumeei, TB haur xumei, BiblE jende xumeari ).
    v. tbn. Gco I 452. Gy 105. AzpPr 51.
    azpiadiera-2.1
    (Ref. a cosas). Humilde, pequeño, sin pretensiones.
    Gauza sinpletan lakhetzen. SP Imit III 11, 3 (Mst, Ip gaiza arrunt, Leon gauza xume ). Zabiltza beraz fede sinple eta duda gabeko batekin. SP Imit IV 18, 4 (Mst, Ip sinple; Ch garbi, Ol xalo, Leon laño ). Obedienzia sinple batek gehiago balioko du munduko prudenzia eta errefiñamendu guziak baino. Ch I 25, 4 (Mst sinple, Ip sinplia ). Hañ gogo hunez behar dütügü irakurtü librü debotak, eta sinpliak, nula goraki, eta jakitereki egin izan direnak. Mst I 51, 1 (Ip sinpliak; Ch lanoak, Leon xumeak ). Hobe baidaukat nik nere iduri sinplean / handia naskian baino, txikia segurean. Gy 47. Hek nahiko tugu / alegiñaz obligatu / yanari sinple hetara / urrezko mendekotara! " Nous les réduirons aux mets de l'âge d'or (c.-à-d. aux fruits de la terre)" . Ib. 240s.
    azpiadiera-2.2
    [Konfesioniak] izan behar dü hümilia, sinplia, prüdenta eta osua. CatLan 148 (v. tbn. en contexto similar CatS 86).
    sense-3
    3. (H).
    Simple, mero. "Simple, qui n'est que. Soldado sinplea, simple soldat" H.
    Bada, sei batek arzaiten badau / kantu sinple batez ainbat deskansu. Lazarraga B3, 1154r. Ori da dolor sinple bat, entraina txarretako bat. (Larrasoaña, 1606). ReinEusk 116. Iende prestuek damu hartzen dute heken hitz sinpleari sinheste emaiten etzaikanean, eta iuramentu egitera, nehork behartzen dituenean. Ax 265 (V 177). Pausugabetasuna edo khexadura ezta tentazione sinple bat, baina berekin hainitz tentazione ekhartzen deraukun ithurburua. SP Phil 459 (He 465 sinple ). Angeru bat dela, erran nahi da, hura aurkhitu duzunean, eztadukazula gizon sinple bat bezala. Ib. 18 (He 17 gizon xoil ). Lurra zeliareki konparaturik ezta pundu sinple bat baizi. Tt Onsa 165 (ed. RIEV 1909, 624). --Ur benedikatua hartzea sakramendu bat othe da? --Ez, hura da zeremonia sinple bat. CatLav 212 (V 107; v. tbn. CatLan 121 zeremonia sinple bat ). Lehenik ezpiritiala jiten da phensamentü sinple bat, gero imajinazione azkar bat, azkenekoz plazera. Mst I 13, 5 (Ip sinple; SP arin ). Gloria harek eztikhezü hatsarre sinple bat baizik. Bethi eternitatia hatsarrian dükezü. UskLiB 99. Yende hek direla mekanika sinple. " De simples ressorts" . Gy 213. Arrazoiñatze hau net ona zaiteken / nausi baten baithan baldiñ izan bazen. / Baiña baitzen ora sinple baten-ganik, / eman zen balio etzuela deusik. " D'un simple chien" . Ib. 283. Osto bat, haize bat, ez deus, itzal sinplea bera, / aski zen hari betbetan emaiteko sukarra. Ib. 117. Nik txapela neukan, baña beste lagunak sarreran artu biar izan eben an daukezen papelezko txoto sinple batzuk. Gerrika 251.
    sense-4
    4. (S ap. Lrq ; Arch VocGr 190, H).
    Simple, sencillo, no compuesto. " Bakhuna, sinplea, le simple" Arch VocGr. "Qui n'est pas double" Lrq.
    Elementa gero sinple lekhu beherekoan / Su, Aire, Itsaso eta Lehor zimenduzkoan. EZ Man I 79 (II 58 ur element sinplea ). Othoitz sinpleez edo bakhunez. EZ Man II 161.
    azpiadiera-4.1
    (Beneficio) simple.
    Iritsi zeban Aita Santuagandik benefizio sinple San Klementekoa diozesea Cuencakoan, Salamancan zegoen Kolejio nagusi Cuencakorako. Izt C 501.
    sense-5
    5. Simple, débil.
    Ene oñ urratsez idukazu ardura, / aitziñera emateko unheari ioaidura, / eta oñez ibillia sinpleena bezala, / ene saihetsetik othoi aldara etzaitela. EZ Man II 115 (de interpr. no segura). Gizona eta lilia biak bardin sinple eta flako direla. Tt Onsa 97. Hanbat dira tentazioniak handi, espiritua pronpt, haragia sinple eta frajil, non guti baita, non ezten bekhatutan erurten. Ib. 171.
    v. tbn. Tt Arima 68.
    sense-6
    6. Ligero, leve.
    Bere Iaunaren borondatia eztakianak, gastigu eta punizione arhiña eta sinplia ukhenen du. Tt Onsa 28. Uhuinkeria sinple bat da besteren hunaren hartzia, bena Elizan gaiza bat ebatsten bada hura sakrilejio bat da. CatS 87.
    sense-7
    7. (V-gip ap. Elexp Berg ).
    Simple, fácil; simple, sin complicación. "Se dice de los quehaceres [...] simples. Konprak eittia baiño gauza sinpliagoik..., ba oixe be eztaki " Elexp Berg.
    Moien sinpleago bat zuei sinhetsarasteko erraiten dauzuedana. Revol 137. Jesüs-Kristen Pasioneko phüntü prinzipaletan gaiñen orhitmenxa sinple batzüz. UskLiB 54. Huna fable hunen morala sinplea. Gy 99 (v. tbn. 76). Beldur ere banaiz batzuek kausi dezaten fabletako nere mintzoa sinplegia edo komunegia. Ib. XII. Anisa olioa arras sinplia da egiteko. ECocin 51. Nun dezu kortxu-ateratzallea? / --Ementxe. / --Ez al degu beste bat sinpleagorik? Lab SuEm 200.
    sense-8
    8. (V-gip; H).
    "Mince, léger, de peu de consistance. Oihal sinple bat, une étoffe de peu de corps" H. "Kalitate edo egitura oso apaleko objetua. [...] Jertse sinple batekin zoian eitte zeban otzakin " Elexp Berg.
    Barku sinple aien paluetan / belatxo batzuek iza, / ibilli ziran gizarajuak / ez orain gu beziñ aixa. MendaroTx 351.
    azpisarrera-1
    XINPLE .
    (Forma palatalizada con o sin valor expr.).
    azpisarrerakoSense-1.1
    a) (H (s.v. sinple )) .
    (Ref. a personas). Simple, sencillo, común, vulgar.
    Adizkide egiñ zaite humillekiñ, xinple eta xuxenekiñ. Ch I 8, 1 (SP, Mst, Ip sinple ). Fidelenetarik Xinplener othoitzteko manera baten emaitia gatik. CatLan 77. Meditazionearen izen xoilak eta aiphamenak asko jende xinple harritzen eta izitzen ditu. Dh 93. Girixtinorik xinpleenen instruitzeko. MarIl 129. Aitarekin lanian, / amarekin elizan, / presuna xinpliagorik / etzitaken izan. Bordel 126. Kanpainako yende xinplea. Elsb Fram 184.
    v. tbn. SalabBN Mt 10, 16.
    azpisarrerakoSense-1.2
    b) Simple, fácil.
    Xinple eta natural ezar dezan eskuara ortografa. MarIl VIII. Ogi-zopa: zopa guzietarik xinplena eta errexena. ECocin 3. Gero egiten ginuen glosia edo mintzaldi laburra, gai xinple batean. Larre ArtzainE 268. Burutapen garai guztiak bezala, bakuna da, xinplea, zoroak ere igerriko liokeena. MIH 203. Xinpleegia litzateke horrelako ikuspuntua edo irizpidea. MEIG IV 86. Zuei galdera batzu egingo nizkizueke. Oso xinpleak dira. MEIG IX 79. Harako ekuazio diferentzial xinple baino xinpleago hartan. MEIG VI 121.
    azpisarrerakoSense-1.3
    c) Simple, sencillo, honesto.
    Fede xinple eta debozione samurrarekin. MarIl 22. Errezebitze ezin ahala xinplea eta goxoa. Othoizlari 1963, 496.
    azpisarrerakoSense-1.4
    d) (V-gip; H).
    "Persona simple, un poco tonta" Elexp Berg (s.v. sinple ).
    Hauk beren itxuratik duztenak juiatzen / ez dirade, xinpleak, guti enganatzen. Elzb Po 220. Zer zozoa hintzen hatik, Ellande. [...] Ez duk harat hunatik, arnoak argitzen dik azkarki jende xinplea! Barb Sup 72. Eskuintiar naiz ene maneran edo hobeki erraiteko "faxista" jende xinpleek dioten bezala. Mde Pr 58. Badugu jende xalo eta xinplea honelakoxe galdera atergabe egiten diguna: [...]. MEIG VI 69.
    azpisarrerakoSense-1.5
    e) (H).
    Simple, mero, solo.
    Langile xinple izanik. Elsb Fram 66 (v. tbn. 169).
    azpisarrerakoSense-1.6
    f) Frágil; débil.
    Balkoia xinple egon bear du ta / kontu beraño erori. Tx B 170. Nahiz beti xinplea / zagon osasunez, / bizi izan zen urte / andanatto batez. Etcham 172. Ordu batzuetarako argi xinple bat zan, da pozik beragaz. Gerrika 262.
    azpisarrerakoSense-1.7
    g) "Mince [...], qui a fort peu d'épaisseur" Chaho.

    sinple

    sinple
    << sinetsi 0 / 0 soil >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper