OEH - Bilaketa
2 emaitza hiltasun bilaketarentzat
goiburua
nagitasun.
sense-1
(gral.; SP, Urt I 92, Ht VocGr 396, VP 64r, Lar, Añ, Izt 91r, Lecl, Dv, H, Zam Voc
)
Ref.:
A;
Iz ArOñ;
Etxba Eib
.
Pereza. "Desidia" , "dexamiento", "flema, tardanza", "floxedad", "poltronería", "inercia" Lar y Añ. "Acidia" , "ocio", "roncería, tardanza" Lar. "Galbana" , "ociosidad" Añ. "Caractère indolent, paresseux, lâche" Dv. v. nagikeria. Tr. Documentado en autores de todas las épocas y dialectos desde finales del s. XVI, aunque al Norte escasea en el s. XX. En DFrec hay 3 ejs.
Pekatu kapitalak dira zazpi. [...] Zazpigarrena, nagitasuna. Bet 14 (OA 98, Iraz 41, CatBurg 39, Cb CatV 55, Oe 46, Gco II 7, CatBus 33, CatLlo 78 nagitasuna, Añ CatAN 57 nagitasuna edo alferkeria, Legaz 47, CatB 76 nagitasuna edo pereza). --Zer da nagitasuna? --Gogoaren hiltasun bat. Mat 171. Ezta izurririk [...] nagitasunak edo alferkeriak bezanbat kalte egiten duenik. Ax 41 (V 25). Nagitasuna sartzen bazaio berak atzartu behar du bere bihotza. SP Imit IV 10, 5. Geuk daukagun nagitasun andia egiteko Jaungoikoen legeak aginetan deuskuna. Urqz 10. Etzuen nagitasunik agertu graziari ihardetsteko. Lg II 158. Enbidiya, kodiziya, nagitasun, banidade ta soberbiyazko pekatubak. Zuzaeta 46. Erdi lo zaude, ta zere nagitasunak ez dizu esnaatzera uzten. Mg CC 232. Nagitasun andiaz ibilten dira. Añ LoraS 181. Jainkoaren itza entzuteko nagitasunean bizi diranak. AA III 409. Ze nagitasuna! Ze atzerakunzia komulgetara juateko! Astar II 234. Arimako nagitasuna . fB Ic II 263. Ahalge gaiten gure nagitasunaz Jainkoaren zerbitzuan. Jaur 200. Goixago oetik jagi, asi baga eguna nagitasun ta alper usañagaz. Ur MarIl 2. Nagitasun apurtxo bategaitik edo. Ag Kr 40. Obra onak iteko nagitasune edo deseio falta. CatUlz 51. Jainkoari buruz osoki itzultzen denak, beer nagitasuna galtzen du. Leon Imit II 4, 2. Nagitasunik ez dauken lapur eskubiurriak. Erkiag BatB 134. Nekia edo nagitasuna / arkitutzen nuen lendik. Uzt Sas 138. Bala otsak asi ziranean, etzegoan etzateko nagitasunik. AZink 66. Buruko nagitasunak arintzeko. Ostolaiz 154. Bide berrietan barrena abiatzeko nagitasun hori zabalduxea dago. MEIG I 197.
v. tbn. EZ Eliç 112. Harb 185. Cap 75. Ch III 52, 2. CatLav 179 (V 93). Mb IArg I 80. Cb Eg II 173. Mih 41. LE-Ir (373). CatElg 155. Dh 142. VMg 71. MarIl 109. Arr May 9. Lap 351 (V 161). A BeinB 59. Itz Azald 202. ForuAB 101. Enb 148. MendaroTx 419. Or Aitork 101. Ataño TxanKan 189. Onaind STeresa 95.
Pereza. "Desidia" , "dexamiento", "flema, tardanza", "floxedad", "poltronería", "inercia" Lar y Añ. "Acidia" , "ocio", "roncería, tardanza" Lar. "Galbana" , "ociosidad" Añ. "Caractère indolent, paresseux, lâche" Dv. v. nagikeria. Tr. Documentado en autores de todas las épocas y dialectos desde finales del s. XVI, aunque al Norte escasea en el s. XX. En DFrec hay 3 ejs.
Pekatu kapitalak dira zazpi. [...] Zazpigarrena, nagitasuna. Bet 14 (OA 98, Iraz 41, CatBurg 39, Cb CatV 55, Oe 46, Gco II 7, CatBus 33, CatLlo 78 nagitasuna, Añ CatAN 57 nagitasuna edo alferkeria, Legaz 47, CatB 76 nagitasuna edo pereza). --Zer da nagitasuna? --Gogoaren hiltasun bat. Mat 171. Ezta izurririk [...] nagitasunak edo alferkeriak bezanbat kalte egiten duenik. Ax 41 (V 25). Nagitasuna sartzen bazaio berak atzartu behar du bere bihotza. SP Imit IV 10, 5. Geuk daukagun nagitasun andia egiteko Jaungoikoen legeak aginetan deuskuna. Urqz 10. Etzuen nagitasunik agertu graziari ihardetsteko. Lg II 158. Enbidiya, kodiziya, nagitasun, banidade ta soberbiyazko pekatubak. Zuzaeta 46. Erdi lo zaude, ta zere nagitasunak ez dizu esnaatzera uzten. Mg CC 232. Nagitasun andiaz ibilten dira. Añ LoraS 181. Jainkoaren itza entzuteko nagitasunean bizi diranak. AA III 409. Ze nagitasuna! Ze atzerakunzia komulgetara juateko! Astar II 234. Arimako nagitasuna . fB Ic II 263. Ahalge gaiten gure nagitasunaz Jainkoaren zerbitzuan. Jaur 200. Goixago oetik jagi, asi baga eguna nagitasun ta alper usañagaz. Ur MarIl 2. Nagitasun apurtxo bategaitik edo. Ag Kr 40. Obra onak iteko nagitasune edo deseio falta. CatUlz 51. Jainkoari buruz osoki itzultzen denak, beer nagitasuna galtzen du. Leon Imit II 4, 2. Nagitasunik ez dauken lapur eskubiurriak. Erkiag BatB 134. Nekia edo nagitasuna / arkitutzen nuen lendik. Uzt Sas 138. Bala otsak asi ziranean, etzegoan etzateko nagitasunik. AZink 66. Buruko nagitasunak arintzeko. Ostolaiz 154. Bide berrietan barrena abiatzeko nagitasun hori zabalduxea dago. MEIG I 197.
v. tbn. EZ Eliç 112. Harb 185. Cap 75. Ch III 52, 2. CatLav 179 (V 93). Mb IArg I 80. Cb Eg II 173. Mih 41. LE-Ir (373). CatElg 155. Dh 142. VMg 71. MarIl 109. Arr May 9. Lap 351 (V 161). A BeinB 59. Itz Azald 202. ForuAB 101. Enb 148. MendaroTx 419. Or Aitork 101. Ataño TxanKan 189. Onaind STeresa 95.
azpisarrera-1
NAGITASUNEZ.
Por pereza.
Garbietea anz guztiak pekatuenak, inoranziaz edo nagitasunez geratu oi iakuzanak. Cap 66. Nagitasunez libru onak utzi ta [...] ignoranzia itsuan betiko geratzea. Cb EBO 12. Edo nekearen beldurrez edo nagitasunez [...] oraziora ez joatea. Mg CC 221. Uzten baitire nagitasunez edo zabarkeriez. Añ CatAN 44 (v. tbn. LoraS 169). Nagitasunez egunoroko errezuak egin baga itxitiagaz. Ur MarIl 25 (v. tbn. CatArrig 85).
v. tbn. CrIc 102. AA I 471. Itz Azald 99.
Garbietea anz guztiak pekatuenak, inoranziaz edo nagitasunez geratu oi iakuzanak. Cap 66. Nagitasunez libru onak utzi ta [...] ignoranzia itsuan betiko geratzea. Cb EBO 12. Edo nekearen beldurrez edo nagitasunez [...] oraziora ez joatea. Mg CC 221. Uzten baitire nagitasunez edo zabarkeriez. Añ CatAN 44 (v. tbn. LoraS 169). Nagitasunez egunoroko errezuak egin baga itxitiagaz. Ur MarIl 25 (v. tbn. CatArrig 85).
v. tbn. CrIc 102. AA I 471. Itz Azald 99.
azpisarrera-2
NAGITASUNEZKO
(Adnom.).
Alferkeria edo nagitasunezko bekhatuak. EZ Eliç 162. Nagitasunezko egite batekiñ egunari asiera eman eztakion. Arr May 9.
Alferkeria edo nagitasunezko bekhatuak. EZ Eliç 162. Nagitasunezko egite batekiñ egunari asiera eman eztakion. Arr May 9.
nagitasun
-
nagitasun....
-
(gral.; SP, Urt I 92, Ht VocGr 396, VP 6...
-
NAGITASUNEZ. Por pereza. Garbietea anz g...
-
NAGITASUNEZKO (Adnom.). Alferkeria edo n...
<< hiltasun 0 / 0
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
