Harremana

    OEH - Bilaketa

    1295 emaitza herri bilaketarentzat

    Sarrera buruan (151)


    Sarrera osoan (495)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    bikario.
    sense-1
    (V-gip, AN-gip, BN, S; Urt Gram 31, Lar, Añ, Arch VocGr, Hb, Dv, H), bikari (S; Ht VocGr 436, VocBN , Hb, Gèze, Dv) Ref.: Lrq; Etxba Eib; EAEL 40; Gte Erd 1 .
     Vicario. "Chorepiscopus, [...] iphizpiku bikarioa " Urt V 4. "Vicario" Lar, Añ. " Itsasun bikario egon zen (AN-gip, BN-lab, BN-arb, S)" Gte Erd 1. Tr. Documentado, tanto al Norte como al Sur, desde principios del s. XVII. En cuanto a la distribución de variantes, bikario es la más utilizada: es prácticamente la única forma que se documenta al Sur (excepto un ej. de Mendiburu), y es tbn. la más general en los autores septentrionales; los suletinos sin embargo sólo usan bikari, empleado tbn. por algunos autores bajo-navarros y labortanos, alternando en ocasiones con bikario . En DFrec hay 9 ejs. (4 septentrionales) de bikario, y 2 (uno septentrional) de bikari .
    azpiadiera-1.1
    Subordinado, auxiliar de un superior (en la Iglesia).
    Bai, Philotea, Iainkoa da zuk enzuten duzuna, erraiten derauenaz gero bere Bikarioei, enzuten zaituztenak enzuten nau. SP Phil 72 (He 74 ministre, Echve Dev 95 ministro ). Esan zidan Bikari jaun fraide batek. Mb IArg I 52. Gogora zitzaidan euskaldun on Bikario jaun ark len esana. Ib. 52. Guk, diosesako Bikario Kapitularak. Ip ( in Jnn SBi II ). Bertze orduz katedraleko bikari zelarik. HU Aurp 110. Egin dira 5 goigoterki edo artzobispoen aulki berriak, 16 goterki, 11 Bikarioenak eta 3 prefekturak. JBDei 1919, 190. Baionako gotertxaun edo "katedraleko" "bikario". Artetx Y 1933, 324. Haatik, asmatzeko da nolazpait mirakulu egile bilakatu balinbadira Frantsesen "bikario" ttipiak, berak ere zonbait egin dukela! Ardoy SFran 164. Gotzaiaren urrengoa zan bikarioarengandik. Etxabu Kontu 68.
    azpiadiera-1.1.1
    Referido al Papa, como vicario de Cristo.
    Erromako Aita saindua, lurrean Iainkoaren lekhuaren edukitzaillea, eta haren egiazko Bikarioa. Mat 68. Gomendatzen deratzut aita saindua zeure bikarioa. Harb 314. Kristok, eta aren Bikarioak Aita santu Erromakoak goberneetan dabeena. Cap 56. --Zegati da romanea? --Zegati Erroman dagoan aita santua Kristoren bikarioa. CatAnz 6. Gorpuz bat zeinen burua da Iesusa da Iesusen Bikarioa legez lurrean Aita Santu Erromakoa. Zubia 152. Kristoren beraren bikarioa. OA 43. Edo gibela eman dioela Kristoren bikarioari. ES 122. Lurrean bere bikarioa legez Aita Santu Erromakoa. Arz 37. Zeina baita gure Aita Saindua Jesu-Kristoren lurreko Bikarioa. CatLav 54 (V 35). Da Sumo Pontifize Erromakoa, Kristoren bikario lurrean. Iraz 20. Sumo Pontifize Erromakoa Kristoen bikario edo ordeko lurrean. Oe 72. Gure Aita Seindia, Jandone Petriren süzesorra, lürraren gaiñian Jesü Kristoren Bikariua. CatLan 14. Romako Pontifize sumoa Jesukristoren bikarioe [sic] lurrian. CatUt 51. Elizaren buruzagi / Ikusten ez dugunak / Ordenaturik zuhurki / Nola egin ordainak, / Hiltzen diren eredura / Haren bikarioak, / Agertzen dire mundura / Artzain egiazkoak. Monho 78. Berak bere Bikarijo edo ordiazkotzat iminiriko Erromako Aita Santuba. JJMg BasEsc 40. Gure aita saindu lurreko bikarioak. Prot 70. Hasirik Jesüs-Kristen Bikaritik [...] basa bazterretako azken artzañetara-drano. CatS V. Hori bera Jesukristoren Bikarioagan bitarterik onena izandu zan. Aran SIgn 107. Lurrian gure Bikariyua / Erroman Aita Santuba. Ud 134. Cencio Sabelio Kardenala, Honorio irugarrenaren izenarekin, eseri zan Jesu-Kristoren Bikariuaren alkian. Bv AsL 170. Lurraren gainean Jesu-Kristoren Bikario eta orde den Aita Sainduaren gobernuari sumetituak. Lap 322 (V 147). Aita Saindua da Elizaren Buruzagi ageri dena, Jondoni Petriren ondokoa, Jesu-Kristoren Bikarioa lurrean. CatJauf 64. Da Jesu-Kristoren Bikarioa, lurrian dagona. CatUlz 21. Orrengatikan deitzen diyogu / Kristoren Bikariyua. Tx B I 205.
    v. tbn. Cb CatV 28. CatB 32. CatLlo 27. CatLuz 14. CatAe 30. CatSal 31. CatR 31.
    azpiadiera-1.1.2
    Coadjutor, auxiliar del párroco. Tr. En esta acepción aparece en textos septentrionales y algunos navarros como Beriain.
    Apez edo Bikario, edo iolako maneras arimes kargu dutenek. Ber Trat 56r (en la vers. castellana, ib. 49r, solamente "los curas"). Irakurri dut [...] d'Argaiñarratz apez eta Ziburuko jaun bikarioak egin duen Liburua. (In Arg DevB II ). Herri hontako Erretor, Bikari, eta Jinkoaren beste haur hon orori. Bp I 17. Erretor eta Bikariek biziki eskoleraziren dütie bere Parropietako haur gaztiak. Ib. 22. Etchebarne Erretora othoizle, d'Agie Bikaria, Achiary Jüratia. Mercy 12. Akizeko Diozesako Ertor eta Bikari guzier Agur. CatLan 3. Ikhus zazue aphur bat goiti beheiti, Ezkonzek, Bathaioek, Enterramenduiek zuen Herrian Erretor, Bikarioei emaiten ziotena. Revol 137. Egizue atenzione Aphezpiku, Erretor eta Bikario berriek deklaratzen dutela haltoki Aita Sainduaren komunionean direla. "Les Evéques, les Curés et les Vicaires Constitutionels" . Ib. 139. Ala den bikaria ala den erretora. Iraultza 79. Eskandala izigarria: / Tisoren seme Jean hori / Aspaldi erretor nahia / Bardotzen dugu bikari. Monho 38. Igande guzietan elizan lei bezate Parrokoak eta Bikarioak. FrantzesB I 99. Bikarioa nahi ekarri berekin. Prot 67. Erreplaza dezake Jaun Erretorak edo Jaun Bikarioak. MarIl 16. Eritarzün handi bat, hura dit khorpitzin, / Jaun bikariak behar dü hunat mementin jin. Etch 358. Itsasun bikario Dirasse Burgiko. Hb Esk 153. Yaun Erretora ethorri zen, bi bikarioak bere sahetsetan. Elsb Fram 139. Hala nola erretor eta bikario bat edo bia diren herrietan, zertako dire bi edo hiru apez? HU Zez 29. Jaun bikarioa, alegia eta hasarre, guzieri gaizkika. Barb Sup 139. Jaun bikariari errok / Gaur behar ditugula hok. Ox 59. Batzokiraino banoha, / Han den jaun bikarioa... Ib. 58. Haritchabalet juan zen bikari Santa Grazialat. D'Esquer zen ordian hanko erretora. Const 23. Bainan hartan ertorik ez, / xoilki bikarioak. Etcham 110. Bazen beraz bikario bat kofesatzen ari zena larunbat-arratsalde batez. Lf Murtuts 21. Lehenik bikario Baionan eta gero erretor Baigorrin egonik. Zerb Azk 76. Urrunan sartu zen bikario lehenik. Ib. 63. Gotzaiak Santa Garaziko bikario izendatu zun. Etxde JJ 20. Orai zuri mintzo naiz / Yaun Bikarioa. LuzKant 120. Erretorari jausten zaion uriak bikarioa bustitzen. EZBB I 99. Hazparnen egon naiz Bikario (koajutore) amabi urtez. Larz ( in Alzola Atalak 117 ). Jaun bikarioak agertu du / suiet jostagarri gaitza. Xa EzinB 86. Bikarioak erran du eta / senar-emazte baigia. Mattin ( in Xa EzinB 88 ). Eta [ertor] hari eman zakoten bikario bat guziz baliosa. Etchebarne 111. Bikari bezala jastatu ditudan gazteriako gai batzu. Larre ArtzainE 225 (233 bikario ).
    azpiadiera-1.2
    (V-gip), bikaio (G-azp).
    Párroco. " Maixua Bergaran parrokoa esateko erabiltzen dan itza da. Beste errietan bikario edo erretorea esan oi-dutena" NEtx LBB 58. " Arlote guztiak, Don Donato, Isasiko bikarixuagaz konfesatzen ziran " Etxba Eib. "Herriko parroko, erretore edo apaiz. Halaz ere, Zestoakoarentzat eta Arroakoarentzat beti bikaio erabili den bitartean, Aizarnakoarentzat beti erretore hitza erabili da. Apaiza hitzak, berriz, guztiak bilduko lituzke" ZestErret . v. erretore. Tr. Documentado en autores meridionales (tbn. en algún texto de Valcarlos).
    Bikarioa dogun legez alegre eta librea. EiBer 532. Rektoreak edo bikarioak publikaturik daduzkalarik. OA 161. Beraren bikario eta kapellau d. Joseph Ochoa de Arinek. Ib. pró. Onek, Villa errealko Bikario zala, Jai egun guzietan Dotrina egin edo esplikatu oi zuen. Cb EBO 59. Baldin ezpadióte emáten elizarenbát gobernátzeko abade edo bikario bekála. LE ( in BOEanm 467 ). Eskuararat itzulia D. Francisco Echeverri Valcarlosko Bikarioak. CatLuz 1. Artakoak dirala / jakiñean nago / Bikario, barbero / ta don Jose Galo. Izt Po 61. Don Francisco Ignacio de Urretavizcaya Zaldibiako Bikario jaunak. Izt C 30. Lazkaun omen zegoen egun aetan Bikario gizon lodi andiren bat. Ib. 248. Agindu ere baziyon Bikario jaun berak Ignaziori etzezala kristau-dotriña erakutsi. Aran SIgn 58. Bikario jauna tokatu zaigu / kanpoetara juana. Ud 143. Aldabako bikariyuak konjuratuko balitu, denak ilko lirake. Sor Bar 44. On Jose Joakin Ollo, Bikario Jaunari erregalatu dion kuadro bikañari begira. Otag EE 1884b, 524. Guzurren arerioa / zan beti Bikarioa. Azc PB 164. Otxagabin, egin dabeid, ez dakid noiz orrek erran zaitadan bixita egiteko orren altez, Bikario Jinari, bere anaxiari [...] eta Frantxiska Ligikoari ere bai. Mdg 135. Gu ezkondu giñanean, antziñatsu da baña, bikario jaunak egieuskuzan guri bear izan ziran jirabira guztiak. Ag Kr 185. Baña Gerriko bikarioa gizon argia zan, otsandiko abadea. Ag G 317. Adrian Iriondo Leaburuko Bikario jaunari Emeterio Olazarretak. A Ardi 1. Ernaniko semia, / Zarautzen izana, / erriko bikariyo / zeguen pertsona. Arrantz 129. Asteazkenean etorri zan Tolosako Bikarioa. Or SCruz 116. Erri ortako bikarioa / etzen egongo lasaia. Tx B I 83. Ori egin bear diot bikario jaunari, sakristira berandu iritxi. Lab EEguna 110. Nik galdetuta begira bertako Bikario, Iraetatar Prantzisko jaunak, zer poliki erantzuten didan. Munita 115. Antiguako Amaren oiñetan auzpazturik, Bikario zaarrarengandik ezkon-buztarria artuaz. Erkiag Arran 108. Hemen gure apaiz jauna, hemengo bikarioa. Arti Tobera 274. Joan giñan Oiartzungo bikario jaunarengana. Salav 63. Artu zuan apaiza berarekin eta an dijoa gure bikario errukarria tximista batean eramana. NEtx LBB 174. Sermoia egin zun Igantziko bikarioak. Auspoa 77-78, 41. Gero or dator komuniua / zazpi edo zortzi urtetan, / bikariua zai egongo da / sankristiako atetan. Uzt Sas 184. Guk lenengo ezagutu genduan bikario zarra. Etxabu Kontu 77. Bikario famatua omen zan. Sermolari aparta. Insausti 118.
    v. tbn. Muj PAm 43. Ataño TxanKan 267. BBarand 61. FEtxeb 88.
    azpisarrera-1
    BIKARIO JENERAL.
    Segundo en la escala jerárquica de una diócesis, auxiliar del Obispo. Tr. Documentado únicamente en autores septentrionales.
    Ikhusi dut Baionako Iaun Bikario Jeneralaren manuz Dotrina Kristiana daritzan liburu bat. Ax ( in Mat XVII ). Iaun Bikario Jeneralen mezuz. (In EZ Noel 20 ). Tarbeko Jaun Ipizpikuaren anaia Bikario Jeneralaren aprobazinoa. (In Harb ã 4r ). Mauleko Erretor eta Diozesako Bikari Jenerala. (In Mst XIV ). --Konplitzen dea Elizako mania Komüniatüz Parropiaz kanpo? --Ez, ezpada komüniatzen Aphezpikiaren edo haren Bikari Jeneralaren edo Ertoraren permisione batekin. CatLan 102. Bikario-yeneral Baionan yarria, / Haranburu da izar bethi ageria. Hb Esk 135. Alcalako bikario jeneralari erran zion. Laph 84. Goako jaun aphezpikuaren bikario jenerala[k] erraiten dio egun batez. Ib. 201. Jaun bikario jeneralak Zuberoko fededunen fagoretan berriki moldatu duen Maria Birjinaren Hilabetea . (In Ip Hil II ). Zortzi bikario yeneral, hamazazpi semenario eta komentuetako superior. Elsb Fram 103. Huna zer izkribatzen zautan Vanneko Bikario Jeneralak. Arb Igand 35. Jaun Apezpikua, Diharce Jaun bikari jeneralarekin. HU Aurp 169. Diharce Hazpandar orduan bikario-jeneral zenak eman zion agertzeko baimena. Zerb Azk 70. Bikario jeneral eskualdun bat lekuan zagola. Ardoy SFran 14. Narbaitz kalonjea, gure bikari jenerala. Larre ArtzainE 259.
    azpisarrerakoSense-1.1
    --Zertatik deitzen düzü Errümekoa? --Iesüs-Kristen Bikari Jenerala Errümeko Hirian handizki dagoelakoz. Bp I 38.
    azpisarrera-2
    BIKARIO-JENERALGO.
    Vicariato general, cargo de vicario general.
    Misionest hetarik bat, Aita Heophile Mayer, 1882an, bikario-jeneralgoarat, eta 1893an aphezpikutasunerat altxatu zuten. Prop 1906, 57.

    bikario

    bikario
    << bikarigo 0 / 0 bila >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper