Harremana

    OEH - Bilaketa

    185 emaitza haitz bilaketarentzat

    Sarrera buruan (43)


    Sarrera osoan (142)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    errauts.
    tradizioa
    Tr. En general --aunque con excepciones-- se puede afirmar que los autores de los dialectos más orientales (suletinos y bajo-navarros; tbn. Leiçarraga) prefieren la forma sin aspiración inicial, mientras que los labortanos emplean herrauts . Hay arrauts en Mendiburu, en un texto alto-navarro del s. XVIII y en Orixe y, si no se trata de una errata, hay tbn. harrauts en Voltoire (137s. y 138). Entre los vizcaínos y guipuzcoanos domina errauts; sólo hallamos erre-auts en Munita y Gandiaga.
    sense-1
    1. (B, L-ain, Ae, Sal, R; Arch VocGr, H; h- L, BN, S; Volt 110 (herautza), SP, Urt I 98, Ht VocGr 406, Dv, H), erhauts (L, BN, S; SP, VocBN , Gèze, Dv, H), arrauts (G-nav, AN-gip-egüés-ilzarb-olza, B) Ref.: A (erhauts, errauts); VocPir 125; Bon-Ond 138; Lrq (erhauts); Ond Bac (arrauts); Garbiz Lezo 218; Iz Als (eskúbera); Izeta BHizt .
     Polvo. "Poudre, poussière" Gèze. "Tamo, polvillo, aristas etc., que se forman al trillar" Ond Bac. "Montón de trigo que queda después de trillado" Garbiz Lezo 218. Tr. Documentado con este significado en los septentrionales y navarros.
    Iharros ezazue zuen oinén azpiko errhautsa. Lç Mc 6, 11. Huna non sarri herrautsetan lo eginen dudan. EZ Eliç 311. Urthean behin baizen garbitzen eztena, neke baita eta gaitz, zeren hark herrautsa eta amaraua lodi baitu. Ax 540 (V 347). Zenbat oraiño herrauts bihi / Bide idor gustietan; / Mendietan zenbat lur xehe, / Zenbat uri hedoietan. Gç 173. Herrauts eta hauts naizelarik. Urt Gen 18, 27. Mintzatüren niza ene Jaunari, hauts eta errhauts baizik enizanen gañen? "Pulvis & cinis" . Mst III 8, 1 (en otros tres ejs. emplea erhauts). Bekatu larrien loia, ta txikien arrautsa kentzeko. Mb OtGai III 97. Herrautsa artiki zuten mundu guziaren begitarat. Lg II 268. Errauts okagarria. LE-Ir. LE-Ir. Erhauts apürrez gizon baten egiteko potheria. Egiat 184. Ene ezürretako erhautsa. Xarlem 227. Aphalesgune hori gabe, othoitz, barur, komunione frango egitea ezta bertzerik [...] herrautsa haizeari botatzea baizen. Dh 66. Herrautsa haizela eta herrautserat bihurtuko haizela. Jaur 102. Inkhatz erhauts aphur bat. 'Charbon en poudre' . Ip Dial 117 (Dv herrauts; It y Ur hauts). Ematen da hektarako bi erregu [igeltsu] herrauts. Dv Lab 97. Emazu libera erdi bat sukre herrauts. ECocin 45. Hogoi urte eta gehiagoz begietara errauts botatzen arizan zaizku. HU Zez 113s. Haitz-hosto, aisuna, sakelako errhauts guziak on ziren [pipatzeko] . Badut uste kafe errhautsa ere baliatu zen, etxekandreari ebaska. Barb Sup 64. Crau, amabi aizeetara zabaldurik, Crau mintzula, Crau illa, ordu ezkero arrauts aren estalkipean dago. Or Mi 100 (ib. 60 errauts). Saran dugu, Axular, zure hil-errautsa. Iratz 132. Errauts odei bat eraikerazten zuela ukaldikal. Mde Pr 83.
    v. tbn. Mong 592. CatLan 9. Etcham 209. Errhauts: Laph 109. Erhauts: SP Phil 136. Tt Onsa 94. Mong 592. Mst III 13, 2. UskLiB 99. Elsb Fram 146. JE Bur 84. Ox 75. Zerb IxtS 23. JEtchep 42 (erauts). Othoizlari 1960, 299. Osk Kurl 146. Larz Iru 32. Herrauts: Hm 75. Arg DevB 175. Tt Onsa 27. ES 137. Ch III 13, 2. He Gudu 112. Mih 55. Brtc 114. JesBih 447. Hb Egia 60. Arch Gram 70. Lap 134 (V 62). Jnn SBi 118. Arb Igand 153. StPierre 20.
    azpiadiera-1.1
    Resto, partículas (?).
    Zarretan konserbatzen da [luxurieren] su onen arrautse ille urdiñen autserekin estalirik. Luzuriaga 148.
    sense-2
    2. (V-m, AN-larr; Lar, Añ, Dv, H), erre-auts (AN-5vill) Ref.: A; EAEL 125 .
     Ceniza. v. hauts, hausterre (2). Tr. Atestiguado en autores occidentales desde el s. XIX. Poco documentado antes del siglo XX.
    Au da miaren errauts ta loikerija [Se refiere a la escoria] . Mg PAb 132. Ifintzen da lurra edo errautsa saski batean. "Ceniza" . It Dial 116 (Ur autsa, Dv e Ip hautsa). Abrahamek esan zuen, autsa eta erautsa [sic] baizik ez naizan onek nere Jaunari itzegingo diot. (Gen 18, 27) "Pulvus et cinis" . Lard 19 (cf. supra (1) ej. de Urt). Bai, errauts bero, / martireak bezela igo ziñaten / sugar Donostikotik pasa ta gero! SBaroj ( in FrantzesB II 124 ). Errauts azpijan egosiriko arbijak. Otx 92. Erraustuen ill-obietan ere [...] eortzen zituzten gorputz-errautsak. JMB ELG 89. Damu-negarraren errautsa kopetan, / santutasun-miña biotz-begietan. SMitx Aranz 153. Pozik omen zeuden su ura ikusi-ta, erre-autsak lurra ongarrituta, larre obeak izango ziralako. Munita 26. Hegiaphaliak gau-erdiz su artu zun eta abo zenbaiten aitorrez dakigu zuk zin egin zendula Hegiaphalia errauts biurtzea. Etxde JJ 192. Neuri bezela, iri ere ez diñe utzi inguruan errauts-lur elkorra baizik. Mok 21. Aurki egiten da errauts, berriz, maitemiñaren lillura igarokorra. Txill Let 101. Kartagoko errautsetan, / etzen aurkitzen urik. Arti MaldanB 233. Erre-auts koloreko zeru-barrenerantz. Gand Elorri 39. Zigarro-errautsa ontzira jaurtiaz. Lab SuEm 171.
    v. tbn. AB AmaE 64. Ir YKBiz 155. EA OlBe 85. Or Aitork 14. Ol Ex 9, 8. Zait Plat 53. Gand Elorri 203. Gazt MusIx 99. Ibiñ Virgil 57. Azurm HitzB 68.
    sense-3
    3. errautz (VocZeg), arrauts (AN-gip ap. A). "Aserrín" VocZeg 287. "Serrín" A. v. zerrauts.
    azpisarrera-1
    ERRAUSPE (En casos locales de decl. sing.). Lugar bajo el polvo. "Erhautspean dago gorderik" Arch UFH.
    Nolako ganberan hil izana den berriki, erhauts pean, mainarik gabe. JE Bur 187. Haren txerkhatzen ari ziren sabaian erhauspian. GH 1931, 111.
    azpisarrera-2
    ERRAUTS BILAKATU. Pulverizar(se); deshacer(se).
    Bero-beroak ziren gu herritik abiatzean, eta herrauts bilhakatzen hari dire. Lg I 196. Alhorretako fruitu joriak harrite batez herrauts bilhakatuak. Dh 156. Gutarik nork, hauts eta herrauts bilhakatu gabe, jasan lezake oren erdi batez gisu labeko sua? Brtc 150. Gorphutz hau, hainbertze arthatzen eta lausengatzen dudana, ustelduko da, herrauts bilhakatuko da. Jaur 103. Erhauts bilhakatuko da [gorphutza], eta egonen estatu hartan haragiaren Phizteraino. CatJauf 71.
    azpisarrera-3
    ERRAUTS EGIN. Pulverizar(se); deshacer(se).
    Mundua jujamenduan, / Egun kolerak minduan, / Herrauts egiñen da suan. Gç 159. Hil izan ziotzoten egun hartan, hogoi eta bortz milla eta ehun gizon eta heien hiriak izan ziren herrauts eginak. Lg I 242. Lurrak ongi lanthua izatekotzat behar du izan herrauts egina. Dv Dial 53 (It auts egin, Ur auts biurtu, Ip erhaustü). Baina bihotza, errauts eginik, / han zen geratu, tristea. Arti MaldanB 217.
    azpisarrera-4
    ERRAUTS-SUGE. "Ammodytes, [...] suge uhérra, herrauts sugea" Urt II 50.
    azpisarrera-5
    ERRAUTS-TRAPU. "Torchon dans lequel on enlève les cendres" H.
    azpisarrera-6
    ERRAUTS TXURI (erhauts-xuri Foix ap. Lh). Oídio, hongo que ataca la vid.

    errauts

    errauts
    << ea 0 / 0 etxetxori >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper