OEH - Bilaketa

149 emaitza hainbat bilaketarentzat

Sarrera buruan (38)


Sarrera osoan (111)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
eritasun.
sense-1
1. (AN, B, L, Ae; Volt 93, SP, Urt I 41, Ht VocGr 382, Lar, Añ (G, AN), Lecl, Dv, H), eritarzun (Sal, S; VocS, Arch VocGr , VocBN , Gèze, H), eritason , erhasun (G; SP, Urt Gram 7, Dv, H), errasun, erharzun (BN-baig; SP, Lar (erar-), H), erhazun (Dv, H). Ref.: A (eritasun, eritarzun, erhasun, erharzun); EI 101, Lrq; Iz Ulz ; Satr VocP; EAEL 554; Izeta BHizt; Echaide Nav 242.
Enfermedad. "Disgrace, malheur" Urt Gram 7 A. "Eritarzün-abio (S; Foix) symptôme de maladie" Lh. AxN explia narrio (467) por eritasun.
Tr. Gral. en todos los dialectos excepto el vizcaíno (sólo hemos encontrado un ej. de D. Aguirre). Hay erharzun en Leiçarraga (que tbn. emplea con el mismo valor eritasun) y en Tartas (junto a eritarzun y eritasun); erhasun en Etcheberri de Ziburu, Harizmendi, Etcheberri de Sara y Haraneder, y errasun en Haraneder y Chourio. En DFrec hay 31 ejs. de eritasun; hay además uno de eritasunxka, septentrional.
Spiritu gaixtoetarik eta eritasunetarik sendatuak. Lç Lc 8, 2. Eta zen gizon bat han hogei eta hemezortzi urthez erharzunak zadukanik. "Détenu de maladie". Lç Io 5, 5 (LE eritasúnean, He errasunak zadukana). Eritarzun ori nai nuke baliz parte unetarik. CartEsp 459 (el editor interpreta erritarzun, 'patriotismo'; para el suf. -tarzun, cf. konpaitarzun ib. 457). Ene arimaren eritasuna senda ezazu zeure garaziaz. Mat 283. Erhasunak duenean azpiratu eria. EZ Man I 49. Hetika daritzan eritasun bat. Ax 95 (V 65). Zeren probetasuna eta eritasuna, bi eritasun dira. Ib. 231 (V 154). Gorputzeko erhasunak. Hm 224. Bihotzeko eritasunak, gorputzekoak bezala, zamariz heldu dira. SP Phil 21. Bere ohian zagoen hiltzeko pundian eritarzun handi batez kolpatia. Tt Onsa 49 (en 53 eritasunak). Erharzunak, presuntegiak, pobrezia, mesperetxiak. Ib. 147. Ethorzen zaiotela asko berze eritarzun gaizto. Mong 593. Hau da erhasun bat sendatzeko gaitza. ES 182. Eritasun xume batek. Ch I 7, 2. Nekheak, doloreak, tentazioneak, persekuzioneak, beharrak, errasunak, afruntuak. "Infirmitates". Ch III 35, 2. Eta eman zaroen botherea erhasunen sendatzeko. He Mc 3, 15 (Io 11, 4 eritasun). Osasona, eritasonik bage (AN-olza, 1749). FLV 1989, 110. Animako eritasun edo gaitzak. Cb Eg III 248. Oñazez, sabel miñez, eritasunez edo beste gaitz moduren batez. Mb IArg I 231. Eritasun aldi epidemizko bat. Ib. 188. Lazara erori izan zen eritasun handi batean. Lg II 202. Ikusirik eritarzun hartarik hil zaitekeela. AR 56. [...] daude gaiso edo eritasun andi batetik iges egin duenak bezela. Mg CC 185. Animak sendatzeko eta bekatuaren eritasunetatik gordetzeko gatza. AA III 439. Nihork ezin buru dezake hekiekin eritasunak hartzen dituenean. Dh 68s. Jainkoak igortzen dauzku eritasunak gure bekhatuen gaztigatzeko. Jaur 130. Ardiak izan oi dituzten eritasun eta minatza gaiztoen izenak. Izt C 221. Bainan udazkenean eritasunez galdu zituen bere aziendak. Dv Lab 157. Komenturat ethorri bezain sarri, eritasunak hartu zituen. Laph 233. Bi eritarzün gaitzez hartürik zen gizuna. CatS IV. Beren animako eritasunen sendagai berezia. Bv AsL 18. Pelajio Aita Saintia ere eritarzün harek eraman zian. Ip Hil 180.
(s. XX).
Hil da [...] hiru egun baizik iraun ez dion eritasun batek eremanik. HU Aurp 166. Zetarako da edadeak bere atzetik dakarzan eritasun, gaixo ta eriotzeagaz gogoratuten egotea? Ag Kr 121. Eritasunak edo zarreriyek konsumitzen badu korpuza (AN-ulz). FLV 1988, 278. Eritasunezko atsa zuen emakume bat bazan an. Ir YKBiz 289. Zer-nahi eritasunek hartu zituzten zahar eta gazte. Zerb IxtS 51. Eritasunak uste gabean / hobirat zuen iraitzi. Lf Murtuts 45. Egia erran, holako sinestea ez ote da eritasun bat? Zerb Azk 95. Zain-eritasun gaitz bat jasan dut. Mde Pr 197. Eriotzaren mandatari diran eritasunak. Txill Let 92. Osasuna, eritasunak egin du atsegingarri. Zait Plat 34. Zer eritasun duzu? JEtchep 93. Mundua il-agiñean dago, bere eritasunak sendatzerik eztu. Vill Jaink 182. Hik dukan eritasuna, ez baituk gehienik gorputzean, bainan izpirituan. Larz Iru 118. Etzuen haatik behar eritasun berri horren kotsua hartu. Ardoy SFran 96. Eritasunez eta zikinkeriz larrua ianda. Ibiñ Virgil 105. Eta horra mutiko horrek ere nun arrapatu zuen eritasun hori. Etchebarne 57. Hitz berriak [...] hainbat bider ez ziren garbi-kutsu itsaskorrak zekarren eritasunaren aztarnak baizik. MEIG VII 38.
v. tbn. Ber Doc 160v (119v <h->). EZ Man II 77. Harb 437. Hm 198. Gç 44. ES 105. He Gudu 64. Brtc 98. Ub 80. LE Ong 88r <h->. Monho 98. Gco I 452. Izt D 168. Echag 166. JesBih 449. Jaur 130s. It Dial 79. Laph 21. Elzb Po 208. Arr May 168. Jnn SBi 58. Elsb Fram 155. Lap 45 (V 24). Arb Igand 131. Prop 1897, 211. CatJauf 128. JE Bur 131. A Ardi 92. Barb Sup 33. LuzKant 88. Zub 34. FIr 186. EA OlBe 108. Etxde AlosT 89. Larre ArtzainE 150. Eritarzun: CatOlo 76 (ap. DRA). Mst I 23, 4. Mercy 26. CatLan 94. Egiat 195. Etch 358. Arch Fab 167. Lander (ap. DRA).
sense-2
2. Herida. Cf. 2 eritu.
[Jesusi] kendu diuela [...] bere soñekua, berriztatzen ziozkala eritasun izugarriak. Ag Serm 153s (v. tbn., en contexto similar, eritasun ib. 237, eriotasun (tal vez errata) ib. 175). Nork pensatu leike agerkera onek Mariaren biotzean ein zuan eritasuna? Ib. 173. Jesusen gorputzeko eritasunekin edo borreuen arpegi itxusiekin. Ib. 155.
eritasun
<< ergelki 0 / 0 1 esku >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper