OEH - Bilaketa
396 emaitza hagitz bilaketarentzat
Sarrera buruan (6)
Sarrera osoan (390)
- abaraska
- abarrots
- adar
- adiskide
- aditu
- afekzionatu
- ageri
- agiz
- agradagarri
- ahanzmendu
- ahoganga
- airatu
- aisia
- aist
- ai(t)-
- aita
- aitzinaratu
- aitzinka
- aitzitik
- akopilatza
- 3 ala
- alabaina
- alargundu
- alasa
- 1 aldaka
- aloitu
- altu
- altxarazi
- altxatu
- amodio
- amoroskeria
- anitz
- antsia
- apaldura
- aparte
- apur
- arauki
- arbola
- 2 ardura
- 1 are
- argi
- arin
- arindu
- 1 arinki
- aritz
- arrakasta
- arranjatu
- arraperdatu
- arraroki
- arras
- arrazoi
- 1 arroka
- 1 arrolarazi
- artikulu
- arto
- asko
- asmaketa
- asmatu
- asmo
- aspertu
- asturiar
- 1 ate
- atezain
- atorra
- atsegin
- aurtiki
- azpiko
- aztitza
- 1 ba-
- bait-
- 1 baita
- bakan
- bakar
- balent
- balio
- balios
- 1 baltsa
- banku
- baratxe
- barkakizun
- barna
- barreiatu
- 1 barren
- bataio
- baxa
- bedeinkatu
- begira
- begirale
- begiratu
- behar
- behargarriki
- behar izan
- 1 beharki
- behartu
- beheratu
- behere
- beila
- bekaitz
- bekatu
- belarri
- benial
- benignoki
- bentzutu
- berde
- berdindu
- 1 bere
- beregain
- berenez
- berez
- berezgune
- beroarazi
- berotasun
- berretarazi
- berriz
- beste
- bestenaz
- bete
- betieretasun
- bidaldego
- bidali
- bigarrentto
- bihi
- bila
- bista
- bizigura
- bokantza
- bolatzaile
- bonaxera
- bortitz
- bortiztu
- 1 bortxa
- 1 brasa
- 1 burmuin
- dainatu
- deboziogabe
- deklinazio
- desagradatu
- desiratu
- desnahikide
- desordenatu
- despeditu
- 1 despitatu
- despoblatu
- deus
- diferente
- dontzeilatasun
- ebanjelio
- ederrarazi
- eduki
- elur
- emendatu
- engainatu
- erorkor
- erregelatu
- erretaula
- erreuski
- errexal
- erruz
- eskarniatu
- eskipaia
- esklataia
- espert
- espiritutsu
- estali
- eszelentki
- exerzizio
- ez
- ezik
- fastikagarri
- festa
- flakatu
- frogantza
- fundamentu
- gabe
- gain
- gaitz
- gaizki
- gaizkirakor
- gaizkitu
- gaizto
- galde
- galdu
- 1 garai
- 1 garratz
- garreztatu
- gaztelu
- geroxe
- 1 gibel
- gibelatu
- gisa
- giza-kasta
- goaia
- gogara
- gogoko
- goibelkor
- guarderagin
- gutxi
- guzti
- 1 haina
- hainbeste
- 1 hala
- halaka
- halere
- 1 handizki
- haragikoitasun
- haragitasun
- harea
- hargin
- hartarako
- 1 hartu
- haserramendu
- haserretu
- haskeria
- hastiagarri
- haur
- hautatu
- heldu
- herstu
- higuingarri
- 1 iduri
- iharduki
- ikaragarriki
- ile
- ilunpetsu
- inarrosi
- indarka
- injurioski
- iradoki
- 1 iraungi
- ireki
- izan
- izenkide
- izorra
- izutu
- jainkokinde
- jainkotiarki
- jakinez
- janari
- 1 jarraiki
- jauzi
- jauzte
- kaltiar
- kamuts
- kantail
- kargu
- kexagarri
- kexamendu
- kide
- konpliki
- kontratasun
- kontsolagarri
- 1 kontu
- 1 krima
- kriminal
- krudel
- labur
- laket izan
- larri
- 1 lau
- laudatu
- lehenago
- lerragune
- lerrati
- letra
- leun
- liluramendu
- lixturtu
- logale
- 1 luia
- maitaroki
- 1 manatu
- manifestatu
- mantsoki
- marea
- marrubia
- masakre
- mendre
- mengoatu
- modu
- moldakaitz
- moldezt
- moztu
- multiplikatu
- mustro
- musu
- nagusi
- nahasarazi
- nahi izan
- nahikide
- nahitze
- nasai
- naturaleza
- nekatu
- neke
- neskatxa
- neurtu
- nola
- norabait
- ohartzapen
- ohitu
- 1 on
- onbehar
- ondu
- 1 oneski
- ongi
- ordain
- ordre
- ordu
- orijinal
- oso
- ospatu
- pairarazi
- paregabeki
- partikular
- 1 patar
- pedazu
- penadura
- peril
- perilos
- periltsu
- pikagarritu
- piztu
- podore
- prezagarri
- prezatu
- preziatuki
- probetxatu
- probetxos
- propos
- prudente
- samurtu
- seda
- sekera
- sendagarri
- 1 sendatu
- sententzia
- soberanoki
- soin
- 1 suhar
- sujet
- taila
- 1 tentos
- tormentatu
- trabailatu
- tratu
- tratxu
- tregoa
- treinatu
- trenpu
- tributu
- ttoina
- turko
- 1 txit
- txoil
- uest
- ukan
- ukitze
- umiliatu
- urguilu
- urrikaldu
- urruindu
- 1 urrun
- usaia
- usatu
- uste
- uzta
- xirripa
- xoil
- xoilki
- xuhurki
- xume
- xuritu
- zabal
- zahartu
- zail
- 1 zangar
- zauritu
- 1 zebadura
- zeguta
- zein
- zer
- zerbitzatu
- zeru
- zientzia
- zikin
- zikoitz
- 1 zin
- zorrotz
- 1 zorte
- zuzen
goiburua
xuhurki.
sense-1
1.
Prudentemente, sabiamente, inteligentemente.
"Sagement"
Urt Gram 417.
"Sagement, prudemment: Xuhurki egin du, il a agi sagement"
H.
v. zuhurki.
Senharrak, dio Jondoni Petri Apostoluak, bizi zaitezte zuen emastekin xuhurki. "Secundum scientiam' (1 Petr 3, 7). He Phil 401 (SP 396 zuhurki).
Senharrak, dio Jondoni Petri Apostoluak, bizi zaitezte zuen emastekin xuhurki. "Secundum scientiam' (1 Petr 3, 7). He Phil 401 (SP 396 zuhurki).
sense-2
2.
(L, BN ap. A
; Dv, H),
xugurki (B ap. A
),
xurki (Sal, R(xũ
ki)
ap. A
),
txurki (Lar).
Sobriamente, económicamente; con moderación, parcamente. "Parcamente, txurki, txurkiro " Lar. "Avec économie" Dv. " Xuhurki bizitzea, vivre économiquement" H. "Económicamente. Xurki bizi (Sal), vivir económicamente" A.
Lanean hariz fexoki / eta gastatuz xuhurki. Gy 43. Bertze platik hark etzuen / hagitz xuhurki bizi zen. Ib. 50. Nahi badugu osagarri onean bizi luzaz, jan eta edan dezagun xuhurki edo izariz. Elsb LehE 16. Laborari biziak / gure basherritan [...] xuhurki ta ximenki / hantxet egonikan / bakotxa bereekin / eta librorikan. Zby RIEV 1908, 770. Balakite xuhurki bizitzen; balakite beren buruen behar bezala apaintzen. HU Zez 67. Ez direlakotz aberatsak, lanetik bizi dira; eta langileari dohakon bezala, xuhurki eta arrunki. Serora ttipiak 34. Bizi xuhurki, / bezti oneski, / ez ahantz geroa. Etcham 127. Gure gizonak agindu zioten laguneri [...] tiro botatzen xuurki ibiltzeko. FIr 140. Soin xumeko haur batzu dira, xuhurki haziak itxuraz. JE Ber 29. Hoin xuhurki biziz, dolar meta pixkorra ere bildu bide duk hik! Larz Iru 112. Biziki xuhurki jauntzia zen, krabata zikin batekin. JEtchep 80. Entzun duzue Don Joxemiel [...] berrogoi mila urtetan barna ibilki, errexki eta nasaiki aipatzen zauzkularik orduko gizonen bizi-moldeak, baina heien sinesmenak xuhurki bezain zuhurki. Lf CEEN 1973, 121. Berak xuhurki haziak [...], ikasten zuten lanean laster. Larre ArtzainE 98.
Sobriamente, económicamente; con moderación, parcamente. "Parcamente, txurki, txurkiro " Lar. "Avec économie" Dv. " Xuhurki bizitzea, vivre économiquement" H. "Económicamente. Xurki bizi (Sal), vivir económicamente" A.
Lanean hariz fexoki / eta gastatuz xuhurki. Gy 43. Bertze platik hark etzuen / hagitz xuhurki bizi zen. Ib. 50. Nahi badugu osagarri onean bizi luzaz, jan eta edan dezagun xuhurki edo izariz. Elsb LehE 16. Laborari biziak / gure basherritan [...] xuhurki ta ximenki / hantxet egonikan / bakotxa bereekin / eta librorikan. Zby RIEV 1908, 770. Balakite xuhurki bizitzen; balakite beren buruen behar bezala apaintzen. HU Zez 67. Ez direlakotz aberatsak, lanetik bizi dira; eta langileari dohakon bezala, xuhurki eta arrunki. Serora ttipiak 34. Bizi xuhurki, / bezti oneski, / ez ahantz geroa. Etcham 127. Gure gizonak agindu zioten laguneri [...] tiro botatzen xuurki ibiltzeko. FIr 140. Soin xumeko haur batzu dira, xuhurki haziak itxuraz. JE Ber 29. Hoin xuhurki biziz, dolar meta pixkorra ere bildu bide duk hik! Larz Iru 112. Biziki xuhurki jauntzia zen, krabata zikin batekin. JEtchep 80. Entzun duzue Don Joxemiel [...] berrogoi mila urtetan barna ibilki, errexki eta nasaiki aipatzen zauzkularik orduko gizonen bizi-moldeak, baina heien sinesmenak xuhurki bezain zuhurki. Lf CEEN 1973, 121. Berak xuhurki haziak [...], ikasten zuten lanean laster. Larre ArtzainE 98.
azpiadiera-2.1
(B; H),
xugurki (B),
xurki (B)
Ref.:
Izeta BHizt2 (xuurki)
.
"Parcimonieusement, chichement" H. "Con tacañería. [...]. Orrek xugurki biziz sosa iten du. [...] Xurki bizi de " Izeta BHizt2. .
Misionestak bertze alde nahiago zuen gabea jasan ezen ez eta berena hain xuhurki <chuchurki> zutener zerbeit galdatu. Prop 1891, 118. Zuetarik nehor ez da harritzen ez denik jakitearekin zoin xuhurki laguntzen ditugun gure aphezak aphezen paga dela medio. Herr 13-11-1958, 1.
"Parcimonieusement, chichement" H. "Con tacañería. [...]. Orrek xugurki biziz sosa iten du. [...] Xurki bizi de " Izeta BHizt2. .
Misionestak bertze alde nahiago zuen gabea jasan ezen ez eta berena hain xuhurki <chuchurki> zutener zerbeit galdatu. Prop 1891, 118. Zuetarik nehor ez da harritzen ez denik jakitearekin zoin xuhurki laguntzen ditugun gure aphezak aphezen paga dela medio. Herr 13-11-1958, 1.
azpiadiera-2.2
"Peu abondamment. Mahatsak xuhurki eman du, le raisin a donné peu abondamment du jus. Ithurriari xuhurki dario, l'eau coule peu de la fontaine"
H.
Etzagula yago desonratu egungoan erran naies ongi ta erranes txurki estaikena erran osoki. (332) 'Diciendo poco de lo que no se puede decir completamente' . LE-Ir. Ithoka, bi jauziz, bi ahapaldiz eman zuela Credoguzia [...]. Eta gero, bazkaitean, bertze aldietan baino biziki xuhurkiago erran zuela bere betiko Amen pullita. Barb Sup 3. Ogia urri, ta ura xurki emango dizkizu Yaubek. Ol Is 30, 20 (Ker Jaunak ogia urri ta ur gitxi emongo dautsu ).
Etzagula yago desonratu egungoan erran naies ongi ta erranes txurki estaikena erran osoki. (332) 'Diciendo poco de lo que no se puede decir completamente' . LE-Ir. Ithoka, bi jauziz, bi ahapaldiz eman zuela Credoguzia [...]. Eta gero, bazkaitean, bertze aldietan baino biziki xuhurkiago erran zuela bere betiko Amen pullita. Barb Sup 3. Ogia urri, ta ura xurki emango dizkizu Yaubek. Ol Is 30, 20 (Ker Jaunak ogia urri ta ur gitxi emongo dautsu ).
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
