OEH - Bilaketa

396 emaitza hagitz bilaketarentzat

Sarrera buruan (6)


Sarrera osoan (390)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
seda.
tradizioa
Tr. Documentado el Norte desde Leiçarraga, y al Sur desde Lazarraga. La forma más usual es seda. Emplean zeta algunos autores septentrionales, generalmente bajo-navarros o suletinos (Leiçarraga, Oihenart, Eguiateguy, Inchauspe, M. Elissamburu, Arbelbide, Lhande, Lafitte, Mirande y Arradoy), y en la tradición meridional Aresti e IBe. Hay zeda en Voltoire (si no se trata de una errata), Eguzkitza y Mirande, y seta en Zerbitzari y en una canción salacenca.
sense-1
1. (V-gip, L, BN, S; Lcc, Ht VocGr 425, Lar, Lecl, Arch VocGr, Hb, Dv, H), zeta (L, BN, S, R; VocBN , Hb, Gèze, Dv (BN, S), H), seta, zeda (Gèze) Ref.: A (zeta); VocPir 353; Lh (seda, zeta); Lrq; Etxba Eib; Elexp Berg .
Seda; tejido de seda. "Gusano de seda, sedako zapoa " Lcc. "Soie" Gèze. "Tissu de soie" Dv.
Beztitzen zen eskarlataz eta zetaz. "Soie" . Lc 16, 19 (TB, IBk liho fin; cf. infra (2)). Seda finozko kalzea. Lazarraga A24, 1195v. Sedak, eskarlata, urrezko haria. Volt 246. Perlak, liñu finak, purpurak, sedak, eskarlatak. He Apoc 18, 12 (TB, Ol, IBk seda, IBe zeta). Zertan gelditu dira aren soñeko sedaz egiñak. Mb IArg I 223. Halako dirade haurzaroan kotoan eta zetan ohatürik izan direnak. Egiat 231. Baki erabilten [zilizioa] sedearen azpian bere. LoraS 129. Jostunak kenzen dabe arija, sedia, oijal atala. Astar II 156. Ez da Indietara joan bearrik seda izateko. It Dial 4 (Dv y Ur seda, Ip zeta). Ene bulunbariek ile berezia dute; haren aldean, linho eta sedak iztupa dire. Hb Egia 132. Seda-damaskoen artean azi zan. Arr GB 109. Bai eta zetaz ere beztitü. ChantP 190. Sedea legez euren ulea. Azc PB 151. Ederra izateko, erraztun, usai, auts eta seda bearrik ez duela. Goñi 28. Seta mokanes bat nik eman niozun. (Sal). A CPV 993. Zeta beltzez jantzia zegoan. Lh Yol 31. Katalan batek zenbat seda sartu zuen. Zerb Metsiko 187. Beren lepokuak, / seda fiñaz egiñak. Yanzi 161. Larru guzia sedaz bilduta / atorrape zekarrela. Or Eus 160. Urrundik zetaz bezti iduriko duzu. Lf Murtuts 25. Zapik, oialak eta sedak saltzen. JAIraz Bizia 73. Zeda beltzezko zomorro bat aurpegian jarri. Mde Pr 108. Orain, dena sedia baiño legunago joango zaizu. NEtx LBB 139. Uko egin zuen bere eskale jantziari, eta zetaz beztitu. Ardoy SFran 307.
v. tbn. DurPl 117. fB Ic I 52. Lard 418. Bil 37. Xe 312. Camp EE 1882a, 36. Bv AsL 160. Elzb PAd 4. Ag Ioan 219. Iraola 113. Alz Ram 23. In Inzag RIEV 1923, 503. Anab Usauri 116. Goen Y 1934, 184. Balad 85. Etxde AlosT 77. Munita 16. Ibiñ Virgil 93. Berron Kijote 125. Insausti 82.
azpiadiera-1.1
(Como primer miembro de comp.).De seda, hecho de seda. "Foulard, lephokoa, zetalephokoa " Foix. " Zeta-pañélo, pañuelo de seda (R-is)" ContR 523.
Egoki arzari seda beloa. RIs 27. Zetha zinta gorria. Arb Igand 43. Lokerak ba ditu Elizak / seda-lokarriz egiñak. Berron Kijote 130.
azpiadiera-1.2
(Usado como adj., pospuesto al sust.).
Mokanes seda bat. (1751). SenperEus 151. Gerriko sedarekin, poneta buruan. (In Arb Igand 44 ). Berrogoi'ta hamar liberako galtzerdi-sedak zangoetan. Barb Sup VII.
sense-2
2. zeta (Lar, H; -th- BN ap. A; VocBN, Dv (BN), H), xeta (Dv (BN-bard)A; -th- H).
" Zetá, hitz hunez usatu ukhan dugu zenbeit orduz, Grekez byssos erraiten denaren signifikatzeko, zein erran nahi baita liho fin krespá irudi duen bat" Decl ã 2r. "Lino muy delgado" Lar (tbn. en Izt C 43, en una lista de plantas). " Zetha, production du lin, qui tient par sa qualité le milieu entre l'étoupe et le lin propre" VocBN. "Estopa de primera calidad" A. Larramendi da la forma zeta, y Sallaberry y Duvoisin la forma con -th-, sólo para esta acepción.
azpisarrera-1
SEDA-HAR (sedar G-to, AN-5vill ap. A). Gusano de seda.
Elhe zahar bat honki heltzen da heben, dena ainharbaren eta zeta harraren elhestak. Egiat 81. Osto hek --musker arin batzu dira-- baderamatzate gero beren etxetarat, seda harren (vers à soie) hazkurritako. JE Bur 82. Nexka, seda-arrari ostoak orduntxe eman eta atal-aurrean asi zen, egurastu orde, ardatzean. Or Mi 5 (v. tbn. 31). Masustondoen ostoa ederra dago; seda-arrak ederrik daude irugarren lo-aldian. Ib. 19.
azpisarrera-2
SEDA-HARI. "Liho, seda haria, fil de lin, de soie" H (s.v. haria). "Zetari (R-uzt), hebra de seda" A.
azpisarrera-3
SEDA INDIA. Seda india.
Ama Birjina Arantzazukoak / [...] urregorriz du koroa eta / seda-indiaz bueloa. (AN-araq). A CPV 948 (Azkue corrige en India-sedaz).
azpisarrera-4
SEDA-KAPULU (Lar, Hb). "Filadiz, filaiz, seda de capullos rotos" Lar.
azpisarrera-5
SEDA-LAN. Confección de telas de seda.
Granadako mairuak, seda-lanetan aituenak. GMant LEItz 68.
azpisarrera-6
SEDA-OIHAL (L, BN, S ap. Lh; sedoial Lar). Tela de seda. "Glasse, tela muy lustrosa, izotza dirudien sedoial bat" Lar. "Gorgorán, sedoial bat" Ib.
azpisarrera-7
ZETA-PAPER. Papel de seda.
Zeta-paperaz inguraturiko paket bat. Mde HaurB 68.
azpisarrera-8
SEDA-SALTZAILE. Vendedor de sedas.
Mutiko bat etorri zan sedasaltzaille batengana. Berron Kijote 108.
azpisarrera-9
ZETA-ZIRDIN. Encaje de seda. "Frivolidad [= fr. 'frivolité'] (T-L)" DRA.
azpisarrera-10
SEDAZKO (V-gip ap. Etxba Eib; Lcc, Lar, Dv, H), ZETAZKO (Lar, T-L). a) "Capullo de seda, sedazko kapulloa" Lcc. "Sirgo, tela de seda, zirikua, sedazko euta" Lar. "(Cosa de) lino, liñozkoa, lihozkoa, zetazkoa" Ib. "(De) soie, en soie" T-L. "Gaur edozeiñek erabiltzen dau sedazko soñekua" Etxba Eib.
Marxandiza urrhezkorik [...], eta purprezkorik, eta zetazkorik [nehork ezpaitu erosten] . Apoc 18, 12 (Ip zetazko, Ur (V y G), Dv, Echn sedazko). Galzerdi zetazko baten barnean. Seinich 157. Iaunztekoak eztiro eder ximinoa, baliz ere zetazkoa. O Pr 261. Amorio lizunaren etxeko bandera egin dadin [...] sedazko belo ixurtuz. SP Phil 417. Erropa urre, zirar, sedazko balijosuak. Astar II 260. Sedazko jantzi ederrak. It Dial 7 (Ur, Dv sedazko). Urrezko eta sedazko beste edergarri asko. Lard 131. Zethazko gerriko gorria. Elsb Fram VI. Sedazko garriko ederra. Azc PB 117. Da emaztea sedazko parpalladun soñeko luze luzea jantzirik. Ag Kr 135s. Bi gerriko sedazkoak. JE Bur 146. Athorra ere ez dute segurki setazkoa! Zerb Metsiko 251. Erpiñean zedazko zapi gorria zeraman kañabera bat. Eguzk RIEV 1927, 435. Iztar lodiak sedazko galtzetan izkuta zitinan. Or Mi 14. Etxe ontako etxekoandreak / amabi gona sedazko. (In BBarand 68 ). Mirenen gona zetazkoa. Arti MaldanB 211. Zetazko jauntzi bat soinean. Ardoy SFran 237.
v. tbn. Echag 143. Arr GB 96. Xe 180. Urruz Urz 32. Elzb PAd 33. Moc Damu 25. Iraola 71. Alz Ram 37. MendaroTx 220. TP Y 1933, 88. EAEg 31-5-1936, 1729. Etxde AlosT 37. Munita 94. Anab Poli 56. Vill Jaink 117. Zetazko: Zub 115. Lf Murtuts 17. Zedazko: Volt 185.
azpisarrerakoSense-10.1
Zetazko artxoaren antzikurra. Onaind STeresa 94.
"Sedeño" Lar.
b) De cerdas. (Cf. lat. sæta).
Sedazko athorrak hagitz sebatzen du gorputza, bainan hartaz usatzea ordinarioki eztagote [...] gorputz delikatua dutenei. "La haire". SP Phil 321 (He 322 illelatzezko). Berehala iarten da barur egiten, sedazko gerrikoaren iauntzten. Ib. 323.
c) "Xetazko, qui est faite d'étoupe dite xeta" Dv.
azpisarrera-11
SEDAZKO PAPER. Papel de seda.
Sedazko paper bigunetan baturiko gordairutxo bat. Ag Kr 164.
seda
<< samurtu 0 / 0 sekera >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper