Harremana

    OEH - Bilaketa

    415 emaitza haatik bilaketarentzat

    Sarrera buruan (1)


    Sarrera osoan (414)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    neskato.
    sense-1
    1. (G, AN-5vill-ulz-egüés-erro-ilzarb-olza, L-sar, B, BN, Ae, Sal, S; Lcc, Volt 117, SP, Urt II 80, Ht VocGr, Lar, Añ (AN), Lecl, Arch VocGr, VocBN , Gèze, Dv, H (BN, S), VocB , Zam Voc ) Ref.: Bon-Ond 152; A; EI 70n; Lrq; Echaide Nav 231; Iz Ulz; CEEN 1969, 211; Izeta BHizt; Gte Erd 230 .
     Criada, sirvienta. "Criada" Lcc. "Zure neskato!, votre servante! (formule de salutation)" H. "Nere ama Arotzenean egon zen neskato" Izeta BHizt. "Neskatoa, neskamea (AN-5vill)" (Comunicación personal). v. mirabe, neskame. Tr. Documentado en textos septentrionales desde Leiçarraga. Se encuentra tbn. en Lazarrraga, en Inza (Azalp 127) y en Orixe (Aitork 116). En DFrec hay 30 ejs., correspondientes a las dos primeras acepciones.
    Eztuk guthiziaturen eure hurkoaren emaztea, ez muthilla, ez neskatoa, ez idia, ez astoa, ez haren den gauzarik batre. Lç Ins D, 7v (v. tbn. el mismo ej. en Zerb IxtS 38). Erran ziezon Pierrisi neskato borthalzainak. "Chambrière" . Lç Io 18, 17 (He, TB, LE, Dv, Leon neskato; Ol, Or, Ker, BiblE neskame). Mutil-neskatoz lenaengoa / bete bear dau etsea, / oi eta aen gobernatzeko / bear dau andi mañea. Lazarraga A24, 1196r. Neskatoa ez motila, ez aberatsa ez kiskila. 'Serviteur ni de servante' . O Pr 333. Huna ni Jaunaren neskatoa egin bekit zure hitzaren arauera. SP Imit IV 17, 2 (Ch, Mst, Ip, Leon neskato; Ol, Pi mirabe). Ordian dükezü arima bürzagisa eta gorpütza neskato. Tt Arima 85. Jainkoaren neskato zela. CatLav 387. (V 186) Zure zerbütxariak, (N... zure neskatuak). Mercy 21. Huna Jaunaren neskatoa, egin bekit Zure hitzaren arabera. CatLuz 40. (tbn. en EZ Noel 43, Bp I 133, Ip Hil 71, Jnn SBi 46 y CatJauf 7) Neskato bat da barnerat jiten: Adio ene jaunak. "Une servante" . Arch Fab 223. Atso batek bazituen bi neskato berekiñ, / iruten hari zitzaizkon, biak abillak berdiñ. "Chambrières" . Gy 77. Hainitz hedatzen ere hiri goibelerat, / yaun zenbeiten neskato arrai higatzerat. Hb Esk 182. Jainkoak sendatu zuen Abimelek eta haren emaztea eta haren neskatoak. Dv Gen 20, 17 (Urt, Bibl neskato; Ur, Ol neskame, BiblE mirabe). Neskato xoil baten aintzinean ahalkatu zen Apostolu handia, Jesusen dizipulu izaiteaz! Lap 257 (V 117). Bereterretxek oheti / neskatuari eztiki: / abil eta so egin ezan / gizonik denez ageri. Balad 79. (tbn. en ChantP 212 y Or Eus 16) Etxeko-andrea gaizoa bezen ernea neskatoa. Zerb Artho 380. Eretan zagon neskato, laborari etxe batetan, Santa Grazi Gillemeneko neskatila eder bat. Const 42. Maria, andre Margaitaren neskatoa. Barb Sup 151. Jauregiko bi neskatoek. Lf Murtuts 29. Rebeka eta haren neskatoak jeiki ziren. Bibl Gen 24, 61 (Urt neskato; Dv neskatxa, Ur, Ol, Ker neskame, BiblE mirabe ). Neskatorik merkeena, etxeko andrea. (AN-5vill). Inza NaEsZarr 1708. Telefonatzen daut ea otoi arrapatuko nakon neskato bat. Etchebarne 143.
    v. tbn. Gç 36. Lg I 247. Egiat 173. Monho 150. Dh 273. Oxald in AstLas 72. MarIl 65. Jaur 350. Etch 244. CatS 101. Zby RIEV 1908, 212. Arb Igand 69. UNLilia 3. Prop 1906, 132.
    sense-2
    2. (V-arrig, AN, L-arcang, BN, Ae, Sal, R; Lcc, Mic 8r, Añ, Izt 76r, VocBN, Dv (BN), H, A Gram 55), neskatu. Ref.: VocPir 149; A; EI 70 y 307; A Aezk 294; ContR 521; Echaide Nav 230; Iz R 310; CEEN 1969, 211; EAEL 38. Muchacha, moza, chica joven. "Mozuela" Lcc. "Moza [...], y si es ordinaria, neskatoa, neskatzarra " Añ. "Muchachona" Ib. "Cuando decimos neskato se da a conocer muchacha (neska) grande y sin remango" A Gram 55. "(AN, BN, R?), muchacha, en general" A. "(BN-bard), mutikua y neskatua hasta casarse" EI 70n. Cf. nescato en la onomástica aquitana. Cf. tbn. el voc. de von Harff (finales del s. XV) in TAV 2. 2. 18: "Schatuwa ne tu so gausa moissa, schoin junfrau kumpt bij mich slaeffen (hermosa joven, venid a dormir conmigo)". v. neskatxa. Tr. Documentado en textos orientales desde el s. XVI y en occidentales desde el XIX.
    Alinkoa, neskato[a]k ere etziazkiguk minzatuko. (Monreal, 1565). ReinEusk2 102. Ilkhi zedin neskato bat behatzera, Rhode deitzen zenik. "Fille" . Lç Act 12, 13 (TB neskato; He, Dv, BiblE neskatxa, Ol, Ker neskame). Neskato hura eztagola bere honran. (Pamplona, 1596). ReinEusk 96. Othoitzean zegoela / neskato debot bati / gorputz saindu hek non ziren / zioen irakatsi. EZ Noel 170. Neskato bat, kopetaren edertzeko, xerloak goiti thiraturik, penatzen zela. Ax 516 (V 332). Neskato edo emazten bortxazaliak. FPrS 26. Heldu dela emazte edo neskato baten beharrietara. SP Phil 303 (He 304 neskatxa). Esker milla, neskato ederrak. Zav Fab RIEV 107, 539. Neskato haur gaixoen arimen galtzea baizik gogoan ez dutelarik. HU Zez 105. Jente biardunen neskato guziuak faiten dra Frantziara negu guzuko espartinan trabajatra. Mdg 137. Neskato begi baltz ederra ta biotz samurra. Echta Jos 81. [Manuel] Isabelekiñ ezkondu zan, Isabelek neskato gizen sendo bat eman zion. Ag G 366s. Hogoi-ta lau urthetako neskato batekin. Ox 203. Neska ta neskato alaiek belardia eskuaretzen ari dire. 'Des enfants, des jeunes filles' . Or Mi 108. Hainitz muthil eta neskato. Zerb IxtS 31. "Besteak bezalako" neskato bat ez zen ezkero bere etseko andretzat hartu zuen egunetik. Mde HaurB 86. Ofizinan berriz, [...] neskato bat eukitzen ei eben. SM Zirik 106. Haurra mutikoa ala neskatoa izan zenik ere etzuten enteratu. Arti Ipuin 77. Neskato bat zira eta esperantzetan gertatu zira, haur beharretan. (In Xa Odol 341 ). Neskatoak beren lerroetan kantari. Larre ArtzainE 74.
    v. tbn. Zav Fab RIEV 1907, 539. Elzb Po 183. Ip Hil 162. Azc PB 325. Zam RIEV 1907, 425. JE Bur 25. Altuna 21. Kk Ab II 35. Zub 73. Enb 145. Anab Usauri 90. TAg Uzt 254. SMitx Aranz 218. Etxde JJ 94. Erkiag Arran 19. JEtchep 15. Osk Kurl 47. Alzola Atalak 39. ZMoso 53. Lf in Casve SGrazi 11. Onaind STeresa 22. Etchebarne 63. JAzpiroz 205. Gerrika 17. Neskatu: Auspoa 97, 18.
    sense-3
    3. (R-vid ap. A ).
    Soltera.
    Arrebak, Sol, Aurora y Diana, ya bordaltu drenez ala neskato dauden. Mdg 143.
    sense-4
    4. (BN-baig, S-saug) Ref.: Lh; Satr VocP .
     "Suspension pour crémaillère" Lh. "Instrumento de hierro que sirve para sostener los pucheros sobre el fuego a la altura deseada" Satr VocP. v. neska (3).
    azpisarrera-1
    NESKATO GAZTE (L-arcang; gaste BN-arb-baig). Ref.: EI 70n. Moza, muchacha, chica joven; niña. "Mutiko, neskato gaztia, de 7 a 15. [...]. Mutikua, neskato gastia, 20 años" EI 70n.
    Neskato gazte eder eta iguzkia baino argiago bat. SP Phil 176s (He 179 neskatxa gazte ). Behin bazen neskato gazte bat ezkondu nahia, ez ahal baitzen bakarra! HU Zez 36. Zerbitzaritzat haatik neskato gazte gurbil, eder, mathela gorriño bat. JE Ber 35. Neskato gazte batekin (15 urte du) ukhan ditudan "har-emanak" ditu oinharritzat. Mde Pr 199. Badakit neskato gazteen bilkura egun bat zela. Larre ArtzainE 259.
    v. tbn. Ox 206. JEtchep 21. Larz Iru 20. Etchebarne 60.
    azpisarrerakoSense-1.1
    (Con palat.).
    Eskia hartu zakon eta nexkato gazte hori yeiki zen. SalabBN Mt 9, 25 (Ip, Ur (V), Ker neskati(l)la). Berthutea eta lana han ikhasten dituzte nexkato gaztek. Laph 238. Bi nexkato gazteekin bizi zen tratulari bat. "Jeunes filles" . Ardoy SFran 187.
    v. tbn. Or QA 103.
    azpisarrera-2
    NESKATO-MUTIKO (Pl.). Muchachas y muchachos; niñas y niños.
    Erriko neskato mutikoak, adurra dariuela ta otzaretako gozoak begiakaz jaten. Ag Kr 46. Baiatorkoz atsuari neskato-mutiko bi. Kk Ab II 157. Euren neskatomutikoak eskolea auzotegien bertan eukitearren. Akes Ipiñ 10. Ipiñeburuko neskato-mutikoentzat. Ib. 9.
    azpisarrera-3
    NEXKATO (AN, L-côte, BN, Sal, R), NEXKATTO (AN-gip). Ref.: VocPir 147; A (neskato, nexkatto); EI 70n.; Gketx Loiola (izpiritu); EAEL 38. (Formas con palat.).
    a) Chica joven, adolescente; niña. "Fille, petite fille" VocPir 147. "Muchachita" A. "Izpiritue badiduri eztuela xotille nexkato orrek (AN)" Gketx Loiola (s.v. izpiritu).
    Entzun dut engoitik, / nexkatuak dabiltzala / mutilen ondotik. // Nexkatuak gerlan ta / mutillak pake, / amorante solasa / dabilate merke. Bordel 170. Apostolua ikhustean, nexkatoa oihuz hasten da. Laph 217. Nexkato larri bat zitzautan, bainan ona ene alderat ezin gehiago. JE Bur 12. Azkenian bere begiak finkatu zituen auzoko nexkato adin batetako plantako batian. Zub 87. Ahalge arazten duk, gaixo nexkatoa, erran zuen Etxebarnek. JEtchep 100. Azken bersuño au da / Nexkatuendako. LuzKant 139. Nexkato hetarik bat berekin nahi duela ganbaran! "Jeune fille". Ardoy SFran 187. Bi haur ukan zituen, biak nexkatoak. Ib. 58. Horra hor bertze etxe bat, seroratei-ondoan / nexkatontzat zuk egina. Xa Odol 158.
    v. tbn. Samper Mt 9, 25. Ox 171. Or Aitork 226.
    b) (G, B, BN, S). Ref.: A (neskato); Giese CasaS 12. Criada.
    c) (S). "La manija que se cuelga a dicho gancho para tener una olla sin asa: nexkatua, la criada (en Francia llaman a este objeto 'servante, chambrière, cuisinière, donzelle, meschine')" Giese CasaS 12.
    d) "(R-vid), soltera" A.

    neskato

    neskato
    << negartsu 0 / 0 neurri >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper