OEH - Bilaketa

5802 emaitza gizon bilaketarentzat

Sarrera buruan (103)


Sarrera osoan (500)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
arestian.
sense-1
(V, G, AN; Lar, , Hb, Dv, H), oixtian (BN; H), aistian (AN-ulz, L, B, R), aixtean, aixtian (Dv), aixtin (AN-gip-5vill), aiztian (Hb), araistian (AN, L, Sal, R; SP, H), araiztian (Sal, R-uzt; Aq 915), ariztian, arastian (R), araxtean, araxtian (H), arextean, areistin, aristian (), axtean (L-côte, R), axtian (L-sar, R; H), aztin (AN), oaistian, oixtin, oraiztian (Aq 915 (AN)), oraxtean (L, BN; SP (oraixtian), VocBN , H), orostian (H), oroxtian (Ht VocGr 316; -ean BN-ciz ap. A ; H), oxtian (BN-arb-baig-lab; H) Ref.: A (arestian , araisti , araiztian, arastian , aistian, axtean , axtian , oraxte , oxtian); Iz Ulz (aistíen); Asp Gehi (aztin); Gte Erd 241 .
Hace un momento, poco antes. "Poco ha, arestian, orañago" Lar. "Poco ha que estaba aquí, arestian, puntuan ementxe zan", "(al) punto, poco ha, (c.) aristian, (AN) aistian" Añ. "Oraxtean, tantôt, parlant d'une époque passée, mais encore assez rapprochée" VocBN. "Axtean (L-côte, R), tiempo pasado, pero poco lejano todavía, y del mismo día" A. "Aistíen pastude emen, hace poco ha pasado por aquí" Iz Ulz. Cf. Or EG 1950 (7-8), 25: "Arestian. Gaiñez dago r ori eta s orrek z bear du. Guk (N.G. [= AN]) aiztian, aiztintxe esan oi dugu". Cf. orast. Tr. No se documenta en textos vizcaínos (pero cf. araistiko en Barrutia) y suletinos. En textos guipuzcoanos y alto-navarros la forma más empleada desde Larramendi es arestian, aunque hay araistian en Mendiburu, aristian en Iturriaga, Soroa, Lekuona e Inza, y ariztian en un texto alto-navarro del s. XVII. El salacenco Z. Moso emplea araxtean y arextean. Las formas sin -r- se encuentran en Lizarraga de Elcano (aixtean ) y, en el s. XX, sobre todo en diálogos. Al Norte usan formas con a- Duvoisin, Elissamburu, Barbier (aixtian en los tres; junto a axtian en el último) e Hiribarren (aiztian ). Formas con o- (o(i)xtian, -on ), se encuentran en Goyhetche (oixtin ), Hiriart-Urruty, J. y J.B Etchepare, Zubiri, Etchamendy, Lafitte y Larzabal, y al Sur, al menos, en Ibiñagabeitia. En DFrec hay 10 ejs. de arestian, 1 de aixtian y 1 de oixtixon.
Ariztian ezinduten orrela erraten, ene semeari golpekan et[a] makillas ematen zindionean. (Esteríbar, 1605). ReinEusk2 153. Burla ta iseka oriek, eta guri? Nork ordea? Autsetik arestian odeietara diranak, eta biar goitikan amildu ta, autsetarako diradenak? Lar Fueros 48. Zerren arestiyan giñion bezela [...]. Lar SAgust 7. Hau berau adirazi zien Jakoben semeei, araistian ekusi dugun bezala. Mb OtGai I 143 (v. tbn. IArg II 322). Ain guti dakizie orai nola aixtean. (152). LE-Ir. Aixtéan manto xuría, / orái berriz dú gorría. LE Kop 169. Gaur (oraiñ arratsa da) aristiyan esan dirate goizean Segura aldean deskargak sentitu dituala andik etorri dan gizon batek. CartAnd 389. Arestiyan pasa dek / ojuka mendiyan, / Jesusa jaio dala / Beleneko erriyan. Echag 26. Isakek arriturik / dio: "Zeñek niri / konponduta aristian / dit eiza ekarri?". It Fab 246. Eta, anai, gure larrua / Oixtin haiñ ontsa saldua? Gy 167. Eskriba eta fariseoak inguratu zitzaiozkan arestian aitatu dan asmo galgarriarekin. Lard 403. Baña etzuen bear adiña biotz izan arestian emandako itza jateko. Ib. 399. Aixtian erran darotzut mendi arbolez gabetuak agortzen direla. Dv Lab 310. Aiztian atsegina gaindiz zuen, haur multzu bati erakustean zeruko egiak. Hb Egia 154. Arestian aitatu ditugun asmo eta pensakizun goitiyak bere barrunbe alaian zerabiltzkiela. Aran SIgn 17. Bañan, emakumia, --esan diyot-- aristiyan eman dizut ta, berriz zatoz? Sor Bar 61. --Eta nondik dakizu hori, zuk, Mañex? --Eztuta nihaurek aditu? --Noiz? Non? --Oxtian, elizan. HU Aurp 163.
( s. XX) Ihizirat nindoan, oixtian aiphatu pentoka larrutu hetarik batetara. JE Bur 12. Goxotasun hartarik kotsua hedatu zen bizkitartean orotarat, oixtian ginion Mediterranean berean gaindi. JE Ber 100. Eresi bat, Arantzazuko Andre Mariarekikoa, apaiz batek oiuki zar txukun bati ezarria, arestian ikasi det. A Ardi 142. Aistiyan jakin det ori, ta aidian juan biar izan du. Alz Txib 106. Aiztian emaztea arrapatu izan bazenu, zer egingo zenion? Muj PAm 49. Huna orai zure aldi, ama, axtian Mariaren eta Xanetaren aldi bezala! Barb Sup 126. Gauza txar guziyak nik egiten ditut. Aixtiyan Xefeinarekin zalapartaka ere ni izango nitzan. Alz Burr 40. Oixtian erran dugun bezala [...]. Zub 34. Arestian eldu diran autokar biak ikusiko zenitun, beko plazaruntz artu dute. Lab EEguna 107. Ederki egiña. Emen joan duk aristian sail ederra. Lek EunD 14. Aristian esan degun [...]. Inza Azalp 46. Aspaldidanik / ixil zen olerkari yaun Kilkerra: / aixtian, alper eder den Txitxarra. Ldi BB 128. "El Euskera en las empresas de cultura" buru dula, Urlia yaunak lan bat agertarazi du arestian "El Día"-n. Ldi IL 61. Egun auetan guzitan aitatu diogu. Aiztian, azkenengo. ABar Goi 67. Areistin eman dan Oroaginduak. "El reciente Decreto" . EAEg 4-5-1937, 1608. Aiztian gan nintze ta orai gen. (Ae) "Hace poco tiempo estaba allí y ahora aquí. Fórmula para terminar los cuentos" . A EY III 270. Emakume lizuna eta atsegalea zelakotz, arestian ondorekatu dugun arauera. Mde Pr 178. Pagoen kimu lertu berriak eta arestian zabaldutako ostoño xamurrak. Etxde JJ 10. --Zer euri zikina! Oixtian halako zeru ederra eta halako iguzki samina! JEtchep 44. Arestian aipatu diren [...]. Vill Jaink 162. Huna nun heldu den oxtian aiphatu bakero tzarra... Larz Iru 62 (Lek arestian). Arestian, aurtemein, maitetasunari nor zan galdezka ekin eutsan neska politak. Erkiag Arran 149. Onatx, gaizto ark, arestian utzi zizkidan ondakiñak, bere maitasunaren baituran. Ibiñ Virgil 57. Araxtean igaro da kemendik basatxerri bat titiak tilingaka ztuela. ZMoso 58 (59 arextean). Gero zaldun batzu, zalditik jautsi-ta, eskaleretik igaiten dira oxtian bezalako guduari lotzeko. Lf ( in Casve SGrazi 14 ). Andra aundiki bat, arestian alargun geratu dana. Onaind STeresa 63. Arestian aipatu ditudan bi orrialdeetan. MIH 343. Lotsa da aritu den bezala aritu delako bere emazte eta semearen aurrean, Amfisa Ivanovaren aurrean: ez luke oroitu ere nahi arestian gertatuaz. MEIG IX 111.

v. tbn. ArgiDL 40. Txill Let 54. Zait Plat 133. Aistian: TP Kattalin 190. Aixtian: TP Kattalin 183.Oaistian: Herr 19-12-1968 (ap. DRA).
azpiadiera-1.1
(En correlación).
Aistian zuri ta aistian gordiñ, laster palaguz ta aurki aserre. Ag Serm 569. Aistian ozpiña baño garratzago edozeñi agiraka; aiztian [sic] olio ta eztia baño leunago ta gozoago neskatxa onaren azkartasunak esaten. Ag G 316.
azpisarrera-1
ARESTIANGO, ORASTEANGO (Adnom.). v. ARESTIKO.
Orasteango mozkorraldiaren erdian etorri zitzaion asmo hark erroak hartu zituen haren gogoan, ordea. Mde HaurB 86.
azpisarrera-2
ARESTIXEAN. (Formas con suf. -xe, de valor aprox.).
Bainan kuarto bat artho baitut aixtiantxet ekarria errotatik, talo zonbait eginen ditut, nahi baduzue. Barb Leg 130. Yauna, alaba arestixean il zait. Ol Mt 9, 18. Gure izurritea bera baita, Pizi'ko yainkoaren esanak arestixean azaldu didanaren arauz. Zait Sof 63. Duela urte batzu, ez hainbeste, barreiatuago zebilen segur aski iritzi hori, arestixean zabaldu diren berriak zabaldu baino lehen. MEIG IV 123.
Según DRA hay oraiztixean en Prop 1899, 56, pero la ref. es incorrecta.
azpisarrera-3
OIXTION (BN-lab), OXTION (BN-baig), AIXTION (B). Ref.: A (oxtion); Gte Erd 241; Izeta BHizt2 (aixtion). Hace un momento, poco antes. "Hace un momento. Aixtion gurekin zagon. Aixtion bai" Izeta BHizt2.
Hauxe da gauza pollit, / joietan lehena! / Zorteak eskutarat / oixtion emana! Etcham 141. --Hobe segurki! oixtion aiphatu ez dauzkitzutan sosño zonbait ere hola fiteago izanen ditu! Lf Murtuts 42. Segurrean badaki oixtion ikusten zituenak oro bere gogoaren amets bat zirela soilik, izaterik gabeko. Mde Pr 373. Bekokian eman zion [musua], baina haurrak burua astinduz, haren ile-adats ederra gizonak ferekatzen zuelarik, esan zion: "Ez hola, oixtion bezala!". Mde HaurB 21. Ez nauzu ain itsusi ere. Oixtion, itsasoa aize gabe zegola, ur-ertzean begiratu naiz. Ibiñ Virgil 34.
azpisarrerakoSense-3.1
AIXTIXOAN (Dv), AXTIXON (H), OXTIXON (BN-lab ap. A; H), OROXTIXON (H), AXTIXOTAN (H), OXTIXOTAN (H), OSTIXO(A)N. "Aixtian ou aixtixoan (diminutif) hemen zen, il était ici tou à l'heure" Dv.
Erran dautzut ostixoan, Paxkalek zerbait murruskatu baizik ez zautala. Barb Sup 10 (55 ostixon).
azpisarrerakoSense-3.2
(Con -ko, adnom.).
Begi onak zituen Piarresek, bederen ostixoko huntzaren begiak bezen onak. Barb Piar II 17.
arestian
0 / 0

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper