euskaltzaindiaren mendeurrena logoa

Orotariko Euskal Hiztegia

  2. Hizkuntza-baliabideak
  3. Online hiztegiak
  4. Orotariko Euskal Hiztegia

OEH - Bilaketa

5741 emaitza gizon bilaketarentzat

Sarrera buruan (99)


Sarrera osoan (500)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
mea.
etimologikoa
Etim. De rom. (o lat.) vena .
sense-1
1. (Vc, Gc ap. A; Mic 9v, Urt IV 98, Lar, Añ, H (L), Zam Voc ), mia (Dv, H (BN, S)), me (B ap. A ; VocB), pea (VocZeg 287).
Mineral. "Vena de hierro y otros metales" Lar, Añ. Tr. Documentado desde principios del s. XVII; las formas mea y mia se emplean tanto al Norte como al Sur en proporción similar. Hay además mehe en un ej. de Mendiburu (junto a mea , det.), mee en Ezale , y me no ambiguo en Zinkunegi (Crit 34). En DFrec hay 7 ejs. de mea .
Ditutzula beraz hanbat esker nola harea / kostan baita [...] eta lurrean mea. EZ Man II 116. Hunat lezetako meak, hunat harri biziak / Iainkoaren laudatzera zaikidete guztiak. Ib. 18. Lur bihotzeko mea. Ib. 130 (este ej. podría corresponder quizás tbn. a la 2.a acepción). O ze estratajamea / eroateko mea! BBizk 28. Zuok ere bazaozke or / gure mearik baga. Ib. 23. Ateratzen ezpada lurpeko urre-mea. Mb OtGai 9, 7. [Sulezean] egon bear genuen burutik oñeraño . su ta gar egiñak eta olako ago ta mehe urtua bezain urtuak. Mb IArg I 317. Urtzalliak bete biar dau sutegija miaz. Mg PAb 126. Zerren urtu eragiten daben mia sutegijan. Ib. 126. Ikatzgiten, mea ateratzen, burnigintzan [jardun] . Izt C 183. Mia galanki atera dezatela arrobikoak. Ag G 217. Mia pilla ugariak. Ib. 216. Mea-atarate, eroate, saltze eta beste arazu guztiak. Alt EEs 1917, 44. Zillarra bezalako argi zuriz josia labetik jarion mea urtuari. Lh Yol 12. Ikatz edo mia-meta. Ib. 29. Meatze zuloetan, mea ateratzen. FIr 135 (134 y 140 mia). Mea xeatzeko lantegietan. Ib. 135. Garrak urtzen ditu burni ta burni baño gogorrago diran miak edo metalak. EG 1950 (9-10), 27. Mea-mota guztiak atomuen bilduma besterik eztira. Vill Jaink 64. Mea [...] Bizkaian zegoen, Somorrostron batez ere. MEIG V 91.
v. tbn. Añ NekeA 225. Garayalde Elezar 75. Mia: EEs 1913, 247.
azpiadiera-1.1
Halatan dirudi naturalezaren Autorak ere ezarri duela [eskualduna] burdina eta altzairu meapean [...] hetaz baliatzeko eta harmatzeko.ES 116.
sense-2
2. (O-SP 230, SP, Lecl), mia (V, BN ap. A; VocBN, Dv), mee. Mina. "Mines de fer, argent, etc." O-SP 230. " Mea burdin egiteko, mine, minière à fer" SP. "Mine d'or" Lecl. v. meatze.
Señale ageri bat duzu Jinkoak bere egoitza zure ariman egiten diela [...] eta [...] idiren duzula mia balioz haren egiazko zaina. AR 34. Peruko urre-miak. Gy 81. [Aberats] zilhar eta urhez / lur barnetako mietan. Zby RIEV 1909, 398. [Amerikan] miak dagoz ugari. Azc PB 209 (in Ur PoBasc 263 minak). Mutillen artean Somorrostroko mee edo miñetara ioateko zer andia dago. Ezale 1898, 251a. [Madagazkarren] non nahi burdin miak badire; bai urhe miak ere han hemenka. Prop 1902, 76. Klondykako urre mietan. JE Bur 206. Mietarako edo beste edozein lanetarako langilleak bear ebezala? GMant LEItz 62.
azpiadiera-2.1
(Como primer miembro de compuestos).
Urallaga eta La Magdalena Mea Bazkuna. "Compañía minera" . EAEg 12-2-1937, 1045.
azpisarrera-1
MEA-ABONO. Abono químico.
Kimika-abonoak. Mia-abonoak izenez ezagututako abono abek [...]. NekIr 28.
azpisarrera-2
MEA-HARRI (mearri Lar). Mineral. "Alcohol, piedra mineral" Lar.
Zidar aletxu dizdiratsu ugari agiri zituan mea-arri zatirik [...] bikaiñena. Alt EE 1917, 44 (v. tbn. otro ej. en la misma pág.).
azpisarrera-3
MEA-BIDE. "(L), galerie de mine" Lh. v. MEA-ZULO.
azpisarrera-4
MEA-BURDINA. Hierro. "Koldea mie burrinezko (AN-erro)" EI 104.
azpisarrera-5
MEA BURDINAZKO. Mineral de hierro. v. BURDIN-MEA.
Bada marmola eta mea burdinazko. Hb Esk 83.
azpisarrera-6
MEA-GALBAHE.
"Cedazos para separar mineral calcinado" GoiBur 273. "Un grivillo para carbón, otro que llaman meagalbaia, y otro zirtagalbaia, los tres de madera" (1724). Ib. 273.
azpisarrera-7
MEA-GIZON (L ap. Lh; miagizon T-L). Minero.
Burdina da funtsean oraiko aberastasuna; huni ere aspaldi ohartuak zaizko miagizonak. GH 1921, 126. Orduko miagizonak burni gordiñ edo latza jalkitzeko aitzkiñ 58 asko gogorrik etzeukatelako. Lh Yol 6.
azpisarrera-8
MEA-GORRI. "Cinnabaris, indiagoma, meagorria" Urt V 44 .
azpisarrera-9
MEA-MARRA. Filón, veta.
Añada edo mia-marra nagusiena gero eta urrez ta zilarrez gabeago arkitzen zuten. FIr 135.
azpisarrera-10
MEA-ONGARRI.
Oroidazkia: Mea-ongarrien saneurriei buruz. "Abonos minerales" . EAEg 11-2-1937, 1037.
azpisarrera-11
MEA-PUTZU. "Ex terrae cavernus ferrum clicimus, mephutzutarik [...] burdiña atheratzen dugu" Urt IV 325s. v. meategi, meatoki.
azpisarrera-12
MEA-TROKO. Mineral.
[Lurrak] loraak eta usaindun bedarrak agertu ta mea-trokoak (Diruaren gurasoak) gorde. A Ezale 1898, 195a.
azpisarrera-13
MEAZKO. Figura en SP, sin trad.
azpisarrera-14
MEA-ZULO (V, G ap. A), MEA-ZILO (L ap. Lh). "Galería de mina" A.
Basoak diran bitartean izango dira mia-zuloetarako zuntoiak. Munita 140.

mea

mea
0 / 0
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper