euskaltzaindiaren mendeurrena logoa

Orotariko Euskal Hiztegia

  2. Hizkuntza-baliabideak
  3. Online hiztegiak
  4. Orotariko Euskal Hiztegia

OEH - Bilaketa

5732 emaitza gizon bilaketarentzat

Sarrera buruan (99)


Sarrera osoan (500)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
kaka.
sense-1
1. (gral.; Lcc, SP (kakha), Deen II 156, Urt I 552, Lar, Añ, VocBN, Dv, H, Mdg 163). Ref.: VocPir 294; Bon-Ond 152; A; Lrq (khaka); Iz ArOñ; Etxba Eib; Elexp Berg.
 Excremento, caca; porquería, suciedad en general. "Merda, kakea" Lcc. "Cagajón, mokordoa, kakea" Ib. "Voz infantil que significa toda cosa sucia o fea o desabrida o perjudicial y principalmente el excremento" A. "Matière fécale humaine" Lrq. v. 1 egikari (3), gorotz .
tradizioa
Tr. Escasamente documentado en la literatura, aparece sobre todo en autores meridionales y en textos populares. Hay tbn. algunos ejs. en los que por reparo se ha escrito k(a)... o k'k'; v. p. ej. Ag G 273: K... egiten diat nik iri ; Ox 124: Ka... galtzetan egin! ; FIr 169: K... pikor tipi bat (cf. VocNav s.v. cacabicor ); Anab Aprika 85: Basamortuko jendea bear aundian bizi da, esan degunez, k'k' jan eta k'k' lan . En DFrec hay 8 ejs. de kaka .

Satan, egoiten ahal zira / zaflatu gabe mitilik, / nahi ezpazira baratu / zaragoilak kakaz beterik. AstLas 23. Eztüka ikusten, miserablia / ene kantian kaka barbau bat izala? SaintaCath. 524. Indarrik ez daka / ezin karriatu du / karro bat kaka. Bil 42. Erropetan koipia, / zikiña ta kaka. Ib. 131. Nere illobak pozaz / txoratu nayian, / ikusi zutelako / kaka oriñalian. JanEd I 108. Eta azkenez egiten badit iñork farrikan esango diyot: sartuko alaiz kaka barrikan. Iraola Kontu 99 (ap. ELok 100). Txatxa ori bota, kaka dauka ta. Zam EEs 1917, 198. Dirurik izan ez da ere / zezenak arrunka; / jendia eziñ eskapatuz / itzulirik kaka. Xe 198. Salbu hi 'ta / kaka meta! Ox 107. Urde gizenak ark azi ditu / urte guziz oartzaka, / kurruska andiagoz ei-baztarrean / gureak mêago kaka. Or Eus 279. Joxe Pirri zikinak, kakaz betherik zekarren kutxea. Osk Kurl 186. Treiñeru zar bat, barman zituan kaka zar eta zikinkeriak kendu ta ekarteko ustean zirala. Etxabu Kontu 36.
v. tbn. EZBB I 72. Zendoia 206.
azpiadiera-1.1
(Interj.). "Interj. igual a la del General Cambronne en Waterloo. Kaka, alperrik galdu juat oingua be!" Etxba Eib. v. KAKA ZAHAR.
Botaren araberako errefera ethorri zitzaioten alemaneri, eta hitz batek, hitz bakhar batek ilhuna inharrosi zuen: Kaka dela! Zerb Gerlan 97 (alusión a le mot de Cambronne en circunstancias similares). [Partida egileak] bethi izen handiak behar dituzte "afixetan" emaiteko, jende gehiago bilduko dutela eta, gero kaka, partida erdietan bederen jendea khexu. Herr 8-2-1962 2.
azpiadiera-1.2
"Eta ezer ez. Nahi ez dena gertatzen denean. Eskiatzera joango giñala eta azkenian kaka" Elexp Berg.
azpiadiera-1.3
(En expr. proverbiales)
Kaka ere izan ez ta mokordoa dala uste. "No es ni mier... y creer que es boñiga" (G). A EY III 88. Elea heldu zaio ardiari kaka bezala (prov.). Herr (ap. DRA).
sense-2
2. (Uso adj.). "Kákia, la persona despreciable" Iz ArOñ. "Fastidioso. Zeregiñ kakia, pitxoikuan kaxan, atakadore zulua eittia" Etxba Eib. "Auraxe da benetan personia kakia" Elexp Berg. "Kaki(a), algo como pelma" Etxabu Ond 114.
Lana kakia da (V-gip).
azpisarrera-1
KAKA-ADAR. Mojón, porción compacta de excremento expelida de una vez.
--Orrentzako erremeioa bazeukat nik! --Zer dek, ba? --Orri enplasto bat egin bear zaiok olioarekin, tipularekin da kaka-adarrarekin. BasoM 154.
azpisarrera-2
KAKA AGERTU. "(Descubrir la) caca [='descubrir algo inconveniente']" Lar.
azpisarrera-3
KAKA-ALE. Excremento. v. gorotz.
Aritz ostok txuletak izate ittunan; añar lorea, arroza; ardi kakalek, baberren gorrik, ta dena olaxe. (AN-gip). PPer FLV 1987, 190.
azpisarrera-4
KAKA ATERATZEKO MODUAN. "Kaka ateratzeko modun lan egin zuten (AN-gip)" Gte Erd 105 ("esfortzu handiak egin").
azpisarrera-5
KAKA BAINO ERRAZAGO. "Kaka baiño errezago (V-ger), muy fácil" A EY III 316.
azpisarrera-6
KAKA-BARBALOT. "(Sc), escarabajo, en general" A.
azpisarrera-7
KAKA BEZAIN MERKE. "Utzi diat kaka bezain merke (BN, S), le he despreciado" A.
azpisarrera-8
KAKA DARIOLA EGON. "Kaka darixola egon. Urduri edo beldurrez egon. Karreria daukanian kaka darixola egoten da" Elexp Berg. "Kaka dariela daude! (G-azp)" Gte Erd 169.
azpisarrera-9
KAKA EGIN (V-arr-gip, AN-gip-5vill, BN-arb; Lcc, Mic 6r, SP, Urt III 433, H), KAKEGIN (L, BN, kh- S; Urt III 434, Lar, Añ; kakein BN, S; VocBN ), KAKAGIN. Ref.: A (kakein); Lrq (khakegin); Etxba Eib (kaka eiñ); Gte Erd 174, 291.
a) Cagar. "Más cagara buey que cien golondrinas, kaka egitenago du idiak ehun enadek baiño" SP. "Haurrak kaka egin du praketan (V-arr, BN-arb)" Gte Erd 174. "Kaka egiñin dago (AN-5vill)" Ib. 291.
Naiz aberatsa izan, / igual dala pobre, / kaka egiñ bearko degu / egoteko libre. JanEd I 100. Ilko dala bertatik / kaka eit'eztubena. Ib. 100. Ohean kaka egin duenak, burua gorenik (prov.). Herr (ap. DRA). Ardua eraten ekiñ, / sabelian irakiñ, / purrut eta kakiñ. MendaroTx 180. Kaka egingo al din, egin, aren ipurdi beltza musukatzera uanean...! Eston Iz 105. Patxi, kaka egin ta bertan itxi. Osk Kurl 197.
v. tbn. Auspoa 39, 12. EZBB II 123.
(Con adj.).
Kaka ederra egin du, / gogor eta lodi. JanEd I 108.
"Oiek biek kaka zulo batetik egiten due, esos dos miran a través del mismo cristal" A EY III 314. "Akort niz zurekin (BN-arb, S) [...]. Ipurdi batetik kaka eginez dabiltza (AN-gip)" Gte Erd 201.
(V-gip, G-azp). "Kaka burutik bera eiñ. Nahi duen guztia egin norbaiti. Umiak kaka burutik bera eitten dotse maixu berrixai" Elexp Berg.
Despreciar.
Kaka egiten diot nik, alkandora bat besterik ez duan gizonari. BAyerbe 134.
b) "Porrot egin. Aidian irabazten asi zuan, baiña azkenian kaka ein juan" Elexp Berg.
c) (Part. en función de adj.). "Egun kakina niz (leher egina) (BN-arb)" Gte Erd 174.
d) KAKAGIN (V-gip ap. Elexp Berg; G-azp). (En casos locales de declinación, en sing.). "Julien kakaiñan dago" Elexp Berg. "Jun ai kakaiñera! !vete a cagar!" (G-azp).
Urra-txutxulunberde, / mesmeru mokordo; / aintxe goien atxo bat / kakaginen dago (V-arr). AEF 1930, 21.
azpisarrera-10
KAKA ESPLIKATU (G-azp). Hablar por hablar, sin fundamento o provecho.
Kaka esplikatzen. (Tít. de una novela de J.L. Zabala; Donostia, 1989).
azpisarrera-11
KAKAGIN. v. KAKA EGIN (d).
azpisarrera-12
KAKA-GIZON. "Hombre despreciable. Zu kaka-gizon bat zara" Izeta BHizt. "Ago xilik, arraio kaka-gizon!" Ib.
azpisarrera-13
>KAKA HIRETAKO, >KAKA DELA HIRETAKO, KAKA ZURETZAT. "Kaka hiarinsat, ede excrementum ani" Deen II 213.
Kaka zutzat esan zian, / onra aundi bat eman zian, / baztarrak orduan galdu zian! Ud 52. Khaka dela hiretako. Igela 172.
azpisarrera-14
KAKA JAN. "Norbaiti tontoa dela aurpegira esateko, baina graziaz [...]: I tontua az ala kaka jaten dok?" Elexp Berg.
azpisarrera-15
KAKA-JATEN. "Juego de sacar con los dientes [un] palillo metido en tierra: zotzean (V), txotxean kaka yaten (AN-gip)" A EY IV 364. "Kaka-jaten (AN-gip), juego de niños que consiste en sacar con los dientes un palillo metido en la tierra" Garbiz Lezo 54.
azpisarrera-16
KAKA-LEKU. "Servicio, vaso" Añ.
azpisarrera-17
KAKA-LORATU. "Kaka loratu, prétentieux" Lh.
azpisarrera-18
KAKA-LORE. "Fleur qui vient sur les crottes" Hb.
azpisarrera-19
KAKA-MOKORDO (V-gip, G-azp; Añ). Ref.: Etxba Eib; Elexp Berg. "Excremento" Añ. "--Ire semiak, orraitiok, esakera zatarrak jaukaz. --Zer nai dok ba, kaka-mokordua baño tontuagua dok eta" Etxba Eib. "Kakamokordo galantak eingo jittuk orrek" Elexp Berg.
Erraiten zuan Patxik bere kolkorako, "Kaka mokordo! Kaka mokordo! Kaka mokordo!". Osk Kurl 60.
azpisarrera-20
KAKA-PILA (V-gip). Ref.: Etxba Eib; Elexp Berg. "Kaka pillia, lo mismo que kaka-mokordua. --Nun izan aiz, Tartako? --Mandiolasian ka... kapillan, itxogin bat artzen" Etxba Eib. "Cagada, montón de excremento" Elexp Berg.
Ganbaran ein dizkigute / iru kaka-pilla. Ud 45. Kaka-pil ortan eortziko al aun betiko. Eston Iz 105.
azpisarrera-21
KAKA-TANTO. "Tas d'excréments humains" Lrq.
azpisarrera-22
KAKATARA. "Esaixok, juan deilla kakatara!" Etxba Eib (s.v. ze oste). "Joari kakatara! (V-gip)" Gte Erd 303.
azpisarrerakoSense-22.1
"Kakatara bota. Gaizki hitzegin norbaitez, desprestijiatzen saiatu. Gurasuak kakatara bota zeben maixua" Elexp Berg.
azpisarrera-23
KAKA-URRIN. "Kaka-urrin, kakurrin, olor a mierda. Puf! Hau kaka urriñe!" Izeta BHizt. "Hemen bada kakurrin haundie" Ib. v. KAKA-USAIN.
azpisarrera-24
KAKA-USAIN (V-gip; kakusain V-gip; kaka usein B). Ref.: Etxba Eib (kakusaña); Elexp Berg; Izeta BHizt2 (usein). "Kakusaña dago amen eta guazen arutzago" Etxba Eib. "Olor a excremento" Elexp Berg.
Urumea-ibaiak / kaka-usaia dakar. Uzt Auspoa 22, 138.
azpisarrerakoSense-24.1
(Fig.). "Zelako kakausaiña dagon gobernuko partiduan" Elexp Berg.
azpisarrera-25
KAKA ZAHAR (Usado como interj.). "Kaka-zahar, vieil excrément! Terme employé surtout comme juron" Lh. "Kaka zarra! interj. que denota disgusto, contrariedad. Kaka zarra! Ostera be jausi naiz lokatzatan" Etxba Eib. "Plaiara joango giñala, ta kakazarra!" Elexp Berg.
azpisarrerakoSense-25.1
Jendiak egin arren / irri-arra farra, / fuera mokordua ta / biba kaka zarra.JanEd I 112.

kaka

kaka
<< KAKA-GIZON 0 / 0 KALA-GIZON >>
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper