Harremana

    OEH - Bilaketa

    190 emaitza gainerako bilaketarentzat

    Sarrera buruan (2)


    Sarrera osoan (188)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    zelata.
    tradizioa
    Tr. Documentado desde Leiçarraga, es usado tanto al Norte como al Sur.
    sense-1
    1. (V, G, AN, L, S ap. A ; Lcc, SP, Lar, Añ, Dv, H), zelat (V-m ap. A ), zeleta (H).
    Celada, emboscada; (fig.) asechanza, trampa. "Assechanza" Lcc. "Insidiæ" O Not 52. "Acecho" Lar, Añ. "Celada, asechanza, emboscada" Lar. "Acecho, insidia, asechanza" A.
    Paulen arrebaren semea enzunik zelaták, ethor zedin, eta sarthurik fortalezara konta zeizón Pauli. Lç Act 23, 16 (He konjurazione, TB zinezkida, Dv zimarkhu, Ol marro, Ker naaskeri, IBk azpijoko, IBe azpikeria). Deabruaren zelatén kontra resisti ahal dezazuenzát. Lç Eph 6, 11 (He arte, Dv, Ker, IBk, IBe maltzurkeri(a), Ol marrukeria, Bibl jukutria). Ager itzazu haren zelatak ilhunbean atrapa ez nazan. Mat 319. Debruen zelata guztietarik / Iauna begira gaitzatzu. EZ Eliç 348. Zeinen izenak urrunzen baititu espiritu gaixtoaren hurbildura, desegiten enganamenduak, eta barraiatzen zelatak. Harb 396. Agertzen diotzat bere etsaien zelatak edo sareak. SP Phil ẽ 2v (He X arteak edo sare falsoak). Zeren eta juduek zelatak hedatu baitzioten yohan beher zuenean Siriarat. TB Act 20, 3 (Lç zelata egin). Baña zelatak jarri ez diozkana, baizik Jaungoikoak bere eskuetan paratu duena. Ur Ex 21, 13 (Dv zelatak erabili; Urt guardian egotu). Zenbriren gainerako egintza, zelata eta dorphekeriak. Dv 3 Reg 16, 20. Errien arteko ar-emanetan gerlak, zelatak, bekaizkeriak ageri dira jaun ta nagusi. Vill Jaink 177. Berrogeitik gora gizonek zelata jarriko bait diote. IBe Act 23, 21. En DFrec hay 2 ejs. de zelata.
    azpiadiera-1.1
    (Como segundo miembro de compuestos).
    Neguan, ollagor-zeletara atera gabeko goiz-illunabarrik etziteken izango. Ataño TxanKan 207.
    azpiadiera-1.2
    Vigilancia.
    Ez othe da lan handia bethi gogoa idukitzea ardurako zelata batetan finkaturik. SP Phil 369 (He 372 atenzione).
    sense-2
    2. + zelada. Celada, casco que cubre completamente la cabeza.
    Ausiten deutsa zartada onek zelada. AB AmaE 454. Eta orrela gau oso-osoa zelata jarria zuala igaro zuan. Berron Kijote 47. Zelata-lokarriak ez austeagatik. Ib. 48. Lantzak, adargak, ezpuelak eta zelatak. Ib. 64.
    sense-3
    3. (Adv.).Acechando; espiando. v. ZELATAN.
    Zelata zaizkolarik hura bidean hil lezatenzat. Lç Act 25, 3. Zelata dagoana, bere gatxen enzula. RS 38. Baserritarra orduko soroan / bere morroiakin zelata zegoan. Mg ( in VMg 99 ). Gure inguruan dabil beti zelata bezela, gu engañatzeko. Gco I 442. Dago zelata otsoa. Zav Fab RIEV 1909, 33. Jakinik zenbat konbeni dan gerran arerijuen asmu eta goguak ezagututia, ifinten da bide ondoko okelu ezkutubetan zelata. Astar II VIII.
    azpiadiera-3.1
    (Tras gen.).
    Haién artekorik berrogei gizon baino gehiago haren zelata diaudek. Lç Act 23, 21 (He zelatan, TB zelatetan, Dv zelatatzen, Ol atustan, Ker zain). Iuduén zelata egoitetarik ethorri izan zaizkidan tentazionékin. Ib. 20,19.
    azpisarrera-1
    XELATA, XELETA (Formas con palat. expr.). Vigilancia, espionaje.
    Ondarraldi ontako xeleta ondoren, atzo ain zuzen ere, aitak deitu nindun. Etxde JJ 75.
    azpisarrera-2
    XELATAN, XELETAN, TXELETAN (G-bet) (Formas con palat. expr.). Espiando. "Txeletan esan oi degu" Zt (comunicación personal).
    --Zu! Zu! ... Txeletan e? --Ez, jauna; etxekoandreak aizea bear omen du ta... Alz Ram 65. Bederatzi neskazar / ta zazpi alargun / txelatan dabiltzanak / dira gau ta egun. MendaroTx 295. Sagu xarra txeletan / odoldi-zokotik. Ib. 212. Etxekoak berriz ere xeletan asi zitzaizkiola igarri zion orduko. Etxde JJ 67. Batzuetan arrapatu nau noski xeletan illuntasun artan ari so. Txill Let 52.
    azpisarrera-3
    ZELATADUN. Provisto de casco.
    Egun askotan zelata-dun arma-gizonik topatzen ez badugu. Berron Kijote 118.
    azpisarrera-4
    ZELATA EGIN (Lcc, Añ; zelategin Lar). Espiar, acechar. "Assechar", "atalayar" Lcc. "Zelar" Lar y Añ. "Espiar" Añ.
    Zeren iuduék zelata egiten baitzeraukaten Siriarat enbarkatu izan baliz. Lç Act 20, 3 (TB, Dv zelatak hedatu, Ker galbideak gertatu, IBe zelata jarri). Jakiña, zeleta egiteko iaioena mendikoa dana izaten da berez. Alkain 79. Eta goiz batean, lanera zijoan aitzakitan, ukullu-txulotik zeleta egin zion. Ataño TxanKan 157.
    azpisarrera-5
    ZELATA ERAGIN. "(Hacerlo) acechar, [...] zelateragin" Lar.
    azpisarrera-6
    ZELATA-ERDI. Media celada.
    Zelata-erdiaren antzeko zerbait egin zuan kartoizkoa. Berron Kijote 35.
    azpisarrera-7
    ZELATA-KIDE.
    Eta probaketa berririk egiñ nai gabe, zelata-kide txit fintzat onartu ta baietsi zuan. "Celada de encaje" . Berron Kijote 36.
    azpisarrera-8
    ZELATAKO. De vigilancia, de estar al acecho.
    Nere gorputza estu zeguan / zelatako garayian, / odol guztiak irakiñ eta / barrena lertu nayian. PE 83.
    azpisarrera-9
    ZELATAN (G-goi-azp, AN-gip-5vill, B; Urt II 439, Lar, Añ, Izt 4r; zelatean V, G; zeletan L-côte). Ref.: A (zelata, zelatean, zeletan); Garbiz Lezo 287; Gte Erd 20, 63 y 306; ZestErret.
    Acechando, al acecho, en emboscada; espiando, vigilando. "Emboscarse, zelatan jarri" Lar. "Velar, hacer centinela, zelatan egon" Ib. "Acechar, [...] zelatan [...] egon" Añ. "Zelatan dagonak eztu beretako gauza onik aitzen (B)" A. "Guri zelatan dago (AN-gip), gure zelatan dago (AN-5vill), [...] elkarren zelatan daude (G-goi, AN-5vill), bata bestian zelatan daude (G-azp)" Gte Erd 92.     Tr. Documentado desde Leiçarraga tanto al Norte como al Sur. Lo emplean con dativo Axular, Haraneder, Goyhetche, Urruzuno (Urz 62), Otxolua, Iraizoz (YKBiz 276), Etxaide e IBk (Lc 20, 20), y con genitivo Aguirre de Asetasu, Duvoisin, Arrue, Beovide, Azkue, Etxaide (JJ 152) y Mirande. En cuanto a la distribución de variantes, además de la más etxendida zelatan, hay zeletan en Haraneder (Lc 14, 1), Duvoisin, Barbier, Otxolua, Etxaide y N. Etxaniz, zelaetan en Azkue y zelatean en Erkiaga.
    Zelatan zeudela, eta zerbait haren ahotik hatzaman aiherrez zabiltzala, akusa lezatenzat. Lç Lc 11, 54 (TB sareak hedatu, Dv maltzurkierian mintzatu). Zeren nola etsaiak bethiere zelatan baitaude, zer huts edo falta edireiten baitute. Ax 28 (V 16). Etsaia zelatan dagokanean. Ib. 342s (V 228). Zelhatan dagoenak bere gaizkia hain sarri enzun dezake zein ongia. O Pr 429. Zelatan dagozko hetarik berrogoi gizon baiño gehiago. He Act 23, 21 (Lç zelata diaudek). Zelatan egon, ta ikusi zuen [...] nola gizona [...] Eleizatik etxera biurtu zan. Cb Eg III 236. Askoz naiago due, gizonak dagoten denboran lagun artera joatea, ezen ez emakumeen zelatan egotea. AA II 99. Zagokioten zelatan / borda bateko oilloeri [axeria] . Gy 280. Zure zeletan eta barrandan daudela. Dv LEd 100. Nola nahikunde batek abiatzen dituen zangoak pasaietan, eskuak lanean, mihiak erasian, beharriak zelatan, hortzak asikika. Hb Egia 12. Begira nola dagon bera gure paretain gibelean, leioetaik beaka, zelosietaik zelatan. "Prospiciens" . Echn Cant 2, 9 (CantCS (G y V-m) zelatan, (V) zorotz). Basartean ikusten zuen basauntz baten zelatan jarri zan. Arr May 101. Gelako ate zirrikatik begira zelatan jarri zan. Aran SIgn 76. Ipiñi zituen zaitzalleak, lekuaren zelatan egoteko. EE 1884b, 79. Franzisko zeguan Bernardo noiz luak artuko zuan zai, eta Bernardo berriz Franziskoren zelatan. Bv AsL 59. Katua saguen zain, da mirua txindor papar-gorriaren zelaetan egoten direan antzera. A BeinB 55. Eiztari zintzoa zelatan dagon oian berean. Zink Crit 34. Brigadako gardak oro egon ziren, alegia eta deusere ez, zeletan, barrandan, zerbait atxeman beharrez. Barb Sup 140. Aginddu ei eutsen gure zangurrubari arerijuen landan zer egitten ete-eben zelatan juateko. Otx 58. Belarrijak artez-artez dittuzala egon da guri zeletan. Ib. 177. Etxeberriko Martin artzaia / gauez zelatan da jarri. Or Eus 227. Zokondo-une batean etzanda lotu zan zelatan. TAg Uzt 164. Osaba-illobak alkarrekin moldatu ziran Piarresi zeletan egoteko. Etxde JJ 63. Gure zelatan egon dela hor, ate-atzean [haurra] . Mde HaurB 39. Atara burua ta ia ogigaztairik zelatan egoan begiratu eban. Bilbao IpuiB 241. Amaren alde-unadak zelatean zainduaz. Erkiag BatB 25. Maitea andik zeletan dedan ustean, / gora begira egon oi naiz goiz artean. NEtx LBB 381. Zelatan entzun naiez. Lab EEguna 202. Zeletan dagoenak, beretzat aditzen du. EZBB II 139. Multzo-teoria, batez ere, zelatan dago beti, alde eta aldi oro, linguistika osoaren oinarri bihurtzeko asmotan edo. MIH 196.
    v. tbn. PE 82. Salav 57. IBe Lc 20, 20.
    azpisarrera-10
    ZELATETAN. Acechando.
    Zelatetan baitzegozkon juduak noiz enbargatuko othe zen Siriarat goateko. He Act 20, 3. Berrogoi gizon baino gehiago zelatetan daude haren kontra. TB Act 23, 21 (Lç zelata diaudek ).
    azpisarrera-11
    ZELATAZKO. De acecho.
    Gazteak onetan, albo batean iarrita egoan tokitik, zelatazko begiakaz begiratu eutsan apezpikuari. Ag AL 135.

    zelata

    zelata
    << zalu 0 / 0 zertako >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper