Harremana

    OEH - Bilaketa

    198 emaitza gabia bilaketarentzat

    Sarrera buruan (2)


    Sarrera osoan (196)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    inozente.
    sense-1
    1. (Lcc), inozent, enozent, inuzente, inuxente.
    Inocente, libre de culpa. v. errugabe. Tr. De uso casi general en todos los dialectos desde Leiçarraga. Son relativamente escasos los ejs. de esta acepción en el s. XX.
    Pilaték, bada, innozent deklaratzen dik. Lç Ins C, 4r. Bekhatu egin dut odol innozentaren traditeaz. Lç Mt 27, 4 (TB inozent, Echn, Hual inozente; He, Ip justu, Dv hobengabeko, Ol, Ker zintzo, IBk, BiblE errugabe). Zeren inozenta nahi baitzen hil krimenelagatik. Tt Onsa 131. Inozenta baita punitzen / salbatzeko gaxtagiña. Gç 87. Inozent doloratua urrikaltzen zaio. Ch III 54, 14 (III 54, 6: Mst ogen gabia, Ol obengeari). Inozent naiz ni justu hunen odoletik; zuek ihardetsi beharko duzue. He Mt 27, 24. Ume inozente sei urtekoai. Cb EBO 19. Azotez bere gorputz inozentea desegiten zuen. Cb Just 102. Zenbat inozent ezta herri hautan eskas, / galdu izan direnak terroristen faltaz? Iraultza 112. Handik lekora gillotinak / ditu egotzi buruak / milion inozentenak. Monho 64. Azuri inozentea. Añ EL1 118. Inozentea edo batere kulpa bagea. Gco II 28. Bildots inozenta bezain ezti zaude. Dv LEd 7. Nagusi jaunak oiek dianak / gero dizte enbargatu, / iñuzentia gertatu balitz / bazeukan zeñek pegatu. PE 139. Arek pekaturik / jakinda ez ebala bat egin bakarrik, / iñozentea, barriz, dudatxo bat bage. AB AmaE 252. Errege inozent harek behar zuen pagatu haren aitzineko hobendunentzat. Elsb Fram 57. Inozente askok kulparik gabe / galdu dute eben biziya. Yanzi 80. Iñuxente il ziran gizagaxo zentzurik gabeak ere. Or QA 100. Hainbeste odol inozent, hainbeste gose. Arti Tobera 273. Santa Barbara, Santa Cruz, / Santa Teresa de Jesús, / iñusentien ogia, / Jauna, miserikordia. And AUzta 65. Inozentaren hiltzaile dena da zinez dohakabea. Xa Odol 176. Hara bertzek egin gaixtakeria nun guk inozentek pagatu ginuen. Etchebarne 56.
    v. tbn. Urqz 14. AA III 473. fB Ic I 27. JJMg BasEsc 25. Astar II 187. Arr GB 37. Ag Serm 317. Mattin 38. Inozent: EZ Noel 96. Arg DevB 103. CatLav 221 (V 111). Lg II 200. Mih 24. Brtc 222. Xarlem 949. UskLiB 56. MarIl 113. Jaur 386. Bordel 59. Etch 108. Elzb Po 214. Lap 249 (V 113).
    azpiadiera-1.1
    (Ref. a cosas y acciones).
    Birjiñaren negar inozenteakin, gaitzbageakin, nere negar pekatariak nastutzeko. Munduko presunek ezagutzen ez dituzten milla plazer garbi eta inozent hetan gusta giñetzake. Mih 63. [Jainkoari] sakrifikatuko bai dio, ez bere dirua, bainan bere burua oso-osoa plazerik inozentenekin batean. Brtc 224. Osasun jausija sendotuteko dagozan olgeta modu inozentiak. fB Olg 7. Mutill batek eukiko dau afizinoe puska bat pelota, kaza, peska edo dibersinoe inozente batera. JJMg BasEsc 11. Kongreganisten errekreazioneak eta libertimenduak bethi onhestak izanen dire eta inozentak. JesBih 411. Kanpainako bizi laño eta inozenta / zure gustukoa othe da? "L'innocence" . Gy 204.
    azpiadiera-1.2
    (Ref. a los Santos Inocentes).
    Inozenten masakrearen gañean, inozenten bestakotz noela. (tít.). EZ Noel 71. Sarraskitan emanak izan ziren haur inozentak <inn->. Lg II 123. Jesu-Kristo ill erazotzeko asmoarekin ainbeste milla aur inozente ill erazo zituan. Gco II 52. Jondoni Estebe, Jondoni Joani eta Inozent guzien egunak. JesBih 402. Haur inozenten hiltzea. Jnn SBi 15.
    (Uso sust.).
    Niño de corta edad.
    Gizon batek or daroa / inozentea besoetan. Lazarraga A25 1197v. Esazu: zegaiti, danzuanean / jaio barri danak kantaetea, / loak benzitzen dau inozentea? Ib. B3 1151v.
    sense-2
    2. + inuzente (V-gip, G-azp), inozent (SP, sin trad.), enuxent (S; Arch VocGr, Foix ap. Lh), enoxent (Hb), inoxent (Urt II 71), enuzent, iñusente (V-ger), inuxent (G-bet). Ref.: Ort Voc (iñusentien); Lh (enuxent); Etxba Eib (iñuzentia); Elexp Berg (iñuzente). Inocente, ingenuo, cándido; simple, tonto, idiota. " Iñusentien papera egin " Ort Voc. "Atteint de troubles mentaux (et non pas " niais", "sot", "innocent" comme dit Lh)" Lrq. "Idiota, anormal. Erri guztietan da iñuzenteren bat danen txorimalu izateko " Etxba Eib. " Inuxente, retrasado mental, subnormal" (G-azp, comunicación personal). Cf. VocNav s.v. inoshente. Tr. En textos meridionales inozente es la forma más frecuente hasta el s. XX; hay iñusente en D. Agirre, Villasante y Alzola, e iñuzente en T. Etxebarrria. En los autores septentrionales, con la excepción de Etcheberri de Ziburu, no hay ejemplos de inozent para esta acepción (hay, con todo, un ej. de inozet [sic, ¿por -zent ?] en Bordel (84), pero las formas documentadas son enoxent, enuxent e inuxent ). En DFrec hay 2 ejs. de inoxente y uno de inuxente .
    Segur adi, inozenta, eztela Iongoikorik, / baizen entzun dituenen guztiz kontrariorik. EZ Man I 52. Zeinaz [a letraz] mutuak eta haur enozent mintzatzen eztakitenak baliatzen ohi baitira. ES 131. Gaztetxu inozentiai irakasten jakeela pekatu egiten. Mg CO 253. Bakizu deunga batek inozente edo ez jakin bat engainetan dabena. fB Ic II 187. Arina balin bada nonbait errienta / hari segitzen zaio yende enoxenta. Hb Esk 171. Enoxent eta ignoranteetarañoko guziei eginikako irrietaz kontua eskatuko duena. ZugSerm 309. Bainan inozenta zen, / Harek dauku galdu; / Bertzenaz bere luma / Behar zuen zaindu. LuzKant 69 (ib. 70 inozente). Engañatutzen ibiltze'iranak / persona inozenteak. PE 26. Kartarik artu gabe / juan dan aspaldian / inozente sartu zan / jaio zan errian. Balad 231. Kristiñau otza nazala, gañera, ta bada ezpadako euskalduna! Iñusentea! Zer dauka orrek zer ikusi ezkonduteko edo ezkongai egoteko? Ag Kr 122. Zer zuaz egitera? Inozente bat da! Iraola 66. Ez dira baitezpada tzarrak, bainan bai enuxentak. Barb Sup 56. Enuxenta, emak hortik! Ox 52. Ai, alabatxü, bestelako iñusentie zauz! Ort Oroig 76. Inozentia izan banitza / engañatuko ninduan. Tx B I 68. Gaixo inuxenta zu! Nork trufatu zaitu berriz ere? Lf Murtuts 41. Eu azena i gizajo ta iñozente aundia, eu! Bilbao IpuiB 95. Nik esango nuke bakunak eta iñusenteak izan oi gerala sarri-askotan. Vill Jaink 68. Senar iñuzentiak kontau zetsan asieratik azkenera [...] ikusi eban guztia. Etxba Ibilt 486. Mutiko iñusente bat amar urtekoa. Alzola Atalak 65. Gure Diburtzi ta bere gizontzako, bata iñuzenti, bestia linborako. (V-m): EZBB I 137. Erabat aldrebestzat joko zan bertsolaria. Pailazo iñuzente edo nik ez dakit zer esan. Insausti 18.
    v. tbn. JJMg BasEsc 160. Xe 267. Ud 73. PE 24. AzpPr 48. Auspoa 97, 37. Enuxent: Othoizlari 1962, 484.
    azpiadiera-2.1
    (Empleado en fórmulas de burla). "Iñuzente, babalora, txakurran buztana gora-gora" (V-gip). "Iñuxente, atzian kola tente" (G-bet).
    Iñosente potente, / Errekaldeko txakurrak / buztana tente. And AUzta 90. Iñuxente potente, azak jan eta atzian brast. (V-m). EZBB II 19. Inuxente! Ori ere egin al dizute azkenean, Joxe Mari? Ataño TxanKan 193 (hablando de una broma del día de los Inocentes).
    azpisarrera-1
    INOZENTE EGON.
    a) Ser inocente.
    Txit garbi eta inozente nago. Arr GB 32. Gerrari laga eta / pakiari eldu, / inozente gaudenak / ez gaitezen galdu. Xe 402. Zere familiyari / errespetoz eldu, / inozente daudenak / ez ditezen galdu. Tx B II 27.
    b) No saber, no estar al tanto.
    Iñozente dagona / abertitu dedin, / gurekin deskuidorik / gertatu eztedin. PE 129. Neri lotsagabia / zuk dirazu esan, / inozente dagonak / sinista dezan. Tx in Imaz Auspoa 24, 137. Mezetara? Ezagun dek, bai, nundik atorren da zer iñuxente agoan. TxGarm BordaB 146.
    azpisarrera-2
    INOZENTE-EGUN (iñuzente e. V-gip). Ref.: Etxba Eib y Elexp Berg (iñuzente e.). Día de los Santos Inocentes.
    Inoxente egunian emango diyozkat. Bil 93n. Inozente eguna da bere zerua, / ziria sartuteko dalako jaiua. AB AmaE 327. Iñuzente egunian (Abenduaren 28 garrena) goizian goiz. Etxba Ibilt 470. Iñuxente-egun-goiz batean, nik il nuan ontz aundi bat jarri zioteken [...] aritz batean. Ataño TxanKan 192. Inoxente-eguna zan, Abenduaren ogei ta zortzia. JAzpiroz 181. Eguna ere alamoduzkoa: Inozente eguna, eta neri dotorea egin zidaten. Albeniz 211. Begiramen horren eske lotsagabean nator Iñoxente egunez. MEIG VIII 30.
    azpisarrerakoSense-2.1
    ( Inozenten egun ). "Angeronae festum, inozenten egúna " Urt II 93.
    azpisarrerakoSense-2.2
    Inozente goixean, lanean abiau, / eta Patxiri eutsan egin itaune au.AB AmaE 327.
    azpisarrera-3
    INOZENTE ERAGIN (iñu- V-gip). Ref.: Etxba Eib; Elexp Berg. Hacer una inocentada. "Antoniri iñuzente erain dotsat, ahuntzak umiak eittuala esanaz" Elexp Berg.
    Pentsau eben Iñuzente egunian iñuzente eraittia neskamiorri. Etxba Ibilt 470. Iñuzente eraittia izaten zan, goiz artan oian arrapatzen zanari irizillakin bizkarra berotzia. Ib. 470.
    azpisarrera-4
    INOZENTE SANTUAK (Pl.). Los Santos Inocentes.
    Inozent Sainduak, othoitz egizue guretzat. Gç 51. Inozente Santuen eguneko irakur-aldia. Mb IArg I 139. Inozent Saindu guziak, hunentzat [othoitz egizue] . Brtc 260 (v. tbn. inozent saindu en el mismo contexto en JesBih 457).
    azpisarrera-5
    INOZENTETAN. En el día de los Santos Inocentes.
    Iñusentetan ezkondu nintzunan, baiñan askotan damutu nun. And AUzta 59 (parece que con la connotación de 'ingenuamnte').

    inozente

    inozente
    << inkurable 0 / 0 1 ispilu >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper