OEH - Bilaketa

77 emaitza gabetu bilaketarentzat

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
irakurri.
sense-1
1. (gral.; Lcc, Volt 31, SP, Urt III 45, Ht VocGr (-kh-), VP 37v, Dv, H), irakurtu (L, BN; SP, VocBN, Dv, H), irakorri (V, G), idakorri , erakurri (G; Dv). Ref.: A (erakurri, irakorri, irakurri, irakurtu); Etxba Eib (irakorri); Gte Erd 169. El testimonio de algunos lexicógrafos es ambiguo respecto al participio; así, Arch VocGr trae irakurtzea , Gèze irakur , Dv erakur y Lrq irakur, irakurte e irakurtze.
Leer. "Leo, irakúrtendot" (Vocabulario de Marineo Sículo, 1533) TAV 3.2.4. "Notizi ori periodikoari irakurri diot (V-gip)" Gte Erd 169.
Tr. De uso general, de documenta ya en la otración popular navarra del s. XIV. Es posible que iracu<...> que aparece en Lazarraga (A 1138v) se trate tbn. de este verbo. Al Sur irakurri es con mucho la variante más usada; se encuentran al Sur también las formas irakorri (Carta a Peñaflorida (1783), Añibarro, Lardizabal y otros) idakorri (OrdEib 731), y erakurri (Mg CC 190, 130, etc.). Al Norte alternan irakurtu e irakurri; ya Leiçarraga emplea siempre irakurri, pero una vez el radical irakurt. En Goyhetche (VII) e Hiribarren (Egia 126) hay erakurtzen. Algunos autores meridionales del s. XX (Enb 55, Or Agust 392, AEmil, Onaind) usan formas sintéticas. En DFrec hay 238 ejs. de irakurri, 4 de irakurtu, 160 de irakurtzen y 7 de irakurten.
Liburuetan irakurten, argizagi eraizeten. PaterN 4. Eztuzue irakurri Moysesen liburuan, nola berroan hari minzatu izan zaión Iainkoa? Lç Mc 12, 26 (Io 19, 20 irakurt zezaten). Irakurtu izatu dut ezen behin gizon batek zituela hirur aztore onak eta famatuak. Ax 247 (V 167). Familiako gehien irakurten dakienek irakur lezen azkarki egünian kapitülü bat. Mst XX. Behar dütügü irakurtü librü debotak. Mst I 5, 1. Ondo irakurteko, lengo ondo eskribitu bear da. Cb EBO 19. Non irakurri du nere konzienziako librua? Mg CC 131. Irakurri bedi [...] aita Cadizen karta juizijozkua. fB Olg 120. Irakurri ditutzu Yesusen mirakuluak. Hb Egia 52 (Esk 10 irakurtu). Harek behar deitzo leterak irakurri eta haien arrapostiak egin. Const 43. Edozein gauza euskeraz irakurtzea. Lab EEguna 102. Irakurria duzu nere seme Donibane Gurutzeko? Or QA 124. Borja'tar Prantzisko Donea ere Euskalerriko Baseliz geienetan izan zala, edestietan dirakurgu. AEmil AndreM 26. Madrillen izan berri dela, bere thesisa irakurtzekotz. Mde Pr 194. Ipuin au Esopori be irakorri netsan. SM Zirik 119. Juezak irakurri zun / sententzia bat larria. Uzt LEG II 239. Moja batek ondoren otoitz-gaia dirakur danentzat. Onaind STeresa 78. Hutsa aisekiago senda daiteke, urrutik-en ordez urrutitik irakurtzearekin. MEIG IV 78.
v. tbn. (Sólo para la alternancia irakurri / irakurtu en autores septentrionales; no se incluyen ejemplos de irakurtze- ni del radical irakur). Irakurri: EZ Eliç 151 (164 irakurt zatzu). Harb ã 4r. FPrBN pról (1 irakurtu). SP Imit I 5, 1. Gç 140. In Mong 586. ES 145. Ch pról. He Act 15, 31. Lg I 371 (-kh-). Mih 40. Mercy 43. Dh 109. Dv LEd 168 (Mt 12, 3 irakurtu). Laph 21 (185 irakurtu). CatS II. Arb Igand 10 (152 irakurtu). CatJauf II (15 irakurtu). Lf Murtuts 33. Larre ArtzainE 47.
Irakurtu: Mat XIII. In Tt Onsa 184. In Gç 24. Bp I 26. Egiat 189 (-kh-). In Brtc 3. Xarlem 728. Monho 60. JesBih 412. MarIl 15. Arch Fab 9. Jnn SBi V. In Lap II. HU Aurp 165. JE Bur 19. Zub 29. Zerb Azk 53. Larz Iru 30. Ardoy SFran 321.
v. tbn. (Para la var irakorri): Añ EL1 35 (cf. irakurriMisE 143). Gco II 64. Echag 213. Lard 78. Izt C 132. Aran SIgn 106. PE 27. Zab Gabon 102. Apaol 103. Zubill 39. Etxba Ibilt 454.
(Part. en función de adj.). "Leído, que lee mucho, irakurria" Lcc.
Baserritar gutxi irakurria elitzake beren buruaren iaube izango. A BeinB 55.
(Part. en función de adj.). Leído, que se lee.
Ahantz ez dadin nundik heldu giren kasetaritzan, bai-eta euskara idatzian eta irakurrian ere. Larre ArtzainE 187.
Leer (en la cara, en los ojos, etc.), notar.
Laster irakurri eban / Kontzen begietan / aingeru ona ebilela / euren urratsetan. Azc PB 132. Lotsea, bekaitza ta arimako samintasun sakon da neurrigabea irakurri ziran Arnoldoren arpegian. Ag AL 81. Baserritarren arpegian irakurri det nik askotan len esandako pake ta patxara on guztia. Ag Serm 418. Matxinek irakurri zun ugazamaren begi-dirdaian eta abots zorrotzan Usoaganako gorroto agintza. Etxde AlosT 26. Honek ez zuen hitzik inardetsi, lagunok aldiz etziren begitarteetan irakurtzen dutenen hariako. Mde Pr 142.
"Parcourir par la pensée, examiner, considérer toute chose. Irakur ezazu eta pensa zerk eman litzirokun ahalkerik handiena, considérez et pensez [...]" H.
"Parcourir. Herri guzia irakurririk ere etziniro holakorik aurkhi" H.
sense-2
2. (V-m-gip; Lar), erakurri (AN-gip), idakurri (V-gip), yikurri (G-nav) Ref.: A; Iz Als (yikurri), ArOñ (idakurri, irakurri), LinOñ 175; BU Arano (erakurri).
Desgranar. " Ilharra irakurri, écosser des haricots" H. "Desgranar habas, alubias, mazorcas de maíz, castañas, etc." A. " Yikurri: gaztainak yikurtzea etorri, ven a desgranar las castañas" Iz Als. " Liñaberia euzkittan dana irakurten da " Iz LinOñ 176. "Lo usan los baserritarras; los kaletarras dicen más aletu " BU Arano.
azpiadiera-2.1
(Lar, H).
"Separar, escogiendo" , "elegir", "escoger" Lar.
azpiadiera-2.1.1
(Part. en función de adj.).
--Fedearen artikuluak zertako dire? --[...] Gure erredentorearen berri berexi edo irakorria emateko. CatAN 17.
azpiadiera-2.2
"Hertzeak irakurtzea, séparer les intestins du mésentère" (L) H. "Aza hostoak irakurtzea, éplucher des feuilles de choux, de la salade, ou tout autre herbe ou légume" Ib.
sense-3
3. "(G-to), gobernar, cuidar. Irakurri bear due etxeko gauzak, usteltzeko zorian gelditu eztitezen " A.
sense-4
4. (Sust.).Lectura.
Atso zar ortz gabetu batek nere irakurritik enzutean [...]. Izt Carta a JJMg 23s. Humanidade-gaietan irakurri aundiko gizona banintz, ederki esango nizuteke orain, zer dan humorismo. Lek SClar 135.
azpisarrera-1
EZIN IRAKURRIZKO. "Ezin irakurtuzko, illisible" Dv.
azpisarrera-2
IRAKURRI ERAGIN. Hacer leer.
Liburu onak erosi ta irakurri eragiñagaz sendatuten zituban bere seme ta alabaak. JJMg BasEsc 139.
irakurri
<< indargabetu 0 / 0 2 irazi >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper