Tr. Propio de la tradición meridional (tal vez con mayor frecuencia entre los vizcaínos), hay tbn. ejs. en la pastoral suletina de "Sainta Catherina". Se documenta desde mediados del s. XVIII. Con aux. trans. explícito sólo se encuentra en Erkiaga y Gerrikagoitia.
sense-1
(gral.; Lcc, Mic 3v, Lar, Añ, Dv, H),
gaitu (S, R),
gabetu (G)
Ref.:
A(gautu, gaitu);
EI 181;
ElexpBerg
. Anochecer."
Bet betan gautu zaukun
"H.
Cf. gabatu. Ardao saltzallak belutu edo ondo gautu artian daukeezanian etxe barruban nekezaliak. MgPAb 44.
Gautu zanean isill-isillik jatxi zan. Lard 177.
Gautu edo illuntzean. Ib. 86.
Baiña ara-orduko gautuko balitzakigu?ABeinB 77.
Oso gautu zanean. AgAL 64.
Gautu zanean, ortzi zabala / bare-ozkarbi zegoen. LdiBB 20.
Gautzen ari zen jadaneko. MdePr 152.
Gautzenago delarik. MdePo 91.
Behar eroa, bai, hura bete gabe inoiz gautzen etzitzaiona. ArtiIpuin 68.
Gautu danean. ErkiagBatB 190.
Gautu dau, nunbait. Ib. 141 (tbn. trans. en Arran 129).
Gautu eban, da uri onetan afaltu genduan. Gerrika 215.
Etxe bietako ikusketak egiñez gautu jakun.Ib. 116.
v. tbn. Echta Jos 35. Etxde AlosT 13.
azpiadiera-1.1
Convertir en noche (el día); anochecer (con egun como sujeto). Beste Eleizaren etsai ikaragarri guztiak [...] gautu zutela zirudien Eleiza Ama Santaren egun ederra. LarSAgust 9.
Ikusi günianian gero / gaitü zela egüna. SaintaCath 762.
Gaithü dük egüna. Ib. 745.
Ezeizan arratsalde atan eguna bestetan legez gautu. ABeinB 78.
Eguzki bako, gautuko etxakun / O egun negargarria!AzcPB 31.
Argia amatau ta eguna gautu. AgKr 76.
Gautu bekit eguna. "Conviértaseme el día en noche"
.AOrtzuri 154.
Solas aretan oarkaberik / gautuko litzaie eguna. OrEus 84.
Eguna gautu zaneko. ZaitPlat 84.
Gautu da egun luzea. ErkiagBatB 189.
azpiadiera-1.2
Oscurecer(se). Nok gautu zure gerrari orren pare bageai / lenago euken izen argitsu eregia?ABAmaE 440.
Esan egizu zeure gloria / zelan jarri dan gautua. Ib. 74 (v. tbn. 155).
Orrek daukoz etsaien bijotzak gaututa. Enb 124.
azpisarrera-1
GAUTZEAN,
GAUTUTEAN.
Al anochecer. Mutiko zatar batek iya gaututean / arrikada bat emon eustan kokotean. ABAmaE 229.
Abian dago lotan / gaututean txoria. Ib. 383.
azpisarrera-2
GAUTZERAKOAN (Lar, H).
Al anochecer. "(A) boca de noche" Lar.