Harremana

    OEH - Bilaketa

    6297 emaitza gabe bilaketarentzat

    Sarrera buruan (154)


    Sarrera osoan (500)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    korde.
    tradizioa
    Tr. Documentado en autores guipuzcoanos desde principios del s. XVIII. Sorarrain emplea la forma kororde .
    sense-1
    1. (V-gip, G, AN; Lar, Añ (G), H (V, G)) Ref.: A; Asp ANaf; Iz ArOñ; ZestErret .
     Sentido, conocimiento. "Acuerdo, sentido" Lar. "Sentido, sensación" Lar, Añ. "Sens, sentiment, mémoire" H. "Sentido, sensibilidad, ánimo" A. v. konorte.
    Pribatuko zebana bere zentzu onetik edo kordetik. OA 157. Opiyua balitz bezela lo-arazten dit kordia. Bil 161. Itzaliko al dit aurki lo sakonak kordearen argi aula! Txill Let 37. Nere kordea kilikatu ta iratzarri du xamurtasun zoragarri arek. Ib. 69.
    azpiadiera-1.1
    Ar gaizto au portitza da / zulatzen nau lazki [...] / ezin jan, ezin edan, / ezin lorik egin / nere barrengo korde / guzietan det miñ.Izt Po 113.
    azpiadiera-1.2
    Ez mintzo ta ez korde zegon. "Et non erat vox neque sensus." Or MB 269.
    sense-2
    2. Sentido, significado. Cf. kordekide.
    Aitu-k lau edo bost esakizun edo korde baditu gutxiena. Ezale 1899, 11a.
    azpisarrera-1
    KORDEA ETORRI (G-goi-azp). Ref: Gte Erd 201; ZestErret. Recobrar el sentido, el conocimiento.
    Asi zan obatuten eta astiro bereganatzen. Eta kordea osotara etorri yakonean [...]. Or Tormes 115. Kordea zetorkionean loak artuko zuan, ain luzaro zetzan lurrean. Anab Usauri 21. Kordea bereala letorkiokelakoan [...] beste ukaldi zitala erantsi zion [lapurrak] . TAg Uzt 19.
    azpisarrera-2
    KORDEA GALDU (G-goi-azp; Lar, Añ (G)). Ref.: Gte Erd 201; ZestErret. Perder el sentido, el conocimiento; entrar en trance, en éxtasis. "Desmayarse, perder el sentido" Lar y Añ. "Caerse de su estado", "ahilarse" Lar. "Abstraído de sentidos, abstracto, kordea galdua, kordebagetua" Ib. "Ahilado, kordea galdua" Ib. "Pasmar, pasmarse" Ib. "Parasismo, [...] (G) kordea galtzea" Añ.
    Onetan kordea galtzen det [...] ta sentitzen det anima gorputzetik [...] badijoala. Cb Eg II 96 (v. tbn. Just 123). Baña edan nai izan etzuen, kordea galdu etzezan. Lard 459. Jaungoikoagan gozotoro kordea galdu eta ikusi zuen nola Ama Birjiña [...]. Arr May 112. Denbora berean kordea galduta lurrera bota zuen kolpe andi bat bularrean emanaz. Ib. 98. Emakume batzuek kordea galdu. Anab Usauri 69. Otoitzen ari dana, xoxoturik egon bear al du arnasik atera gabe ta kordea galduz? Or QA 163. Etzion erantzunik eman, korordea galduta zegoan. Sorarrain Lili 117. Gaitzaldian, bein kordea galdu labur. Or Aitork 233. Eta oso gaizki arkitu zuan naiz ta korderik galdu gabe egon. Berron Kijote 201.
    v. tbn. It Fab 60.
    azpisarrerakoSense-2.1
    Hacer perder la razón.
    Nola bere pena eta naigabeak iñoiz kordea galtzen baitzion [...] Jenobebaren anima ikusten zuela usten zuen. Arr GB 102s.
    azpisarrera-3
    KORDEA JOAN.
    " Kordia jun, konortea galdu [...]. Amamai kordia juntzaio " ZestErret.
    azpisarrera-4
    KORDEA KENDU. Hacer perder el sentido; matar.
    Ken dakiotela auntzai kordea / suautsarekin balaz. 'Quítenle de una vez el sentido con arma de fuego' . Izt C 189. Maitetasun berria [...] usai gozoz bakarrik kordea kentzen zion lilia bezela [zan] . Ag G 141. Makilla motz batekiñ / [...] buruan jota kendu / nai zian kordia. Tx B II 164.
    azpisarrera-5
    KORDEAN EGON. Estar consciente. "(No está en su) acuerdo, no está en sí, en su sentido, [...] eztago bere kordean, kordea galdua dago" Lar.
    Obe da [...] eriari, bere kordean eta ezagueran dagoala, ematea [Oleazioko Sakramentua] . Ub 215.
    azpisarrerakoSense-5.1
    (Con adj.).
    Bere korde onean, ezagueran edo zentzu osoan dagoala. OA 74.
    azpisarrera-6
    KORDE GABE ( bage Lar, Añ (G)), KORDE BARIK (V-gip ap. Iz ArOñ ), KORDEGE, KORDERIK GABE (G-to ap. Iz To; Asp ANaf ). Sin sentido, sin conocimiento, inconsciente; en trance, en éxtasis. "(Quedar sin) sentido, kordebage geratu" Lar (tbn. Añ). Cf. kordegabe. Tr. La forma korda gabe se encuentra en Beovide (AsL 33) y en BOEv 1168 (V-gip), y kordege en Etxaide (en éste y en Beovide junto a korde gabe ). Hay tbn. kordege en un ej. de la revista Euzkerea .
    Korde gabe, ill otza bezala erori zan. Cb Eg II 185. Arritu ta korde gabe alaba geratu ta nai ta nai ez begira zegokion. Ib. 210. Korde gabe edo mututurik luzaro egondu zan. Ib. 202. Askotan aingeru bat bezala, kordegabe belauniko airean arkitzen zuten. Cb Just 93 (v. tbn. 88). Atsegin oek dastatzea [...] asko izan da batzuentzat, arriturik eta kordegabe geratzeko. AA I 414. Bere gaiztakerien damuz kordegabe geratu bearrean, alako amorruan jartzen da [...] non [...]. Ib. 422. Piztien [...] garraxi tristeak aditzean, korde gabe gelditzen ziran. Lard 71. Korde gabe jarri zan eta onela zegoala iruditu zitzaion ikusten zuela zerua idikia. Ib. 498. Kordegabe erori zan lurrera. Bv AsL 153. Eta azkenik lurrera eroririk, korde gabe gelditu zan. Urruz Zer 49. Korderik gabe gizonik pranko / plazetan botatakua. EusJok II 159. Eguzki kixkalgarriak kordebage uzten du. Or Mi 119 (Tormes 57 korde barik, 21 kordebaga). Korderik gabe utzi nau goizean samintasunak. Nere onera etorri [...]. Lek EunD 36. Naigabez erori naiz / Kordege lurrian! Euzk 1933, 402. Gorputz guzia otzak gogortuta dauka ta korde gabe dago. Etxde JJ 261. Araiño eraman zun kordege ziraun artean. Ib. 14. Sukarrez kordegabe egon zan luzaro. Or Aitork 81. Mozkor-mozkorra, oieratu eziñik, luze-luze, oztua eta korde gabe arkitu ziteken. Ataño TxanKan 111 (ib. 228 korderik gabe).
    v. tbn. Arr May 27. EgutTo 12-6-1920 (ap. DRA). MendaroTx 418. TAg Uzt 18. Korde bage: Echag 164. Korderik gabe: Anab EEs 1919, 245. JAIraz Bizia 122. Osk Kurl 43. Berron Kijote 102.
    azpisarrerakoSense-6.1
    Ikusten du bidean / etziñik sugea / otzak erdi illika / korderik gabea.It Fab 79. Oe-gaiñean zerraldo [...] korde-zipitzik ere gabe. Berron Kijote 181.
    azpisarrera-7
    KORDE-GALTZE. Arrobamiento, éxtasis. "Parasismo" Lar. v. kordegabetze.
    Baña Josefak bere kordegaltze gozo batean Ama Birjiña [...] ikusi eta [...]. Cb Josefa 199. Korde-galtze eta gaitzaldi orietaz ederki mintzatu zaigu Ioanes Gurutzeko. Or QA 172 (v. tbn. 170).
    azpisarrerakoSense-7.1
    Desvanecimiento.
    Lesakan, miñ egin korde galtzeari esaten zaio. AZavala ( in Auspoa 77-78, 36n ).
    azpisarrera-8
    KORDERA (Alativo en función de part.). v. korderatu.
    azpisarrera-9
    KORDERIK GABE. v. KORDE GABE.
    azpisarrera-10
    KORDETIK ATERA. Hacer perder el sentido.
    Oñaze gogor batzuek bere kordetik ateratzen zutela. Cb Just 66.
    azpisarrera-11
    KORDETIK JOAN. Perder el conocimiento, irse el conocimiento.
    Loak iges egin dit, biotza tristuraz betea daukat eta kordea badijoakit. Ah ene adiskideak! Orain gogoratzen zazkit [...] egin nituen okerrak. Lard 340.

    korde

    korde
    0 / 0

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper