Harremana

    OEH - Bilaketa

    50 emaitza fantasia bilaketarentzat

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    irudipen.
    tradizioa
    Tr. Documentado en Belapeyre y autores meridionales a partir de mediados del s. XVIII. Irudipen es la forma gral.; hay ürüpen en Belapeyre, e iruripen en Guerrico (junto con el menos frec. iruipen ), J.C. Echeverria e Iztueta. En DFrec hay 7 ejs. de irudipen .
    sense-1
    1. (V, G; Lar, Añ), iruripen, iruipen (V-gip, G-azp-bet), urupen (S) Ref.: A (irudipen, ürüpen); Iz ArOñ (iru(d)ipen) .
     Imaginación, ilusión, fantasía, (falsa) impresión; visión, aparición. "Aprehensión, por imaginación, irudipena, ustegoa " Lar. "Fantasma de la imaginación" Ib. "Representación, figura, imagen" Ib. "Fantasía, vano ofrecimiento" Añ. "Imaginación, ocurrencia" A. v. iduripen.
    Mündüko bizitza labür, ezdeüs eta ürüpen bat dela erakusten die. Bp I 145. Jainkoagana zuzen bide egiten etzuelako irudipenak biziro estutzen zuten. Cb Josefa 124. Zerren orrelako aldietan iruipen eta engaño asko gertatzen diran. Gco I 437. Begira [...] edanak ematen dizkitzun irudipenakin galerazo ote dezun lagun arteko pakea. AA II 114. Iruripen utsa da / mundu au guzie. Izt Po 51. Berak ikusi zuena engañu eta irudipena etzala. Arr May 124. O ez, etzan irudipena: zerbait zijoakion zuzen zuzen beraganuntz! Ag G 156 (v. tbn. AL 157). Irudipenik argienak goibeldu oi diran gisa. "Las ilusiones" . Mok 17. Zori gaiztoko iruripenak / dira oiek dituztenak. MendaroTx 168. Eztakit nere irudipena izango dan, baña neri igesi ote-zabiltzan iruditzen zait. NEtx Nola 33. Asieran bere kezka ta irudipenak bazituan bañan laixter utzi zitun. JAIraz Bizia 125. Irudipen uts, begitaziño soil, lilura-izpi. Erkiag Arran 83 (v. tbn. Lard 503, NEtx Antz 37, Vill Jaink 158 irudipen uts). --Or norbait dabil! --Bai zera, iruipenak dittuk. (G-bet, comunicación personal). Arek aiña korri egingo luteken mutillak auzoan bazeuden irudipenak sortu ziran. AZink 43. Onelakoxe irudipenak sortzen dira askoren buruan. Nik ez daukat ori esaterik. Ni baiño obeak izan dira, badaude eta izaten jarraitu dezatela. Insausti 16. Gorputzik gabeko ametsa eta irudipen hutsa. MIH 299.
    v. tbn. Añ NekeA 219. Kortazar Serm 403. Mde HaurB 92. Etxde JJ 135. Berron Kijote 35.
    sense-2
    2. + iruripen, urdupen (S, R ap. A), urupen. Parecer, impresión, creencia, juicio, opinión.
    Jinkoaz erranari beno lehen, jarraikiten baita bere ürüpenari. Bp II 79. Sinis zadazu [...] etsaiaren engañioa besterik ez dala iruripen ori. Echve OngiB 47. Euskal esaera, garbi baño garbiagoa, bere irudipenak argi ta erraz emanak. Inza ( in Jaukol Biozk XI ). Ez nun neke aundirik bear-izan [...] nere irudipen aiek adiskidearen gogora erakartzeko. Ldi IL 32. Onenbeste kalte ta atzerapen ekarri dizkiguten irudipen ta itxuragabeko lotsa oiek. "Prejuicios" . NEtx Nola 8. Uste gabeko onekin nere irudipen eta asmoek bat-batean lurra jo zuten. Anab Aprika 56. Ikusitakoaz neukan irudipena azaldu [nion] . Ib. 74. Or neure irudipen batzuk eta abar ere jarriak nituen. Zendoia 7. Pentsa daiteke, eta irudipen gisa azaltzen dut hemen [...]. MEIG IV 120. (v. tbn. VI 136 irudipen)
    sense-3
    3. iruripen. Aspecto, apariencia.
    Eta nor dira debozioaren azala eta iruripena baizik eztuenak? Gco I 473.
    azpiadiera-3.1
    Ikusi etzan ezertxo ere ikusten, baiña noizean bein alako zarata irudipena-edo.AZink 84.
    sense-4
    4. Símbolo, imagen.
    Moises miragille santuak ze miraria arrigarriak egin etzituzan oraingo krutzearen irudipen erakusgarria zan zotz bategaz? Añ MisE 9. Moisesek emandako mana, zeruko ogi egiazkoaren irudipena edo antza baizik etzan. Lard 401.
    sense-5
    5. Comparación.
    Aiñ dira andijak irabazijak ze, ez daukee irudipen edo konparazinoerik nekiak irabazijakaz. JJMg Mayatz 124.
    sense-6
    6. Imaginación (facultad). v. irudimen. Tr. Documentado en autores meridionales desde finales del s. XIX.
    Txoko guztietatik iarraitu zeinkee nire ioan-etorri oni zuen irudipen (imaginación) azkar eta zoliakaz. Ag Ioan 91. Arritasun onek dakarkio olerkariari irudipen eta gogoaren egamiña. Aitzol in Ldi UO 5. Aurregun gabeko irudien ordez, berri batzuk ziztatzen zioten orain irudipena. TAg Uzt 256. Bere buruan irudipenez edo ikusiaz-gaiñ edo gogoz jaiotako guziari [...]. Berron Kijote 45.
    v. tbn. Lek SClar 121.
    azpiadiera-6.1
    (Como primer miembro de comp.).
    Papiniren irudipen-amesak. TAg GaGo 69. Gai-ariñak [...]. Irudipen-lan loratsuak. Ez idazti astun nekagarriak. Ib. I. Gazigozoak: Gaiak: "Loreti" (maitasun edestia); irakurgai ariñak; irudipen-jolasak; eta idazlanak. Ib. (tít.).
    sense-7
    7. Ilusión (que se siente por algo).
    Umea nintzalarik ere, gogoan jaso nuan [iru ardi] aiekiko irudipena. AZink 17.
    azpisarrera-1
    IRUDIPENAK HARTU, IRUDIPENAK ERABILI. "Fantasear, irudipenak hartu, irabilli" Lar.
    azpisarrera-2
    IRUDIPENAK EGIN. Aparentar, fingir. v. infra IRUDIPEN EGIN.
    Ez dala asko [...] onginaiaren irudipenak egitea, baizik egiaz eta biotzetik amatu bear ditugula gure etsaiak. AA II 107.
    azpisarrera-3
    IRUDIPENEAN.
    a) En la creencia de que, creyendo que.
    Besteren onak gurea gutxitzen duelako ustean edo iruipenean. Gco II 65. b) En la opinión (de), a (mi, tu...) juicio. Cf. supra (2).
    Nestatiak grabe drenian, gizon diskrezione deinen urdupenian. CatR 51 (CatSal 51 gizon diskrezio dienen juizioan). Ene urdupenian, obeki emonen naun etelegatra itzez. Mdg 142.
    azpisarrera-4
    IRUDIPEN EGIN (ürüpen e. S ap. A). Fingir, simular. v. supra IRUDIPENAK EGIN.
    Ipokritak, zoñek Jesüs adoratü nahi diala ürüpen egiten baitie. Bp II 26.
    azpisarrera-5
    IRUDIPENEKO. Aparente.
    Ama Santisimaren egiazko debotoak gerala eta ez asko bezela iruipenekoak. Gco I 471 (v. tbn. 410 y 464 iruripeneko). Askotan iruipenekoak dirala egiten dizuen ofensak [...] zerren [...] malizia bage [...] egiñak izan oi diran. Gco II 50.
    azpisarrera-6
    IRUDIPENEZKO. Aparente; imaginario.
    Irudipenezko lan onakin mundu guzia engañaturik zeukeen. Ub 83. Non dan benetako yazoerea ta non guzurrezkoa edo irudipenezkoa. Akes Ipiñ 28. Bake lasaian bizi gintezen [...] irudipenezko lur ugarian. MIH 280. Amets-irudipenezko argitan. Ib. 373. Txillidaren irudipenezko lantegi horretan. "Taller imaginario" . MEIG IX 141. (en colab. con NEtx)

    irudipen

    irudipen
    << irudigin 0 / 0 iruditasun >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper