Harremana

    OEH - Bilaketa

    473 emaitza familia bilaketarentzat

    Sarrera buruan (6)


    Sarrera osoan (467)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    exerzizio.
    tradizioa
    Tr. Documentado en todos los dialectos. Apenas se encuentran ejs. al Norte desde mediados del s. XIX y al Sur desde fines del mismo siglo. Aparece junto a jarduera santu en Cardaberaz (EBO 59), ekiera en Guerrico (I 440, II 25 y 88) y jarduntza santu y jardunaldi (q.v.) en J.I. Arana. Entre los autores septentrionales la forma más empelada es exerzizio (es difícil precisar en todos los casos si <-x-> representa una fricativa palatal, una africada o un grupo de velar más sibilante; en cualquier caso, hemos transcrito -ts- en los autores que la emplean normalmente con este valor, manteniendo -x- para el resto). Hay exerziza y eserziza (<ss>) en Pouvreau (una vez exerzizio: SP Phil 29), exersizu y exersizio en Mercy, etserzizio en UskLiB, Laphitz y Arradoy, etsersisa en Elissanburu y etsesisa en Barbier. Los autores meridionales emplean exerzizio hasta mediados del s. XVIII; desde Mendiburu y Cardaberaz es ejerzizio (<g> hasta mediados del s. XIX, luego <j>) la forma predominante; hay todavía <x> en J.J. Moguel y ejertzizio en Orixe. En DFrec hay 4 ejs. de ejerzizio, meridionales.
    sense-1
    1. (Lcc), etserzizio (Chaho), ejerzizio (Chaho, Gketx Loiola s.v. jaso ), etsersisa, etsesisa, eserziza, exerziza, exersizu, exersizio, ejertzizio, ezerzitzio.
    Ejercicio. Se emplea para designar distintas prácticas de devoción; aparece con frecuencia junto al adj. saindu/santu. En plural, suele referirse en concreto a los conocidos tbn. como 'Ejercicios espirituales' (v. infra ETSERZIZIO ESPIRITUAL). Es frecuente tbn. en expresiones del tipo deboziozko e. 'ejercicio de devoción', pietatezko e. 'ejercicio de piedad', etc.
    Aita familia fidel baten bere etxeko guziekilako exerzizioa eta Iainkoari othoitz egiteko formá. Lç ABC A, 7r. Egiazko giristinoen egunorozko exerzizioa. Harb 1. Oraziñoagaz edo sakramentuakaz edo exerzizio birtutekoakaz. Cap 29. Piedadezko ejerzizio ta lengo debozioak utzi. Cb Eg II 184. Ondo iltzen laguntzeko ejerzizioa. Cb Eg III 240. Misio edo ejerzizio santuen bidez Jangoikoak biotza ikuturik. Mg CC 165. Huna exerzizio bat, orduan [Sakramendu Sainduari bisita egitean] pratikatzea konseillatzen dautzuedana. EgunO ( in Arb Igand 185 ). Debozionezko exerzizio publiko bat. JesBih 464. Meza saintüko etserziziua <ex->. UskLiB 35. Komunione khartsu bat zen heien debozionearen lehen exerzizioetarik bat. MarIl 114. Eskoletako nausi batek ere, [...] etserzizioak egin zituen, Iñazio erakusle. Laph 103. Jarduntza santu edo ejerzizioak persona askori ematen. Aran SIgn 54. Maietzeko ejerzizio santuak. Arr May 5. Emendik aurrera, ejerzizioetan asmoa artuko zenuen bezela, [...]. ArgiDL 136. Saint Maur deritzaion jesuiten etxean egin zitun San Iñazioren ejertzizioak. Or SCruz 127 (v. tbn. 15; 127 ejerzitzioak, sin duda por error). Aste Santuen, Ejerzizixuek emotera josulagun gazte bi ekarri ebazan. Gerrika 96. Beasaingo elizkizun, ejerzizio eta horrelakoen berri "Radio Segura"-k ematen du. MEIG I 101.
    v. tbn. Exerzizio: Arg DevB 113. OA 131. He Phil 1. Oe 129. Mih 86. JJMg BasEsc 94 (exerzizijuetako). Jaur 407. Ejerzizio: Mb IArg I 97. Añ LoraS 112. AA III 328. Eserziza: SP Imit I 19, 6 (Ch, Mst debozione, Echve 60 ejerzizio santuak, Ol iñarkun). Exerziza: SP Phil 1. Exersizio: Mercy 27. Exersizu: Mercy 20.
    sense-2
    2. (En contextos no estrictamente religiosos).Ejercicio, práctica. "Agitatio, [...] exerzizioa " Urt I 439. "Armare, [...] soldaduei essertzizioa eragitea " Urt II 332.
    Bertuteen eserzizaz. SP Phil 181 (He 183 laguntzaz). Matrimonioko deretxoa, exerzizioa eta zorra. OA 76s. Jaungoikoak zertako permititzen du tentazioa? Gure exerzizio eta korona andiarendako. El 80. Lau eguneko ejerzizio piska batekin seguru erdaraz bezala edo aisago euskaraz irakurtzera egingo zera. Cb EBO 16. Bizitze komun eta arrunt baten exerzizioez. Brtc 12. Zein dira birtute au iristeko eta konserbatzeko berariazko aktoak edo exerzizioak? Gco II 29. Oraiko giristino gehienek alde bat uzten dute meditazioneko exerzizioa. Dh 93. Haren bizi guzia ez dela izan miserikordiazko exerzizio kontinozko bat baizen. Jaur 382. Marruekotar da moro jendeak / arro eta panparroiak / bentzutu ditu ejerzizio, / indarra ta arrazoiak. Afrika 141. Astuak dadukate ejerziziyo gutxitxo, / dema kontu oietan daude atzeratxo. Ud 122. Harmekin etsersisaren egiteko. Elsb Fram 151. Eta ez ziren guti harritu [...] etsesisetan, service en campagne eta bertze, berriz hasarazi zituztelarik. Barb Piar II 170. [Irakurleak] ez deixen gaizki eritxi oin literatura ejerzizio bat besterik eitxen ez daben onegaitxik. Etxba Ibilt 453.
    sense-3
    3. Ejercicio, período de actividad económica.
    Artu dira milliñoe bi eta zortzireun milla errialen obligaziñoiak, igarorik onezkero orain doian ejerzizioa. "El ejercicio corriente" (1866) BBatzarN 223. Laster izango dirian ejerzizijuetan egiteko presupuestubagaz batera. (1866). Ib. 217.
    azpisarrera-1
    ARIMAKO ETSERZIZIO. Ejercicio espiritual.
    [Lenengo jaunartzea egiteko daudenak] egun batzuz aurretik egin oi dituzte animako ejerzizioak . ArgiDL 127.
    azpisarrera-2
    EXERZIZIOA HARTU. Practicar, ejercitarse.
    Orain sei urte neukan / estimaziua, / Patxiri erakusten / nere apiziua; / maiz artutzen genduen / ejerziziua. EusJok II 13.
    azpisarrera-3
    EXERZIZIOA EGIN. Practicar, poner en práctica.
    Bost llaga sagraduen / adorazioa, / biotzetikan bada / zer orazioa! / Egunean bi aldiz / ejerzizioa / egingo baldin balitz, / au bai lezioa! Xe 326.
    azpisarrera-4
    EXERZIZIO ESPIRITUAL ( izp- T-L), EXERZIZIO ESPIRITUZKO. Ejercicio(s) espiritual(es). "Exercices spirituels" T-L.
    Dabit erregea xoil egiteko gaitzez bethea zen eta halarik eserziza espiritual geiago hagitz egiten zuen nik eman derautzudan baino. SP Phil 540 (He 548 exerzizio ispiritual). Khiristiaren egün orozko exerzizio espiritüalak. UskLiB 3. Uztailaren 31a zen 1556an, Aita Sainduak Etserzizio <-tz-> Izpiritualak onhetsi zituen urthe buruan. Laph 251 (132 ets-). Santuak orobat ekiñ zien bere beargaiai, batez ere gizonik andizkienetakoai ejerzizio edo jardunaldi espirituzkoak emateari. Aran SIgn 97. "Etserzizio Izpiritual" balios famatuak. Ardoy SFran 99 (116 Ezerzitzio).
    v. tbn. Jaur 118. MarIl 14.

    exerzizio

    exerzizio
    << etxola 0 / 0 ez >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper