OEH - Bilaketa
86 emaitza faltatu bilaketarentzat
Sarrera buruan (6)
Sarrera osoan (80)
- agitu
- ahitu
- aitzin
- akitu
- alan
- 1 ale
- animo
- apetitu
- arnasa
- arto
- aste
- balentria
- behin
- berri
- beste
- bigantxa
- bista
- desagertu
- desobeditu
- doilortasun
- 1 egun
- ere
- 1 eresi
- ergelkeria
- errege
- eskastu
- etheldu
- etorrera
- ezkero
- eztarri
- falta
- falta izan
- faltarazi
- forma
- gaitzitu
- gogo
- 1 habe
- hainbat
- hartzeko
- hats
- hitz
- 1 hobeki
- inor
- izan
- izate
- jaiotordu
- 1 jakin
- kasu
- kausa
- komoditate
- konplitukiro
- kontraera
- 2 kontratu
- kontsuelo
- 1 kontu
- korreo
- lehenago
- liberaltasun
- lixer
- lohi
- losentxari
- luma
- neurri
- numero
- ohart eman
- 1 ohatze
- ohol
- pairakor
- paltatu
- parte
- pua
- sarde
- sostengatu
- sujet
- tormentatu
- tronu
- usapal
- uste
- zenbat
- zordun
goiburua
sujet.
tradizioa
Tr. En la tradición meridional se documenta la forma sujeto, y en la septentrional gralmte. sujet (escrito tbn. suiet ). Hay además sujekt, subiekt y subiet en Etcheberri de Ziburu, y suiekt en Leiçarraga. Con -a constitutiva se encuentra en algunos ejs. de Mattin. En DFrec hay 7 ejs. de sujeto y 5 de sujet.
sense-1
1.
Súbdito.
Hire borondatearen araura [regek] gobernatzen dituztela bere suietak. Lç Ins A, 7v. Manatzen dügüla gure ofizier, iüstizier eta süiet güzier. Etchart 1.2r. Neure suieten nahi dut / iakin nonbre iustua. EZ Noel 47. Azpianago zadutzan / sensutako zagitak / ezen bere zerbitzutan / erresuman suietak. Arg DevB 141. Hau da ene Jaun puxanta, / eta ni hunen sujeta. Gç 82. Lurrean agertu diren erregeak eta sujetak. Brtc 112. Erregeren sujetei nihork ez dio beldurkunderik eman behar. Revol 93. Edo bestela hil / ore süjet ororeki. Xarlem 1305. Bihur araziz sujet errebelak bere Soberanoa ganat. Jaur 383. [Erregeren] suiet fidelak entseiatzen baziren haren libratzerat. Elsb Fram 110.
Hire borondatearen araura [regek] gobernatzen dituztela bere suietak. Lç Ins A, 7v. Manatzen dügüla gure ofizier, iüstizier eta süiet güzier. Etchart 1.2r. Neure suieten nahi dut / iakin nonbre iustua. EZ Noel 47. Azpianago zadutzan / sensutako zagitak / ezen bere zerbitzutan / erresuman suietak. Arg DevB 141. Hau da ene Jaun puxanta, / eta ni hunen sujeta. Gç 82. Lurrean agertu diren erregeak eta sujetak. Brtc 112. Erregeren sujetei nihork ez dio beldurkunderik eman behar. Revol 93. Edo bestela hil / ore süjet ororeki. Xarlem 1305. Bihur araziz sujet errebelak bere Soberanoa ganat. Jaur 383. [Erregeren] suiet fidelak entseiatzen baziren haren libratzerat. Elsb Fram 110.
azpiadiera-1.1
Inferior.
Reparazione egiliak [...] behar du izan inferior eta suiet. Tt Onsa 119.
Reparazione egiliak [...] behar du izan inferior eta suiet. Tt Onsa 119.
azpiadiera-1.2
+
sujeto,
sujekt.
(Tema nudo).
(Estar, tener, etc.) dominado, subordinado.
Tr. Al Sur sólo se documenta en Cardaberaz, Olaechea, Zuzaeta y FamInst.
Halaber emazteak suiet diraden bere senharrén. Lç 1 Petr 3, 1 (He manuko, TB sumis, Ol mendean, Ker menpean, IBk menpeko, IBe esanetara ). Harren behar da izan suiekt ez hiragatik solament, baina konszienziagatik ere. Lç Rom 13, 5 (Dv ethordun). Gauza guziak hari suiet egin zaizkeonean. Lç 1 Cor 15, 28 (He bere azpiko ). Gauza guziak haren suiet egin izan diradela. Ib. 15,27. Sujet idukiren du mundua. EZ Man I 68. Sujekt errendatzekotzat haragi gudutsua. EZ Man II 202. Aingeru Dominazioen Jauna, zeñak beste Aingeruen gañean daudela, gauza guzietan zure borondateari beti sujeto dauden. Cb Just 156. Zoinek egiten baititü Demoniuaren haur, eta süiet haren botheriari. CatLan 126. Emaztiak jakin biar dau, gizona dala etxeko buruba eta nagosiya, eta berari sujeto egon biar dabela. Zuzaeta 136.
Halaber emazteak suiet diraden bere senharrén. Lç 1 Petr 3, 1 (He manuko, TB sumis, Ol mendean, Ker menpean, IBk menpeko, IBe esanetara ). Harren behar da izan suiekt ez hiragatik solament, baina konszienziagatik ere. Lç Rom 13, 5 (Dv ethordun). Gauza guziak hari suiet egin zaizkeonean. Lç 1 Cor 15, 28 (He bere azpiko ). Gauza guziak haren suiet egin izan diradela. Ib. 15,27. Sujet idukiren du mundua. EZ Man I 68. Sujekt errendatzekotzat haragi gudutsua. EZ Man II 202. Aingeru Dominazioen Jauna, zeñak beste Aingeruen gañean daudela, gauza guzietan zure borondateari beti sujeto dauden. Cb Just 156. Zoinek egiten baititü Demoniuaren haur, eta süiet haren botheriari. CatLan 126. Emaztiak jakin biar dau, gizona dala etxeko buruba eta nagosiya, eta berari sujeto egon biar dabela. Zuzaeta 136.
azpiadiera-1.2.1
(Estar, etc.) sujeto, expuesto a (cosas).
"Apoplectici, apoplexiara sujet déna
"
Urt II 171.
Gizonak bere ethortez baitirade gezurti eta bano izatera suiet. Lç Ins F, 7v. Herioaren eta damnazionearen suiet, eta dabruaren tiraniaren eta botherearen meneko egin izanik. Lç Adv *** 1v. Hagitz dira suiet lilluramenduetara. SP Phil 188 (He 190 sujet eta lerrati). Zeruko egun argia / ezta suiet gabera. Arg DevB 40. Mortal nizala, miserable, eta heriuaren suiet. Tt Onsa 16. Ezta egin behar amoina gauza hetarik zoin sujet baitira restituzioniari. Tt Arima 101. Hura gatik dire sujet heriotzera. CatLav 42. (V 29) Mundu huntan suiet garen gaitz infinitu batzuez denaz bezanbatean. He Gudu 150s. [Izatea] sujeto munduko miseria eta eriotzara. Oe 44. Daude sujeto, obligatuak eriotzera, iltzera bein. FamInst 787. Ezta gure gorhütza bezik hilzera süiet denik. CatLan 58. Izan ditezen [yuiamendu horiek] soberanoak eta apelletarat suiet izanen ez direnak. Revol 107. Sortzen gira ber bekhatiaz ogendün eta ber miserier süjet. CatS 23. Behar ziana Zirkonzisioniala süjet izan? Ib. 98.
Gizonak bere ethortez baitirade gezurti eta bano izatera suiet. Lç Ins F, 7v. Herioaren eta damnazionearen suiet, eta dabruaren tiraniaren eta botherearen meneko egin izanik. Lç Adv *** 1v. Hagitz dira suiet lilluramenduetara. SP Phil 188 (He 190 sujet eta lerrati). Zeruko egun argia / ezta suiet gabera. Arg DevB 40. Mortal nizala, miserable, eta heriuaren suiet. Tt Onsa 16. Ezta egin behar amoina gauza hetarik zoin sujet baitira restituzioniari. Tt Arima 101. Hura gatik dire sujet heriotzera. CatLav 42. (V 29) Mundu huntan suiet garen gaitz infinitu batzuez denaz bezanbatean. He Gudu 150s. [Izatea] sujeto munduko miseria eta eriotzara. Oe 44. Daude sujeto, obligatuak eriotzera, iltzera bein. FamInst 787. Ezta gure gorhütza bezik hilzera süiet denik. CatLan 58. Izan ditezen [yuiamendu horiek] soberanoak eta apelletarat suiet izanen ez direnak. Revol 107. Sortzen gira ber bekhatiaz ogendün eta ber miserier süjet. CatS 23. Behar ziana Zirkonzisioniala süjet izan? Ib. 98.
azpiadiera-1.2.2
sujeta. (Forma con marca de género).
Arima ona da ura ondasunetara sujeta ez dagona. FamInst 863.
Arima ona da ura ondasunetara sujeta ez dagona. FamInst 863.
sense-2
2.
(Urt II 302),
sujekt, subiekt.
Materia, tema.
Tr. Exclusivamente septentrional.
Sujetaren eredura hitz dagidan ederki. EZ Man I 131. Sujekt proprioak faltatu arren orobat sujekt komunetarik misterioak atherarik konplitu behar dire. EZ Man II 164. Subiekt beraren gañean. (In EZ Eliç XXI ). Meditatu nahi duzun sujetean barrena. SP Phil 104. Brebiariotxo hunen / suiet hartu tudanak. Arg DevB I. Suiet eta materia hontan berian [psalme] haietarik lehenian dio. Tt Onsa 44. Aitzinetik haitatü eta adelatü dükian süjet batetan gaiñen. Mercy 29. Meditatzen duten sujetaren pundu ororen igaraiten. AR 156. Xarlemaiña Enperadoria / süjetetako dügü haitatü. Xarlem 1490. Meditazioneko geitzat edo sujetzat hartu. Dh 99. Kantatzera nohazu nere arabera, / segur naiz maluruski sujeta dudala. FrantzesB II 9. Meditazioniaren süjetak galtatzen dian bezala. UskLiB 61. Heien solhas eta konbertsazione guzien sujeta. Jaur 187. Khantore berri batzü nahi tit khantatü, / süjeta ere zer den hetan deklaratü. Etch 676. Suiet bat errekontraturik zitakeien ederena. Michel LPB 348. Fableak, fableak! zer suiet edo materia aphez baten kaskoaren eta astien okupatzeko. Gy VIII. Inprimerian daukat / orduko suieta. Bordel 153. Ber süjetaren süita. CatS 61. Huna bertsu berriak / Badira Luzaiden / Guziek baitakite / Suieta nola den. LuzKant 141. Lehengo koblarientzat [...] jaun jujek hautatu "suieta" uztarri bat, nahi-t-ez. Ox 203. [Toberaren] sujeta zen auzoko / bi senar-emaztez. Etcham 104. Hortako, aire bat hautatzen du suietari asurtia. Lf ELit 90. Ene gaurko suietaz zer pentsatzen duzun. Xa Odol 120. Suieta baten beira nindagon. Mattin 59 (36 suiet). Bi berset dolorusik nahi tüt khantatü, / süjeta ere zer den bietan deklaratü. Casve SGrazi 120.
Sujetaren eredura hitz dagidan ederki. EZ Man I 131. Sujekt proprioak faltatu arren orobat sujekt komunetarik misterioak atherarik konplitu behar dire. EZ Man II 164. Subiekt beraren gañean. (In EZ Eliç XXI ). Meditatu nahi duzun sujetean barrena. SP Phil 104. Brebiariotxo hunen / suiet hartu tudanak. Arg DevB I. Suiet eta materia hontan berian [psalme] haietarik lehenian dio. Tt Onsa 44. Aitzinetik haitatü eta adelatü dükian süjet batetan gaiñen. Mercy 29. Meditatzen duten sujetaren pundu ororen igaraiten. AR 156. Xarlemaiña Enperadoria / süjetetako dügü haitatü. Xarlem 1490. Meditazioneko geitzat edo sujetzat hartu. Dh 99. Kantatzera nohazu nere arabera, / segur naiz maluruski sujeta dudala. FrantzesB II 9. Meditazioniaren süjetak galtatzen dian bezala. UskLiB 61. Heien solhas eta konbertsazione guzien sujeta. Jaur 187. Khantore berri batzü nahi tit khantatü, / süjeta ere zer den hetan deklaratü. Etch 676. Suiet bat errekontraturik zitakeien ederena. Michel LPB 348. Fableak, fableak! zer suiet edo materia aphez baten kaskoaren eta astien okupatzeko. Gy VIII. Inprimerian daukat / orduko suieta. Bordel 153. Ber süjetaren süita. CatS 61. Huna bertsu berriak / Badira Luzaiden / Guziek baitakite / Suieta nola den. LuzKant 141. Lehengo koblarientzat [...] jaun jujek hautatu "suieta" uztarri bat, nahi-t-ez. Ox 203. [Toberaren] sujeta zen auzoko / bi senar-emaztez. Etcham 104. Hortako, aire bat hautatzen du suietari asurtia. Lf ELit 90. Ene gaurko suietaz zer pentsatzen duzun. Xa Odol 120. Suieta baten beira nindagon. Mattin 59 (36 suiet). Bi berset dolorusik nahi tüt khantatü, / süjeta ere zer den bietan deklaratü. Casve SGrazi 120.
sense-3
3.
(Urt II 302),
subiet.
Motivo.
Tr. Exclusivamente septentrional.
Nik subietik eman gabe / oldartzen zaizkidanak. EZ Eliç 180. Ene kontra koleratzeko suiet baduzula. Harb 137. Eztarotzu bozkario gutiagoren suieta. Hm 209. Ifernua [den] ene beldurtasun eta ikharen suieta. Arg DevB 21. Zuin baitira orazioniaren suiet, fundamentu, objekto eta fin prinzipalak. Tt Arima 2. Nihori atsegin hartzeko sujetik ematen eztiogula. CartUrruñ 134. Niri ekhartzen darotaten herraren suietik handiena. Gç 45. Zuretzat ahalkeria handi baten suieta behar da izan. Ch I 25, 6. Eman izan ere zuten haren buruko gaiñean eskribuz haren kondenazionearen sujeta, hitz hautan: "Hau da Jesus judutarren Erregea". He Mt 27, 37 (Lç kausá, Dv aria ). Zaude ixillik, mintzatzeko suieta duzunean ere. He Gudu 149. Bada süjet esparanza ükheiteko. Mercy 28. Zer ikaratzeko sujet zuretzat! Mih 64. Zenbat humiliatzeko sujet ez dut ikhusten ene baithan! Brtc 80. Theadosa, zer da süjeta / zure huna jitia? Xarlem 740. Ongi urusak dire sofritzeaz hoin sujet dignoarentzat. Jaur 137. Ene persegizalen lehen süjeta zer zen. Etch 140. Anderik süjet gütiz partzera agertzen. Ib. 516. Zer zinuen suieta / ene aipatzeko? Bordel 74. Zerbait khasü nitan gerthatzen bada, / süjet berri bat zütan izanen da. ChantP 392. Hola preso juaiteko zer zuen sujeta? Oxald ( in AstLas 73 ). Orai suiet pollita daukat / kolpean aberasteko. Mattin ( in Xa EzinB 93 ).
Nik subietik eman gabe / oldartzen zaizkidanak. EZ Eliç 180. Ene kontra koleratzeko suiet baduzula. Harb 137. Eztarotzu bozkario gutiagoren suieta. Hm 209. Ifernua [den] ene beldurtasun eta ikharen suieta. Arg DevB 21. Zuin baitira orazioniaren suiet, fundamentu, objekto eta fin prinzipalak. Tt Arima 2. Nihori atsegin hartzeko sujetik ematen eztiogula. CartUrruñ 134. Niri ekhartzen darotaten herraren suietik handiena. Gç 45. Zuretzat ahalkeria handi baten suieta behar da izan. Ch I 25, 6. Eman izan ere zuten haren buruko gaiñean eskribuz haren kondenazionearen sujeta, hitz hautan: "Hau da Jesus judutarren Erregea". He Mt 27, 37 (Lç kausá, Dv aria ). Zaude ixillik, mintzatzeko suieta duzunean ere. He Gudu 149. Bada süjet esparanza ükheiteko. Mercy 28. Zer ikaratzeko sujet zuretzat! Mih 64. Zenbat humiliatzeko sujet ez dut ikhusten ene baithan! Brtc 80. Theadosa, zer da süjeta / zure huna jitia? Xarlem 740. Ongi urusak dire sofritzeaz hoin sujet dignoarentzat. Jaur 137. Ene persegizalen lehen süjeta zer zen. Etch 140. Anderik süjet gütiz partzera agertzen. Ib. 516. Zer zinuen suieta / ene aipatzeko? Bordel 74. Zerbait khasü nitan gerthatzen bada, / süjet berri bat zütan izanen da. ChantP 392. Hola preso juaiteko zer zuen sujeta? Oxald ( in AstLas 73 ). Orai suiet pollita daukat / kolpean aberasteko. Mattin ( in Xa EzinB 93 ).
sense-4
4.
+
sujeto
(Lar, Añ).
"Sugeto, persona indeterminada"
Lar.
Zer sujetak! Eginik juramenta, / abiatu dituk ezkontzera. Iraultza 23. Etxauze hortan duzu sujet handi hori. Michel LPB 422. Üskal Herriko lehen süjeten kunpañan. Etch 570. Süjet hunen ama. Ib. 506. Nogez sarjanta, gizon galanta, / hartu du kontseilari. / Ai, zer sujeta gidari! (In Zerb Azk 104s ). Orra nere senarra / sujeto zuzena! Xe 257. Zazpi edo zortzi mila Pariseko suiet tzar heiek. Elsb Fram 99. Sujeto orrek zer egin duban. Tx B I 114. Zirurin zezena, / sujeto zuzena, / neska zartxuarekin / jostatzen zena. MendaroTx 183. Nihor gabe ez utzi / guen etxe txarrak / nun nahi badirela / ta suieta tzarrak. Mattin 54. Orrek guztiok ondo jakinian egozan sujeto orrek. Gerrika 180.
v. tbn. Sujeto: JanEd I 71. Noe 124.
Zer sujetak! Eginik juramenta, / abiatu dituk ezkontzera. Iraultza 23. Etxauze hortan duzu sujet handi hori. Michel LPB 422. Üskal Herriko lehen süjeten kunpañan. Etch 570. Süjet hunen ama. Ib. 506. Nogez sarjanta, gizon galanta, / hartu du kontseilari. / Ai, zer sujeta gidari! (In Zerb Azk 104s ). Orra nere senarra / sujeto zuzena! Xe 257. Zazpi edo zortzi mila Pariseko suiet tzar heiek. Elsb Fram 99. Sujeto orrek zer egin duban. Tx B I 114. Zirurin zezena, / sujeto zuzena, / neska zartxuarekin / jostatzen zena. MendaroTx 183. Nihor gabe ez utzi / guen etxe txarrak / nun nahi badirela / ta suieta tzarrak. Mattin 54. Orrek guztiok ondo jakinian egozan sujeto orrek. Gerrika 180.
v. tbn. Sujeto: JanEd I 71. Noe 124.
sense-5
5.
Caso, suceso.
Sujet tzar bat gertaturik. Prot 69. Ezi ber süjeta izan zaikü heltü, / emaztek diela gizun bat zehatü. Etch 376. Mila zortzi ehun eta / iru ogei eta / iru edo lauian / gertatu suieta. Bordel 123. Holako suietikan / pasatu ote da? Ib. 144. Bigarren gazte hori, / suieten buria. (1929). LuzKant 95.
Sujet tzar bat gertaturik. Prot 69. Ezi ber süjeta izan zaikü heltü, / emaztek diela gizun bat zehatü. Etch 376. Mila zortzi ehun eta / iru ogei eta / iru edo lauian / gertatu suieta. Bordel 123. Holako suietikan / pasatu ote da? Ib. 144. Bigarren gazte hori, / suieten buria. (1929). LuzKant 95.
sense-6
6.
subjektu,
sujeto.
Sujeto gramatical.
Perpaus baten sujetoa. MEIG VI 164. En DFrec hay 5 ejs. de subjektu y 7 de sujeto.
Perpaus baten sujetoa. MEIG VI 164. En DFrec hay 5 ejs. de subjektu y 7 de sujeto.
azpisarrera-1
SUJETEAN .
(Tras gen.). Sobre, acerca de.
Ez duzun egitekorik justu horrekien; hainitz sofritua nago ezen egun, horren suietean izatu dudan amets batean. He Mt 27, 19 (Lç horrengatik, Dv horren ariaz ). Israelen sujetean aitzitik erraten du: "Egun guzian hedatu izan diotzat ene eskuak populu sinhetsgogor bati eta ene hitzei kontra egiten zaroen bati". He Rom 10, 21 (Lç Israelez den bezenbatean ). Dohatsu ditekela ene sujetean eskandalisatuko ez dena. " Scandalizatus in me" . He Lc 7, 23 (tal vez 'por mi causa').
(Tras gen.). Sobre, acerca de.
Ez duzun egitekorik justu horrekien; hainitz sofritua nago ezen egun, horren suietean izatu dudan amets batean. He Mt 27, 19 (Lç horrengatik, Dv horren ariaz ). Israelen sujetean aitzitik erraten du: "Egun guzian hedatu izan diotzat ene eskuak populu sinhetsgogor bati eta ene hitzei kontra egiten zaroen bati". He Rom 10, 21 (Lç Israelez den bezenbatean ). Dohatsu ditekela ene sujetean eskandalisatuko ez dena. " Scandalizatus in me" . He Lc 7, 23 (tal vez 'por mi causa').
azpisarrera-2
SUJET-EMAILE
(El) que fija los temas sobre los que han de cantar los bersolaris.
Zazpi bekatu kapitalak balin badira sujet-emailearen alorrik uztatsuenak. GH 1966, 265.
Zazpi bekatu kapitalak balin badira sujet-emailearen alorrik uztatsuenak. GH 1966, 265.
sujet
-
sujet. Tr. En la tradición meridional s...
-
1. Súbdito. Hire borondatearen araura [...
-
Inferior. Reparazione egiliak [...] beha...
-
+ sujeto, sujekt. (Tema nudo). (Estar, t...
-
2. (Urt II 302), sujekt, subiekt. Materi...
-
3. (Urt II 302), subiet. Motivo. Tr. Exc...
-
4. + sujeto (Lar, Añ). "Sugeto, persona...
-
5. Caso, suceso. Sujet tzar bat gertatur...
-
6. subjektu, sujeto. Sujeto gramatical. ...
-
SUJETEAN . (Tras gen.). Sobre, acerca de...
-
SUJET-EMAILE (El) que fija los temas sob...
<< sostengatu 0 / 0 tormentatu >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
