Harremana

    OEH - Bilaketa

    617 emaitza falta izan bilaketarentzat

    Sarrera buruan (3)


    Sarrera osoan (499)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    hornitu.
    tradizioa
    Tr. La forma mejor documentada al Norte es fornitu, aunque se encuentra hornitu en Axular, TB (además de ornitu ), Jauretche e Inchauspe. Emplean ornidu, además de los autores vizcaínos, Iztueta (junto a ornitu ) y Zaitegi; hay orniu en BBatzarN. La forma de part. orni es utilizada por Inzagaray, Lizardi, Orixe y Gaztelu. En DFrec hay 86 ejs. de (h)ornitu y 4 de ornidu, todos ellos meridionales, y 2, septentrionales, de fornitu.
    sense-1
    1. (V (-du), G, AN-5vill, L-ain, B; SP, Ht VocGr , Lar, Añ (G, AN), Izt 3r, H), orni, fornitu (S; Ht VocGr 364, Hb ap. Lh., H), furnitu (Urt II 176) Ref.: A; Lrq (forni); Izeta BHizt2 .
     Abastecer(se), proveer(se); dotar(se). "Fournir" SP. "Garnir" Ht VocGr 366. "Pourvoir" Ib. 407. "Abastar, proveer de todo lo necesario", "avituallar", "equipar", etc. Lar. "Surtir" Lar y Añ. v. honitu. Tr. Su uso crece bastante (aunque no al Norte) desde mediados del s. XIX.
    Hek ere [...] enbarkatzerakoan behar zenaz forni genzaten. Lç Act 28, 10 (TB ornitu, IBk hornitu; He ekharri, Dv harrarazi, Ol, IBe, Bibl eman, Ker emon). Horiez guziez fornituko zitut. Volt 180. Naturalezak berak ere anhitz [...] abantail suertez dotatu, hornitu eta konplitu baitzaitu. Ax 9 (V 4). Diharü eta münizionez / orai untsa fornitü. Xarlem 858. An [Jesusek] sandúak gloriastátzen, / nauten guzíes ornítzen. LE Kop 139. Etxea ornitzeko, etzuan ezeren billa ibilli bearrik. AA II 91. Orniduko ditut konbentuak. fB Ic II 290. Iturri [...] bat [...] zeñetatik ornidutzen dan Ondarribiako jenderik geiena. Izt C 102. Iturriz ondo ornitua. Ib. 79s. Tratatua hemen ontsa izanen zare, / arrastela bethi berdez fornitua. Gy 145. Eunda ogeita amabost milla gizon, abere eta ganaduz ondo ornituak. Lard 127. Alperrik jaungoikuak emongo deutsazala erri bati doe aberatsak, gizonak euren aldetik orniuten ezpadabe lege jakitunakaz. (1854). BBatzarN 173. Orniturik gañera bere doaiezko emaitzaekin. Aran SIgn 29. Eta nik gaur [koroia] gura neuskio / ornidu lora ederrez. AB AmaE 146. Oraingoan ornitu / zerate atxurrez. Urruz Urz 58. Espiritu Santuaren grazia eta doen betetasunagaz ornidua eta unjidua. Itz Azald 29. Mutilla baño ornituago joango da neskatxa [ezkontzara] . Ag G 247. Graziaz ornittu zuan bere gogo edo anima. Inza Azalp 45. Andizka ornitzen zan gizona edo zala pentsetan neban. "Se proveía en junto" . Or Tormes 65. Alan ondo ornidu ziran adakiz ta izkilluz. Kk Ab II 178. Okerreko agiriez ornituak. Ldi IL 43s (21 orni ). Jendia oso konforme / dela gelditua: / gutxi pagatu eta / ondo ornitua. Yanzi 182. An labratuz mundua / txoil bai-dago ornia. Or Eus 212. Diruz ornidu. Eguzk GizAuz 153. Bizkaia tximist-indarrez ornitzeak lanbide gorria demaio Euzko Jaurlaritzari. EAEg 21-11-1936, 350. Ikurrez ornitutako gauzak. "Efectos timbrados" . Ib. 25-2-1937, 1150. Artzaiak esne, gaztai ta gaztañez ornituko zaituzte. NEtx Antz 136. Haren adimen bizkor, eskolatzez ornitua. Mde Pr 170. Ongi ornitutako etxe zenbaitzutan. Izeta DirG 95. Mendu barriz orniduko dau bere aiurria ta izakera guztia. Erkiag BatB 182. Frutua duten zugaitzarekin / ornituta mendi-gaiñak. Uzt Sas 287. [Biderako] bearrezkoenak ikusi-ta beraietaz ornitu zedin. Berron Kijote 88. Orduxetik, esan geinke, mesedez ornidu eban Jaunak [Teresa] . Onaind STeresa 37. Adar lodiz ornitua, gerri-moztaka, sustraiak agerian [aritza] . Zendoia 35. Funtsean, nork forni holako etxe haundi batendako aski erregailu negu oso batez! Larre ArtzainE 192. Argitasunez ongi hornitutako liburu lodi eta trinko honekin. MEIG III 56.
    v. tbn. Xe 190. Noe 62. Bv AsL 191. Arr May 53. A Ardi 129. Enb 132. Y 1933, 2. Otx 30. JMB ELG 74. Munita 55. Etxde AlosT 7. Txill Let 38. SM Zirik 5. Akes Ipiñ 20. Arti Tobera 276. Gand Elorri 32. Zait Plat 70. Osk Kurl 125. Vill Jaink 147. Ibiñ Virgil 91. Orni: Inzag EEs 1914, 64. Gazt MusIx 189. Fornitu: Etchebarne 106.
    sense-2
    2. Proporcionar. " Eskas duzuna hornituko darotzut " H. Tr. En la tradición meridonal se documenta en algunos autores modernos.
    Hazia ereilleari fornitzen draukanak. Lç 2 Cor 9, 10 (TB hornitu; He, Dv, IBk eman ). Mana ezti iudutarrei mortuan fornitua. EZ Man II 110. Lanhabesak, tresnak eta obraren egiteko gai guztiak ere, berek bilhatu eta hornitu behar zituzten. Ax 26 (V 15). Herriak estofa fornitzen dubelarik, esku lan xoilla entreprenurak. (1763). SenperEus 154. Zeruak inspiratuko eta fornituko darozkitzun moienez. He Gudu 102. Ornamentü, argi eta beste gaizen egiteko eta fornitzeko. Mercy 27. Osaba burjes hori / diru fornitzeko. Balad 215. Lothuak elgarrekin yunturetarik, zoinek hornitzen baitute hetarik bakhotxari behar duena. TB Eph 4, 16 (Lç forniduraren iunktura ). Hornitu daizku laguntza suerte guziak. Jaur 171. Gathuari, gauza da yakiña, / gure arrazak dio fornitzen koziña. Gy 220. Hazkürria hornitü eta gaitzbidetarik begiratü. Ip Hil 127. Gaurgero ornitu dizu ezkontzeko on dana. Or Eus 104. Asto malditua... / lana det zaldalia / eziñ ornitua. Yanzi 47. Erregeri ta aren etxeari bizitzekoa ornitzeko. Ol 3 Reg 4, 7 (Ker y BiblE hornitu; Dv ekharri ). Lagungarriak eta bideak ornitu, guk Jainkoa obeki ezagutu dezagun. Vill Jaink 77. Nik, Konpania horri, horien izenak fornitu-eta, kito izan nuk. Larz Iru 38. Aleak gutxiegi dituzten proteinak, esneak ornitzen ditu. Oñatibia Baserria 96.
    v. tbn. Fornitu: CatLan 163.
    azpiadiera-2.1
    Errienta, pastoral fornitzen eta erakusten zuen gizon ikasia.Lf in Casve SGrazi 11.
    sense-3
    3. (-du V ap. A; Mg PAbVoc Izt 109v).Apostar, hacer una puesta en el juego. "Poner algo en seguridad o depósito, sea en el juego, sea en el apueste, para que lo lleve el ganador" Mg PAbVoc. " Ornidu (V), poner la hecha" A.
    Edo joko debekatuetan, edo bear baño geiago ornitzen dala. Mg CC 45.
    sense-4
    4. (-du Mg PAbVoc Izt 97v).Prestar. " Ornidu egidazu, préstame" Mg PAbVoc.
    sense-5
    5. Elaborar, componer.
    Zelan sosegauko da Teresa, bakarrian ornidu dituban asmo santubak ta pensamentu altubak Jesusen amodijua gaiti mundubari erakutsi bagarik? fB Ic II 292. On dagitsuela nire irudimenak orniduriko ipuiñok. Bilbao IpuiB 10. Etxe-bizitzan gaia artuta / kantu bat nai det ornitu. Basarri 183.
    sense-6
    6. (B; -du V-ger; A Apend ) Ref.: A; Ort Voc (ornidu); Holmer ApuntV (ornidu); Izeta BHizt2 .
     "Completar. Ornitzen ditut nere aragizko gorputz untan Jesukristok bere zatietan jasan etzituen nekeak " A. "Completar alguna cosa capaz de ser contada" Ort Voc. " Larogei urte ornidu, ochenta años cumplidos" A EY III 271. " Ondo etorri jatson orniduteko dozenea (V-ger)" Holmer ApuntV ASJU 1969, 182.
    Zeñek ornidu alboan itxi eustan utsa? AB AmaE 169. Ez dut lizentzirikan / bertsu segitzeko, / bide nituen falta / amar ornitzeko. Auspoa 97, 33. Dirua orniduteko / darabilez lorrak. Azc PB 239. Berak erakutsi ebazanez, zerbait neure kontura orniduaz, agertuko dodaz nik albizta orrek. A ( in Azc PB 3 ). Nik a otorri baño lelau gure neki ogetamar mille errielak ornidu. Ort Oroig 89.
    azpiadiera-6.1
    " Ongi ornitzekoa da [= le falta un tornillo'] (AN-gip)" Gte Erd 289.
    sense-7
    7. Pagar.
    Legeak diñoana ornidu barik iñok ezer ekarri eztaien, errien mugarri ta itxas inguruak zaintzeko. Ag Kr 100. Nola ornitu ta garbitu lezaieke baselizatxo oiei gure aurretikoak egindako zorra? A Y 1934, 9.
    sense-8
    8. Satisfacer, cubrir.
    Lanaren bidez egindako gauzak, gizonen bearrizanak ornidu ta betetako dauken egokitasuna. Eguzk GizAuz 56. Billoiztasuna zelanbait estaldu, ta udako eginbearra ornidurik eukan. Erkiag BatB 35. Umezurtz dago. Otoitzean bakar-bakarrik idoroko dau utsune ori orniduteko bidea. Onaind STeresa 53.
    azpisarrera-1
    HORNI-HORNI. Muy provisto.
    Egia billus, gezurra aldiz / arma ta aldezlez orni-orni. Gazt MusIx 137.
    azpisarrera-2
    HORNITUTXOAGO. Algo más provisto, abastecido.
    Neure burua ornidutxuago ikusi nebanetik. "Tantico medrado" . Or Tormes 121.

    hornitu

    hornitu
    << 1 hordi 0 / 0 hortz >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper