Harremana

    OEH - Bilaketa

    617 emaitza falta izan bilaketarentzat

    Sarrera buruan (3)


    Sarrera osoan (499)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    leun.
    etimologikoa
    Etim. Quizá de occit. teun(e) (lat. tenuis ); v. DCECH s.v. leme . La variante bisilábica legun sería, pues, secundaria.
    Onom.: Filius Sansa Leuna. (1156) Arzam 326. Pascoala Leuna. (1360) Ib. 326.
    sense-1
    1. (V, G, L, B, BN-baig; O-SP 221, SP, VP 53r, Lar, Añ, Dv (V, G), H), legun (V, G, AN, L, BN, Sal; SP, Urt I 92, Lar, VocBN , Dv, H), lein (S; Lecl, H (S)), leñ (S; Gèze, Dv (S), H (S)). Ref.: A (leun, legun, lein); Lrq (leñ); Iz Als (leguna), To (latza); Etxba Eib (legun); ZMoso 71; Izeta BHizt ; Elexp Berg.
    Liso; suave, delicado. "Esku legunak, mains douillettes" SP. "Aurpei leune duzu" Izeta BHizt. AxN explica aratz (366) por leun.
    Tr. Documentado en todos los dialectos desde Etcheberri de Ziburu. La forma propia de la tradición suletina es lein (o leñ). En los demás dialectos se documentan tanto leun como legun (algunos autores emplean ambas formas). En DFrec hay 28 ejs. de leun y 7 de legun.
    Zein legun da harrietan marbola legundua. EZ Man I 16 (89 leun). Ene uztarria leun, plazent eta aisit da. Ax 498 (V 321). Zaldi maradikatuk bilhoa lein. Bela 12 (O Pr 423, Saug 69 leun). [Eskuara] da hagitz emea, leguna eta eztia. ES 98. Badator azkenean aize mee leun bat. Mb IArg I 368. Abarka oneek leun ta labanak dagoz. Mg PAb 118. Jazteko loi bitxitu guztiori baxen obe zenduke soñeko leun garbi bat. Añ LoraS 112s. Izan dedilla au naiz gozoa, naiz samiña, naiz lakatza, naiz leuna. AA III 442. Adarrak izan bear ditu leunak eta argiak. It Dial 93 (Ur leunak, Dv legunak, Ip leñ). Zeren nere uztarria leuna da. Ur Mt 11, 30 (IBk leun, Ol legun; He, SalabBN, Echn, Ip ezti, Ur (V), Arriand, Ker bigun, Samper, Hual suabe). Ille eta luma leunakin egiña. Arr GB 59. Laster ikusi zuten, bere larru-arte leunetik beretik, gizon hura etzela edozein jende. Jnn SBi 91. Inguruetan danik itz leun da garbieneko abadea billatu oi daroe. Ag Kr 47. Olioa beziñ leuna, eztia beziñ gozoa. Ag G 134 (298 legun). Aizeño ozkirri ta leunak. Zink Crit 34. Bazuen boz bat pullita, leguna. Barb Sup 1. [Arriya] dalako aingira beziñ leguna. MendaroTx 387. Maindire leun artean bilduta. Ldi BB 8 (IL 44 legun). Gerrialde leuna. TAg Uzt 35. Zur lanthu legunez egina. Zerb IxtS 13. Neskatxaren matrail leunetan. Zait Sof 183 (Plat 112 legun). Itxi tut begiak muxu legun ori auznartu naiean. Or Poem 522. Ontziko oea ez zan oso leguna. Anab Poli 41. Galtzada legun batek honera ekarri nau. Arti MaldanB 204. Liz-papel latza ta leuna daukaguz. SM Zirik 115. Baztango eskuara leunean. AIr in Izeta DirG 12. Zahartuz geroz, ixterrek toki lehunak nahi ditie. Larz Iru 58. Hemen kantatzen tugu / legun eta latzak. Mattin in Xa EzinB 100. Mendigain garbia, leguna. AZink 161. Osto berdeak; azala leguna; zuraje oria, errex puskatzen dena. Ostolaiz 101. Eskularru leunez tratatu ditudala maiz aski. MIH 371. Basarriren iritzia, zorrotza ala leuna, baina beti egokia. MEIG II 144.
    v. tbn. O Po 26. SP Phil 199 (296 legun). Gamiz 204. Astar II 279. fB Ic III 275. Zav Fab RIEV 1907, 95. Echag 76. Izt C 5. Lard 534. Aran SIgn 202. Bv AsL 87. AB AmaE 5 (138 legun). Azc PB 311. Echta Jos 48. GMant Goi 71. Lh Yol 13. Kk Ab II 177. Yanzi 88. Laux BBa 38 (32 legun). JE Ber 39 (Bur 85 legun). EA OlBe 27 (48 legun). SMitx Aranz 134 (132 legun). Munita 50. Etxde JJ 8 (27 legun). Gand Elorri 110 (217 legun). BEnb NereA 191. Onaind in Gazt MusIx 206 (Or ib. 216 legun). Vill Jaink 43 (191 legun). Erkiag BatB 43 (171 legun). Ibiñ Virgil 111 (89 legun). Lab SuEm 212. Olea 33. Berron Kijote 145. Onaind STeresa 16. Lehun: Osk Kurl 143. Legun: Mong 593. Lg II 230. Gy 32. Arch Gram 144. Hb Egia 145. EusJok II 59. Elzb PAd 4. Apaol 104. Zby RIEV 1909, 228. HU Zez 99. Goñi 27. A Ardi 4. GMant Goi 91. Mok 8. Ox 68. Jaukol Biozk 93. FIr 156. Etcham 175. Tx B II 173. Zub 30. Enb 154. Lf Murtuts 45. Mde Po 95. NEtx Antz 78. Basarri 76. JEtchep 98. MAtx Gazt 87. Ardoy SFran 41. Etxba Ibilt 457. Larre ArtzainE 66.
    (Con reduplicación intensiva). "Leun-leuna, lo muy suave" Iz ArOñ.
    Beste [atx] batzuk, leun leunak, odoldi berde bigunez jantzirik dagozanak. Ag Kr 139. Bereztasun ta elkarkidetasun garbi ta leun-leunez azaltzen da. Garit Usand 56. Arpillerazkoa bazan ere, oial mee leun-leuna iruditu zitzaion. Berron Kijote 179. Bidea garbi eta legun-leguna zegoan. AZink 166. [Esku] latz ziranak legun-legun. Zendoia 177.
    Pittikaren ilearen legunaren / leguna. Ox 112.
    "Au fig., usé, vieilli, qui a perdu sa vigueur, en parlant des facultés. Zahartua da, bainan eztitu oraino ez adimendua ez orhoitzapena leunak" H.
    (Usos pred. y adv.). "Erabiliago eta leunago doha" H. "Zein leun mintzatzen zaren" Izeta BHizt.
    Adarrak behar dütü leñ eta argi. Ip Dial 93. Gure aldean, baña, oso leun, / aingeru baten antzera. AB AmaE 463. Igortziyaz txit legun. Iraola 132. Legun ta xuri daude eskualdun bazterrak. Ox 146. Ixiltxu ta leun, geldi-geldika egitten eban. Altuna 76. Daukat etzela iguzkiaren errai samurretarik arroltzearen idurirat osoki biribil eta leun jauzi pikorra. JE Ber 52. Bata bestearen leiaka dira / nork leunago begiratu. Or Eus 84. Neguba baño leunago / udea yabilk baratzan. "Más delicadamente". Laux AB 58. Arek ukitzen nau legun. Or Poem 553. Arengana biurtu bear dituala bere begiak leun-maitekiro. Berron Kijote 146. Leun, samur ta ezti diño esan nai dauan. Onaind STeresa 14. Orain olaxe legun antzean azten ditugu umeak. Insausti 16. Mintzatzea da aurrenik: leun mintzatzea atzerago dator. MEIG III 142.
    (Con reduplicación intensiva). v. LEUN-LEUNA.
    Zelan ez dozun bere leun leun luziduko [ieltsoagaz], / zuk eiña dala danak deutse igarriko. AB AmaE 215. Leun-leun egingo dau-ta, eztau oñakin lurrik ukutuko. Altuna 32. Ontziko nagusia joan zitzaion bein leun leun ia zergatik ateratzen ez zan galdera egiñaz. JAIraz Bizia 108. Leun-leun borondatez aldatu azten zun. Etxde JJ 69. Piarresek legun-legun sartu oi zitun eztenkadak. Ib. 77. Leun-leun etxeko atia zabaldu eban. SM Zirik 25.
    sense-2
    2. (SP, Ht VocGr 367, H), legun (SP, Dv, H), leñ (S ap. Lrq ).
    "Glissant. Bide leguna, chemin glissant" SP.
    Nahiz den gizona gezurtia da, flakoa, [...] leun eta erorkorra hitzetan behintzat. "Labens" . SP Imit III 45, 3 (Ch, Mst erorkor, Ol lerrakorra). Leku anitz legun bathian jeusten dena, emeki emeki ibiliren dela uste dizi, eta ardurenik lekiaren legun izanak eta gorpitzaren piziak nahi beno fithezago eta aitzinago juan-arazitzen dizie. AR 362.
    sense-3
    3. (V-gip ap. Elexp Berg; H), legun (V, G, B ap. A ; Dv).
    Dulce, afectuoso; adulador. "Flatteur, mielleux" Dv. "Insinuant, persuasif. Ele leunak autsitzen ditu aitzak, la douce parole rompt les rocs" H. "Persona remilgada, que habla con afectación de cultura, suavidad" A. " Berbetan leuna baiña txarrixa galanta " Elexp Berg.
    Mingaiñ gaisto madarikatuak ta Demonio leunak. AA III 558. Xuberoko yendea omenez leguna. Hb Esk 79. Begithartez itxusi bezain elhez leiñ dira (buhamiak). Eskual 61-1-1908 (sic, ap. DRA ). Lana egiteko gogua falta / eta mingaña leguna. Tx B II 133. Lora bat ibai erdijan, / bitsezko otzara zurijan / neska leunari bialdu eutson lugin gastiak. Laux BBa 72. Abestuten dautso / neskatil leunari. Ib. 86. Ez uste izan gure itz auek / diranik uts ta legunak. Olea 132. Auxen da jende umilla eta / auxen da jende leguna. Uzt Noiz 49. Bere gorantza-alabantza guztiak aurkeztu euskuzan berba leun da ugariz. Gerrika 194. Eta zer graziak, eta hitz legun maitekorrak! Larre ArtzainE 64.
    v. tbn. MendaroTx 192. Legun: MendaroTx 87. Auspoa 39, 86.
    azpiadiera-3.1
    (V-gip), legun (S), leñ (S) Ref.: Lh (legun); Garate Cont RIEV 1930, 156; Lrq (leñ) .
     "Faux" Lh.
    sense-4
    4. "Sans poil, lisse, pelé. Larru leuna, ile gabea, peau lisse, sans poil. Buru kasko leguna, crâne chauve" H.
    Esau, nere anaia, larruz illetsua da, ni, berriz, leguna. "Lenis" . Ol Gen 27, 11 (Dv leguna; Urt, Ur, Bibl ile gabea, Ker ule gutxikoa, BiblE azal leunekoa).
    sense-5
    5. (Uso sust.).Dulzura, suavidad.
    Zibero gaineko mendiak ederragoak dira [...]. Bidarrikoak baitute ordean gozo bat, legun bat Santa Grazikoek ez dutena. Ox 206s.
    azpisarrera-1
    HARRI-LEUN, HITZ-LEUN. v. harri, hitz.
    azpisarrera-2
    LEUNAREN LEUNEZ. De puro suave.
    Burdiña zorrotz, leunaren leunez argi egitebana. Mg PAb 216.
    azpisarrera-3
    LEUNEZKO (Adnom.).
    Soñeko ederrak eta eun guztiz leunezkoak jantziten zituzana. Itz Azald 40. Larru lodi leunezkoa. JE Ber 47.
    azpisarrera-4
    LEUNIK.
    Suavemente.
    Olakoaren lana, ixilla ta guzti be, gizarte-zirkuetan barrentzen da leunik. Onaind STeresa 51.
    azpisarrera-5
    LEUN-LEUNA (Estar, etc.) liso.
    Baserritarrak hiritar bilaka balite, mendiak ordoki, oro bardin, legun-leguna. HU Aurp 200.
    azpisarrerakoSense-5.1
    Suavemente.
    Bürüzagík erraiten diék leñ léña. Lrq Larraja RIEV 1931, 239.

    leun

    leun
    << leku 0 / 0 libre >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper