Harremana

    OEH - Bilaketa

    983 emaitza falta bilaketarentzat

    Sarrera buruan (11)


    Sarrera osoan (498)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    eztul.
    tradizioa
    Tr. De uso gral. en todas las épocas y dialectos. La forma estul se documenta en Pouvreau y en M. Dassança, en Lizarraga de Elcano, en los guipuzcoanos Beovide, Soroa, Alzaga e Ibiñagabeitia, en Azkue (BeinB ) y en los vizcaínos Moguel, Arrese Beitia, E.M. Azcue, Aguirre (alternando con eztul ), Kirikiño, Altuna, Alzola y Erkiaga (en éste junto con más ejs. de eztul ). Hay hestul , con aspiración, en M. Dassança (junto con estul ) y en Haraneder. De no tratarse de errata, hay eztula , con -a constitutiva, en Anabitarte (Aprika 15). En DFrec hay 16 ejs. de eztul y 2 de estul .
    sense-1
    (gral.; VP 30r, Lar, VocS 143, Añ, Arch VocGr, Gèze, Dv, H; h- Urt II 100, Ht VocGr 301, Dv, H), estul (V-gip, AN-egüés; Mic, SP, Deen I 224 (h-), Lar, Añ), aztul (V-ple-arrig-oroz) Ref.: A (eztul, aztul); VocPir 264; Bon-Ond 140; Lrq; Iz ArOñ (estul), Als, Ulz (eztul), R 290; Etxba Eib (estula); Gte Erd 150; Elexp Berg; ZestErret .
     Tos. " Juan daneko sei illabetian, estula daukat " Etxba Eib. " Eztul tzarra dut (AN-5vill)" Gte Erd 150.
    Estula dute guziek. SP Phil 427 (He 431 hestulez daudez). Idia estulaz atakatua. Mong 595 (590 hestul). [Ardiak] betetzen dira eztulez ta ezkabiz. Mb IArg I 311. Atsa neketán, estúl kontíno, ta petxoko miñ. LE Ong 66v. Etortzen da etxe batera norbait etxeko [...] nagusiaren galdez ta esaten dio nagusiak mirabe bati, esangiozu ez nagoala etxean. Eztula etxean ta nagusia kanpoan esan oi dan bezala. AA III 550. Eztula dutelako / edo buruan miñ. It Fab 172. Ez balitz estul puxka orrengatik. Sor Gabon 44. Eztul pixkabat daukala. Moc Damu 16. Gaixorik badabill, eztul txarra badauka. Ag Kr 130 (v. tbn. con txar en Ud 41, JAIraz Bizia 85; Anab Aprika 15 eztula txarreko). Eztud buru min bat eta ez eztul bat ekun. Mdg 138. Eztula ta burukomiña uztarrian. (como muestra de "esakera txotil"). Ag G 302. Eztularen kontra [...] morroin tizana. Zerb Azk 88. Autua ta barriketea, eztula ta berbaroa ez zan falta. Erkiag BatB 100 (ib. 190 estul). Etzan entzuten eztul txiki bat. Salav 80. Eztula kentzeko biderik zuzenena. NEtx LBB 204. Estula ugari eta umore txarra sarri. Alzola Atalak 66. Bainan beti gelditu zitzautan eztul erresta bat. Etchebarne 133. Ara emen zertarako balio duen: biriketako miñaren aurka, eztula kentzeko [...] ta abar. Ostolaiz 146. Eztul-katarru gogor bategaz. Gerrika 28.
    v. tbn. Hb Esk 165. Xe 298. A Ardi 13. Mok 9. Or Eus 66. Mde Pr 109. Txill Let 140. SM Zirik 101. Osk Kurl 175. Larz Iru 134.
    azpiadiera-1.1
    " Or dator ba eztula: ahí viene, pues, la dificultad" Iz ArOñ.
    azpiadiera-1.2
    Estula baño zarrago egin arte ederto bixi ixan zan Peru.Kk Ab I 29.
    azpisarrera-1
    AHUNTZAREN EZTUL. "Auntzan estula. Se usa en loc. como ésta: Auntzan estula al da gauza orren gora-beria? ¿Acaso es una tos de cabra lo que importa ese asunto?" Etxba Eib.
    azpisarrera-2
    AHUNTZAREN GAUERDIKO EZTUL. Cosa de poca importancia, nimiedad.
    --Larogei ta amar milla durotik gora [...]. --Ez da auntzaren gaberdiko estula. Alz Txib 86. Oien etorkizuna ta auntzaren gauerdiko eztula or nonbait ote-diran. Ldi IL 21. Auntzaren gaberdiko eztulari baño garrantzi [...] geiago ezteutso emoten. Eguzk GizAuz 84. Ez da auntzaren gaberdiko eztula! Ektarea bakoitzeko bi milla ta bosteun pezeta urtean. Munita 66. Par-eragiteko ikusgarria egina zeukan, eta erriak parreka istenak egin zituen, auntzaren gaberdiko eztulak entzunik. (Interpr?). Zait Plat 17. Zonbeiten hitza ala ahuntzaren gauerdiko eztula berdintsu dire. EZBB II 154. Kontu auek orain auntzaren gauerdiko eztula bezela dira. Insausti 28. Aholku hori eta ahuntzaren gauerdiko eztula elkarren paretsuko dira. MEIG VI 134.
    v. tbn. Ag Kr 134. Etxde JJ 182. Izeta DirG 48. Erkiag BatB 36.
    azpisarrera-3
    EXTUL (Forma con palatalización expresiva).
    Eztulaunditu da Zimurrio / --extula ba zun artean--. "Zimurrio tose ya con brío. / Hasta entonces había conservado su tosecilla" . Or Eus 384.
    azpisarrera-4
    EZTULA ATERA. Toser.
    Biargeirik gogorrenetan, gizonen albo ibilli arren, eztarue [gure neskatillak] ain erraz estulik atera. Mg PAb 59.
    azpisarrera-5
    EZTUL-HAIZE. "(V-m), tos nerviosa" A. "Eztul axia: la tos que se hace por picor de garganta, sin catarro" Etxabu Ond. v. HAIZE-EZTUL.
    azpisarrera-6
    EZTULA JO. "Eztúla jo eziñ: toser" Iz ArOñ.
    azpisarrera-7
    EZTULAK EMAN. "Estalkitzetik gan zait ura eta eztulak eman, se me ha ido el agua por la tráquea causándome tos" VocB. "Eztulak emon, tener acceso de tos" A Apend. "Eztulak emon deutso (V-arr-gip)" Gte Erd 119. "Eztulak eman diyo" ZestErret.
    Lotan zegoala eman zion eztulak añ gogorki non eten zitzaion bularreko zañ bat. AA II 144. Euria asteakin baten eztulak eman zion. JAIraz Bizia 85.
    azpisarrera-8
    EZTULAK ERASO. Dar la tos.
    Ainbeste itz eta barriketa, alako batean eztulak eraso deutsa ta Nikanor-en biriak nekea daukela dirudi. Erkiag BatB 175.
    azpisarrera-9
    EZTULAK JO. Dar la tos.
    Eztulak gogor jo dau Nikanor. Erkiag BatB 189.
    azpisarrera-10
    EZTUL-BELAR (h- Urt I 480 y IV 455, -bedar msLond ap. A). Tusilago. "Chamaeleuce, heztulkia, heztulbelharra" Urt IV 455.
    Loreekin tizana egin ditake eztularen kontra [...]. Ez othe diote eztul-belharra ere hortako erraten han hemenka? Zerb GH 1933, 115.
    azpisarrera-11
    EZTUL EGIN (G-to; Lar, Añ, H, A Morf 738; estul e. VP 30r), EZTULA EGIN ( estula e. V-gip). Ref.: Etxba Eib; Iz To. Toser. "Isillen egon biar nintzan orduan, estula eiñ biarra etorri jatan" Etxba Eib. Cf. Lar: "Tosidura, eztulgitea".
    Ez da [...] ausartzen hekien aldean [...] hestulik egitera. He Phil 372. Estul egiten bazuan estula egin. Ark zer, onek ura. Bv AsL 142. Arranondoko itzlaria izateko: estulik ez egin bear. Ag Kr 48. Eztula egiten duen bakoitzian. Iraola 23. Barriro estula egin eta itz-egitten asi zan. Altuna 76. Eztul egin zuen. Mde Pr 135. Borondatearekin egin diot eztul. Arti MaldanB 216. Eztula egiten du. Anab Aprika 18. Eztul-egiten dozu. Erkiag BatB 177. Lo ta eztul egiten dakian gizaseme batek. Vill Jaink 129. Eztulik ere eztu egin nere aurrean. NEtx LBB 138. Norbaitek eztul egin du. Lab SuEm 176. Gaurko añean eztul neronek ere ez nuan egiten. Alkain 126. Etzuten, jagiten, jarten, eztul egiten... gorputz guztian min gogorra artzen neban. Gerrika 171.
    azpisarrerakoSense-11.1
    Eztul asko egin bage.Xe 199. Eztul bat egiten dut. Elzb PAd 5. Estul bat be eztau egin. Ag Kr 48. Iztunak bere arazoa asi-aurrean, erriak, gero egiteko eztulak, orduantxe atera zituen. A Ardi 118. Eztul aundi bi egin zituen. Tx B I 33. Eztul batzuek egiñaz. NEtx LBB 28.
    azpisarrera-12
    EZTUL-ERASO. Ataque de tos.
    Eztul erasoak ez dau amairik. Erkiag BatB 196.
    azpisarrera-13
    EZTUL ETA EZTUL. Tosiendo con insistencia.
    Eztul eta eztul berma, begiak gorritzerainekoan. Barb Sup 34. Eztul eta eztul ari delarik. JE Med 60.
    azpisarrera-14
    EZTULEZ (BN-bard, S, R-uzt). Ref. A; Lrq; EI 206. Tosiendo. "Eztülez ari, tousser" Lrq. v. eztulka.
    Hestulez daudez gehienak eta sabeletik miñez. He Phil 431 (SP 427 estula dute). Hasten da bat eztulez [...] hirugarrena zinzka. Hb Egia 143.
    azpisarrera-15
    EZTUL HEZE. "Estul hezea, toux humide" SP.
    azpisarrera-16
    EZTUL IDOR (L-ain ap. A; H; estul i. SP). "Estul idorra, toux sèche" SP.
    azpisarrera-17
    EZTUL-KARKARA.
    Sudur estua, eztul karkara. "Cerrada de narices y tosiendo" . Or Eus 221.
    azpisarrera-18
    EZTUL LEHOR. Tos seca.
    Eztul legorra. Or Eus 237. Eztul legorra ezin etenka. E. Muija in Onaind MEOE 844.
    azpisarrera-19
    EZTUL-MORMU. "Eztul-mormu (R-uzt), tos perruna" A.
    azpisarrera-20
    EZTUL-OIHU. Tos usada para llamar la atención.
    Allegatuko da atera, tirako diyo txintxarriyari, eta, eztul oju bat egin ondorian, galdetuko diyo neskamiari. Iraola 111.
    azpisarrera-21
    EZTUL-SEKERA. Tos seca.
    Eztul sekera zitala, [...] sukarra. Erkiag BatB 202 (179 eztul zekera).
    azpisarrera-22
    EZTUL SIKU. Tos seca.
    Estul siku ta txarrak. Azc PB 291. Alako baten estul garratz ta siku bat adittu zan. Altuna 76.
    azpisarrera-23
    EZTUL-TXURRUN. Tos con ahogo.
    Urde eriak berriz estul-txurrun batek iñarrosten ditu ta itotzen pautzak. Ibiñ Virgil 104.
    azpisarrera-24
    EZTUL USTEL. "Heztul ustela, [...] toux grasse (pourrie)" H.
    azpisarrera-25
    EZTUL-ZALAPARTA. Ataque de tos.
    Itsutiak eta erdi itoak, khe lodi madarikatu batek zintzurrari beheiti yuanik, denak eztul zalapartan zauzkan. AIr EuskIp 93.
    azpisarrera-26
    KUKURRUKU-EZTUL (V; kukurruko-estul V-gip, G-azp). Ref.: A; Etxba Eib (kukurruko-estul); Elexp Berg. "Tos ferina" A. "Kukurruko estul gogorrak artu ebanian" Etxba Eib. "Kukurruku eztulak jota apurtuta lagatzeittu umiak" Elexp Berg. v. ZAKUR-EZTUL.
    Kukurruku-eztulak zazpi milla ume eroaten ebazan beste mundura. EgutAr 24-8-1959 (ap. DRA ).
    azpisarrera-27
    KUKURUKUTX-EZTUL (Gc, AN-5vill; kurkutx-eztul G-to; kukutx-eztul G-to). Ref.: A; Iz To. "Tos ferina" A.
    Larogei urtetan ospelak? Oraindik kukurutxeztula ta txitxareak sortuko zaizkitzu. JAIraz Joañixio 151.
    azpisarrera-28
    TXUTXURRUTXU-EZTUL. "Txutxúrrutxu-estula, tos ferina. La tos contagiosa de niños que les hace muy difícil la respiración durante el ataque" Iz ArOñ.
    azpisarrera-29
    ZAKUR-EZTUL (G-to, L, B), TXAKUR-EZTUL (V, G-azp). Ref.: A (zakur-, txakur-); Etxba Eib (txakur-); Iz To (eztul egin); Elexp Berg (txakur-); Izeta BHizt2. a) "Tos perruna" A. "Ume orrek, txakur-estul zatarra dauka luzeroegi" Etxba Eib. "Zakurreztula, la tos mala (G-to)" Iz To (s.v. eztul ein). "Tos fuerte" Elexp Berg. "Zakurreztule, txarra da" Izeta BHizt2.
    Etika da gizon hori. Ez duzuia aditu horren zakur-estula? Larz HilEspos 102.
    b) "(B), tos fingida" A.

    eztul

    eztul
    << ezten 0 / 0 faltadun >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper