OEH - Bilaketa
177 emaitza fabore bilaketarentzat
Sarrera buruan (2)
Sarrera osoan (175)
- abantaila
- adar
- 1 adi
- ageri
- ahaztu
- aipatu
- aise
- aitzineko
- alaitu
- altura
- altxatu
- amatigatu
- ameto
- amodio
- amodiotze
- aplikatu
- ararteko
- 2 ardura
- ardurari
- arnasa
- arrakasta
- arrazoi
- arrobatu
- asko
- aurre
- 1 autore
- 1 auzi
- badere
- bake
- bakoitz
- balantza
- balentria
- baliatu
- balore
- baltzukide
- banaka
- barkamendu
- 1 barren
- barrenkoi
- behar
- behar izan
- behartu
- behe
- beldurtasun
- benefizio
- 1 bera
- 1 bere
- beregain
- bereziki
- berotasun
- berregarri
- bertatik
- bezainbeste
- beztitu
- biehun
- bihotz
- bildu
- bitarte
- bretoi
- debozio
- deitze
- desiratu
- doi
- egon
- eguzki
- 1 emeki
- emendailu
- emendatu
- 1 enpeinu
- eredore
- eredu
- ernetasun
- erradio
- 1 erreal
- erregalo
- erremerziatu
- eskale
- eskatu
- 1 eske
- eskertxo
- espantagarriki
- esplikatu
- fabori
- fagore
- firme
- gain
- gaizkoa
- galde
- galdetu
- gizon
- gorte
- grazia
- hainbat
- hainbeste
- halaber
- harriera
- hartako
- 1 hartu
- hauek
- heldu
- honenbat
- honik
- hurren
- indar
- infinizio
- ingrat
- iratzarpentasun
- isil
- 1 itsuski
- izan
- jatorri
- jori
- jujamendu
- kalte
- kaltiar
- kausatu
- kexatu
- kontra
- kontrario
- 1 kontu
- kuidatzaile
- laguntza
- lar
- lehenik
- madarikatu
- maiterakutsi
- mari
- 2 mediano
- 2 men
- 1 mende
- meneko
- merezi
- ministro
- mokortu
- muga
- 1 nahi
- neur
- ofizio
- ohi
- okasio
- 1 on
- ondiko
- ongi
- ordain
- pabore
- peril
- poderoso
- porfia
- premia
- presentzia
- pretenditu
- prodijio
- saihets
- santuario
- sariztatu
- sillu
- sokorru
- tentazio
- tiratze
- tormentatu
- turbatu
- txiki
- ukitze
- urgazte
- usatu
- uste
- zelebratu
- zer
- 1 zeren
- zerori
- zertarako
- zeuek
- zeuen
- zeure
- zipoztu
goiburua
eskale.
tradizioa
Tr. Emplean la forma eskaile Etcheberri de Ziburu, Hiribarren, Prop, Chourio y Goyhetche, alternando en los tres primeros con eskale . Usan eskele los suletinos y Mendiburu (en el que encontramos tbn. una vez eskelle ). Fray Bartolomé emplea eskala. Fuera de éstos sólo se documenta la forma eskale . En DFrec hay 11 ejs.
sense-1
(
VP
25v, Lar, Añ, H),
eskala,
eskaile.
(El) que pide, demandante. "Demandador" , "pedidor", "atacador, molesto, pedigüeño" Lar. v. eskatzaile. Tr. Documentado desde comienzos del s. XVII; aunque es menos usado que en la acepción de 'mendigo', hay ejs. de casi todas las épocas.
Eskalea emaillea gana. Mat 248. Zure fabore sainduen / heldu gare eskale. EZ Noel 171. Amorante miaua eta eskalea. Ax 360 (V 238). Ematen balie Jangoikoak eskale oriei ez dagoten ta eskatzen dioten gauza. Mb IArg I 334. Den emaille, den eskaille. Gy 61. Bakearen eskaleak balira legez. Ag Kr 197. Lagun izaiteko orde, ez bailitake ardurenik ager eskale baizen, pauzer azkar eta jarraiki bakarren bizkarkin, jasangaitz, lotsagarri? JE Bur 201. Betidanik, eskale labur, emale eder. Ldi BB 98. Eskabideaz batera, eskalea Erkalari eta Euzkadiri leial zaiola baietsiko duan agiri bat bidali bearko da. "Solicitante" . EAEg 25-4-1937, 1561. Oidipu ta Eskale-taldea, Apaiza buru. Zait Sof 57. Etengabeko sartu-irtenean dabiltz Jesus-en jaiotzakiko eskaleak. Basarri 63. Ainbeste eskale nardagarrien artean, beretako nioiz ere etziolakotz deusik eskatu. AIr ( in Izeta DirG 11 ). Eskalea, aberats. (AN-ulz). Inza EsZarr 147. Eskalea beti artzekotan. (AN-larr). Ib. 147. Baiezkoan daukie domingotar jakintsua, ez dautse iñok galazoko, asmo bikaiña da-ta. Atzerakoan [...], alai ta pozik artzen dabe eskale biak aldapan gora. Onaind STeresa 62.
(El) que pide, demandante. "Demandador" , "pedidor", "atacador, molesto, pedigüeño" Lar. v. eskatzaile. Tr. Documentado desde comienzos del s. XVII; aunque es menos usado que en la acepción de 'mendigo', hay ejs. de casi todas las épocas.
Eskalea emaillea gana. Mat 248. Zure fabore sainduen / heldu gare eskale. EZ Noel 171. Amorante miaua eta eskalea. Ax 360 (V 238). Ematen balie Jangoikoak eskale oriei ez dagoten ta eskatzen dioten gauza. Mb IArg I 334. Den emaille, den eskaille. Gy 61. Bakearen eskaleak balira legez. Ag Kr 197. Lagun izaiteko orde, ez bailitake ardurenik ager eskale baizen, pauzer azkar eta jarraiki bakarren bizkarkin, jasangaitz, lotsagarri? JE Bur 201. Betidanik, eskale labur, emale eder. Ldi BB 98. Eskabideaz batera, eskalea Erkalari eta Euzkadiri leial zaiola baietsiko duan agiri bat bidali bearko da. "Solicitante" . EAEg 25-4-1937, 1561. Oidipu ta Eskale-taldea, Apaiza buru. Zait Sof 57. Etengabeko sartu-irtenean dabiltz Jesus-en jaiotzakiko eskaleak. Basarri 63. Ainbeste eskale nardagarrien artean, beretako nioiz ere etziolakotz deusik eskatu. AIr ( in Izeta DirG 11 ). Eskalea, aberats. (AN-ulz). Inza EsZarr 147. Eskalea beti artzekotan. (AN-larr). Ib. 147. Baiezkoan daukie domingotar jakintsua, ez dautse iñok galazoko, asmo bikaiña da-ta. Atzerakoan [...], alai ta pozik artzen dabe eskale biak aldapan gora. Onaind STeresa 62.
azpiadiera-1.1
(Como segundo miembro de compuestos).
Eta gaitzetz lau bizio bendeku eskailleak. EZ Man II 201. Ainbeste miin maldezinoegin edo gatx eskala ikusita. fB Ic I 147. Billete eskaliak. Iraola 133. Su-eskaleak. Osk Kurl 158.
Eta gaitzetz lau bizio bendeku eskailleak. EZ Man II 201. Ainbeste miin maldezinoegin edo gatx eskala ikusita. fB Ic I 147. Billete eskaliak. Iraola 133. Su-eskaleak. Osk Kurl 158.
azpiadiera-1.2
Badatoz atera Santa Ageda-eskaliak.Urruz Urz 26. Mutil gau-eskaleak an ba dute zer-bil. Or Eus 139.
azpiadiera-1.3
(gral. ap. A; Ht VocGr 398, VP, Lar, Añ, Lecl, Arch VocGr,
VocBN,
VocZeg 287, Dv, H),
eskala
(V ap. A),
eskele
(S ap. A; Lar, Añ, Arch VocGr, Gèze, H),
eskela
(V ap. A),
eskaile
(H),
eskelle.
Mendigo, mendicante; pobre.
"Gallofero"
VP
28v.
"Mendigo"
Ib. 45r.
En AxN se explica errumesa (431) por eskalea. v. eskeko.
Athal ondoan dagoen eskalea bezala. Ax 460 (V 299). Ate bati zegoen eskalea goseak hil zezan. O Pr 487. Eskale bat irakhar baledi bezala aberatsaren barazkaritara. SP Imit IV 12, 2 (Ol, Leon eskale; Mst praube, Pi eskeko). Izanik ere mundu hontan eskale eta miserable. Tt Onsa 89. Gonbidatzen balu bezala pobre eskaille bat. Ch IV 12, 2. Eskalea naz ni ta errumes gaiso bearsu bat. Mb IArg I 337. Itsu eskelle bat. Ib. 219. Itsu-eskele beharsua. Ib. 219. Oihal txar batetan zü bezala eskele joanen dena. Egiat 238. Eskuban mun egiten eskale gaixuari. Mg PAb 106. Bizia irabaz dezadan ezari gabe eskele. Etch 578. Eskale bideanteentzako Arroztegi. Izt C 452. Bada lur biribilian ni bezain eskelerik? Arch Fab 117. Eta eskale bat, berriz, Lazaro zeritzana. Lard 418. Jente eskeliari / emaiteko sokhorri. Balad 41. Ez dute yan nahiko eskaile ogia / Irabaz badukete bere yanaria. Hb Esk 88. Xarro bat ur eskale bati emaneraino. Dv LEd 197. Oinez bideari lotzen, eskale bat bezala. Laph 161. Eskale edo beartsu bat. Etxeg EE 1885b, 368. Eskale jantzian. Bv AsL 136. Eskale baten itxuran. Arr May 114. Nire atarira eskale beartsurik badator. Ag AL 112. Zenbat nahi hiritar eskaile. Prop 1906, 166. Bideak bakarrik betheak... eskalez. JE Bur 119. Bizkaitar atso lodi eskale batek. Urruz Zer 86. Eskalerik [...] eztegu inoiz ezagutu. A Ardi 72. Emendatuz doatzi gure herrietan barna ere eskaleak. Zerb Artho 477. Beren ateondora zetorzen eskale gaixoai. JMB LEItz 95. Egun eskale, bihar langile. Ox 194n. Andera eskalia. Altuna 97. Bai abilke atez ate eskale arekin. Or Mi 93. Orren zar ta orren triskil dakutsun agure eskale orrek. Kk Ab II 10. Deitu itzatzu artara eskale ta elbarriak. Ir YKBiz 295. Naiz-eta eskale zarrastakoa izan. TAg Uzt 211. Eskale ta senar gabe aron alderrai dabiltzala. Zait Sof 98. Erromaruntz abiatu zen, txiro ta eskale. Etxde JJ 226. Mutil kozkor eskaleak uxatu. Anab Aprika 24. Eskale erresta bat bilakatua duk. Larz Iru 110. Eskale edo pobre. BEnb NereA 264. Erdi ikasle eta erdi eskale. Ardoy SFran 100. Au da mixeria ta / eskale itxura! Olea 27. Eskaleak ez dira zu bezain behartsu. Xa Odol 148. Oraiko eskele, amuinero trazan ezartez. Peillen Zub 9.
v. tbn. Saug 155. Hb Egia 98. Aran SIgn 32. Prop 1876-77, 112. Sor Bar 60. Zby RIEV 1908, 769. Jnn SBi 170. Goñi 75. Iraola 110. ArgiDL 27. Inza Azalp 80. Jaukol Biozk 65. Tx B II 186. Barb Leg 140. Goen Y 1934, 100. JAIraz Bizia 94. Arti Ipuin 25. Osk Kurl 190. Erkiag BatB 116. Salav 12. Lab SuEm 170. Azurm HitzB 56. Lf in Casve SGrazi 11. Ataño TxanKan 90. Ayesta 51. Zendoia 212. Eskele: Tt Onsa 51. Xarlem 289. Eskaile: Gy 33. Lap 214 (V 96).
Athal ondoan dagoen eskalea bezala. Ax 460 (V 299). Ate bati zegoen eskalea goseak hil zezan. O Pr 487. Eskale bat irakhar baledi bezala aberatsaren barazkaritara. SP Imit IV 12, 2 (Ol, Leon eskale; Mst praube, Pi eskeko). Izanik ere mundu hontan eskale eta miserable. Tt Onsa 89. Gonbidatzen balu bezala pobre eskaille bat. Ch IV 12, 2. Eskalea naz ni ta errumes gaiso bearsu bat. Mb IArg I 337. Itsu eskelle bat. Ib. 219. Itsu-eskele beharsua. Ib. 219. Oihal txar batetan zü bezala eskele joanen dena. Egiat 238. Eskuban mun egiten eskale gaixuari. Mg PAb 106. Bizia irabaz dezadan ezari gabe eskele. Etch 578. Eskale bideanteentzako Arroztegi. Izt C 452. Bada lur biribilian ni bezain eskelerik? Arch Fab 117. Eta eskale bat, berriz, Lazaro zeritzana. Lard 418. Jente eskeliari / emaiteko sokhorri. Balad 41. Ez dute yan nahiko eskaile ogia / Irabaz badukete bere yanaria. Hb Esk 88. Xarro bat ur eskale bati emaneraino. Dv LEd 197. Oinez bideari lotzen, eskale bat bezala. Laph 161. Eskale edo beartsu bat. Etxeg EE 1885b, 368. Eskale jantzian. Bv AsL 136. Eskale baten itxuran. Arr May 114. Nire atarira eskale beartsurik badator. Ag AL 112. Zenbat nahi hiritar eskaile. Prop 1906, 166. Bideak bakarrik betheak... eskalez. JE Bur 119. Bizkaitar atso lodi eskale batek. Urruz Zer 86. Eskalerik [...] eztegu inoiz ezagutu. A Ardi 72. Emendatuz doatzi gure herrietan barna ere eskaleak. Zerb Artho 477. Beren ateondora zetorzen eskale gaixoai. JMB LEItz 95. Egun eskale, bihar langile. Ox 194n. Andera eskalia. Altuna 97. Bai abilke atez ate eskale arekin. Or Mi 93. Orren zar ta orren triskil dakutsun agure eskale orrek. Kk Ab II 10. Deitu itzatzu artara eskale ta elbarriak. Ir YKBiz 295. Naiz-eta eskale zarrastakoa izan. TAg Uzt 211. Eskale ta senar gabe aron alderrai dabiltzala. Zait Sof 98. Erromaruntz abiatu zen, txiro ta eskale. Etxde JJ 226. Mutil kozkor eskaleak uxatu. Anab Aprika 24. Eskale erresta bat bilakatua duk. Larz Iru 110. Eskale edo pobre. BEnb NereA 264. Erdi ikasle eta erdi eskale. Ardoy SFran 100. Au da mixeria ta / eskale itxura! Olea 27. Eskaleak ez dira zu bezain behartsu. Xa Odol 148. Oraiko eskele, amuinero trazan ezartez. Peillen Zub 9.
v. tbn. Saug 155. Hb Egia 98. Aran SIgn 32. Prop 1876-77, 112. Sor Bar 60. Zby RIEV 1908, 769. Jnn SBi 170. Goñi 75. Iraola 110. ArgiDL 27. Inza Azalp 80. Jaukol Biozk 65. Tx B II 186. Barb Leg 140. Goen Y 1934, 100. JAIraz Bizia 94. Arti Ipuin 25. Osk Kurl 190. Erkiag BatB 116. Salav 12. Lab SuEm 170. Azurm HitzB 56. Lf in Casve SGrazi 11. Ataño TxanKan 90. Ayesta 51. Zendoia 212. Eskele: Tt Onsa 51. Xarlem 289. Eskaile: Gy 33. Lap 214 (V 96).
azpiadiera-1.4
Pobre (no aplicado a personas).
Khozüta ezkiniro gure bizitze eskelia mila gogomen auherrez. Egiat 251.
Khozüta ezkiniro gure bizitze eskelia mila gogomen auherrez. Egiat 251.
azpiadiera-1.5
Langillezaiak eta eskaleak.
"Exactores"
.
Ur Ex 5, 10.
azpiadiera-1.6
Comprador.
Bana haren eskeak apalxkoak zitukan, Pello, eta abiatu nuk hunat, hea eskale obeagorik gertatzen den. Zub 41.
Bana haren eskeak apalxkoak zitukan, Pello, eta abiatu nuk hunat, hea eskale obeagorik gertatzen den. Zub 41.
eskale
-
eskale. Tr. Emplean la forma eskaile Etc...
-
( VP 25v, Lar, Añ, H), eskala, eskaile....
-
(Como segundo miembro de compuestos). Et...
-
Badatoz atera Santa Ageda-eskaliak.Urruz...
-
(gral. ap. A; Ht VocGr 398, VP, Lar, Añ...
-
Pobre (no aplicado a personas). Khozüta...
-
Langillezaiak eta eskaleak. "Exactores" ...
-
Comprador. Bana haren eskeak apalxkoak z...
<< erremerziatu 0 / 0 eskatu >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
