Harremana

    OEH - Bilaketa

    437 emaitza ezkontza bilaketarentzat

    Sarrera buruan (47)


    Sarrera osoan (390)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    korapilatu.
    tradizioa
    Tr. Documentado en textos antiguos en Lazarraga, Pouvreau y Tartas, no vuelve a aparecer hasta el s. XIX. Su uso es más frecuente al Sur y en el s. XX. La forma más empleada es korapilatu . Hay korapillotu en Zinkunegi, Zaitegi, Orixe (junto a korapillatu ) y Anabitarte; orapildu en Lazarraga, orapillotu en Moguel, V. Moguel y D. Aguirre (tbn. korapillatu y orapildu ), y korapildu en Loramendi y Sorarrain. Hay además goapillatu en Arana. Al Norte se documenta en Pouvreau, Tartas (orapilatu ), Hiribarren, Zerbitzari (koropilatu ), Prop (korropilatu ), J. Etchepare y Constantin (orapilatu ). En DFrec hay 5 ejs. de korapil(l)atu .
    etimologikoa
    Etim. La forma con k- inicial es la primitiva; para su primer elemento, cf. REW 2344, FEW 16, 420.
    sense-1
    1. (G-bet; -illa- SP, Urt III 61, Lar, Añ, H), orapilatu (-illa- Lar, Añ, Izt 11v, H), orapillotu (gral.), oropilatu (L, BN, S; Gèze 341, VocS 138, Dv (S)), opilatu, gorapillatu (Bera), korapillotu, koropilatu (B; Dv, H), koropiletu (B), korropilatu (H; -illa- BN; VocBN ), orapinatu (H), korapildu (V-gip; Añ), orapildu (V-gip; Añ, Dv (V)), orapindu (Lar DVC 275) Ref.: A (koropilatu, korropillatu, orapildu, orapillotu, oropillatü); Lrq /oopila/; Iz ArOñ (korapildu); Zt (comunicación personal, korapilatu); Izeta BHizt2 (koropiletu).
    Anudar, atar (sdos. prop. y fig.); enlazar, entrelazar. "Korapillatu, nouer, faire un nœud" H. "Ark zesana ezin gorapillatu, no poder enlazar (ligar) las palabras que decía" Bera.
    Efiniko dot orren biotza / zureaz orapildurik. Lazarraga B21, 1200r. Bortizki uniturik eta orapilaturik, behar ziala harganik [...] separatu. Tt Onsa 149. Iru soka alkarregaz biurtubak, nekez eteten dira [...]. Zeinbat nekezago amar edo amabi orapillotubak? Mg CO 113. Koropilaturen ditut zeru-lurrak, eta ene heriotzea dizipuluen bizia izanen da. Hb Egia 90. Burnizko katea soka batekin goapillatuta. Aran SIgn 20. Behar ziala oano ezarri lephuan / ezkuntzako khorda orapilatürik. Const Eskual 20-9-1907, 4. Ona emen ontziak ustu-betetzeko antolatuak zeuzkaten biguiñ edo arolak, ta burni lokarriak <-ari-> korapilatzeko abe tantaiak. Lh Yol 3. Buruko mototsak korapillotu egin zituan. Anab Usauri 145 ( ib. 14 korapildu ). Bere biasak makhila phüntan opilatürik. J.B. Mazéris GH 1932, 505. Batak bestea korapilatuaz bertsotik aapaldira, aapalditik olerkira. Aitzol ( in Ldi UO 8 ). Ama-emazte zanak [...] lokarriak korapillotuta bere bizia galdu ziñan. Zait Sof 162. A ze egokia [zerutar] bat gure lagun kutuntzat [...] edukitzea [...]. Ortarako korapildu egin bear aiekin. Sorarrain Lili 8. [Adiskidegoak] aunitzen gogoak batera goxoki korapillatzen ditulako. Or Aitork 44. Ezpain zapiak iñoiz bezela korapillotuak. Anab Poli 130. [Patxiri] ileak belarrekin korapilatu ta lotu egin zioten burua lurrean. Osk Kurl 66. Orduan [gerrikoa] korapillatuta geratu omen zaioken, ezin askatu ta ezin autsi. Ataño TxanKan 254. Bi maitasun zitezen / baten korapilla. Insausti 270. Buruauste danak korapillaturik sortu ziran. Albeniz 99.
    azpiadiera-1.1
    Buruko illeak eztetzatela ekhar horreinbat ixurturik [...] biribildurik eta suge gisa korapillaturik.SP Phil 333 (He errestunkaratuak).
    azpiadiera-1.2
    " Korapillatzea, [...] par extension, nouer fortement, arrêter une affaire, une convention de manière à en assurer le résultat. Ongi korapillatua dauka egitekoa, il a son affaire bien assurée" H.
    azpiadiera-1.3
    [Krokodilei] zorion zaiote meneko zerbeiten [...] aztaparretan hartzea eta nonbeit han korropilatzea, iretsiko duten artean. Prop 1902, 36.
    azpiadiera-1.4
    (-illa- Lar), orapilatu (-illa- R ap. A). (Part. en función de adj.). "Anudado, korapillatua, korapilloz lotua" Lar. "Ari orapillatua ezta sekula oso (R), la amistad rota nunca vuelve a ser lo que fue; litm., el hilo anudado nunca es entero" A (s.v. ari).
    Ugal orapillotuak ematen diztan zartadak, atera oi dizkite zanbro andiak. VMg 33. Zinzara korapillatuak, legortea datorrela esan nai du. (AN-ulz). Inza NaEsZarr 1349.
    azpiadiera-1.5
    (En la expr. haria korapilatu 'retomar el hilo').
    Etenda itxi dogun neure zeregiñaren aria orapildutera. Ag Kr 30.
    sense-2
    2. + orapilatu, korapillotu (V-gip ap. Etxba Eib y Elexp Berg), korapildu, koropilatu (Dv). Enredar(se), liar(se), complicar(se). "Au fig. Ohartu gabe koropilatu du bere burua, il s'est lié lui-même sans s'en apercevoir. Abrahamek ahari bat atzeman zuen laparretan koropilatua, . embarrassé dans des ronces. Zer ariaz koropilatu nauzu egiteko txar hortan?, pourquoi m'avez-vous empêtré dans cette mauvais affaire? Bere aztura gaixtoetan koropilatua dago, el reste enchaîné [...]" Dv. " Orretara korapillotu ezkero gauzia, gatxa erabagitzia " Etxba Eib. " Gauzak korapillotzen asi zien da azkenerako kriston saltsia " Elexp Berg.
    Begira nazazu bizitze hunetako gogoetetarik, sobera korapilla eznadin. SP Imit III 26, 2 (Ch traba, Mst sar, Ip nahas, Ol nasi, Pi naspildu). Nahas eta korapilla zinitzakete. SP Phil 389 (He 394 korrunpitzen dute eta galtzen). Korapildurik daukat mingaiña. Loram 153. Biotzkada ugaldetzak korapillatu egiten olerkia. JArt Y 1933, 326. Elkarren leian dituzu / korapillatuak, / nor baiño nor piztenago. Ldi UO 46. Okerretan korapillotutako gizakumeren bat. Zait Sof 52. Barna korapilloturik ezin nakio mintza. Or Poem 543.
    azpiadiera-2.1
    (Part. en función de adj.).Lioso, complicado.
    Maite-joko luze eta korapilatuen bidez. MIH 245. Gramatikaren sasi korapilatua ez duzue batere hobea. MEIG II 128. Ziri bihurriak, zehar-esan orapilatuak. MEIG V 72.
    azpiadiera-2.2
    Xoriak sareetan [...] hegalak kexatuki baitarabiltzate [...] eta horrela eginez, hanbatenaz korapillatzenago dira.SP Phil 462 (He 467 enpalatuagoak edireiten).
    azpiadiera-2.3
    Angustiar, apurar.
    Zerbeit izigarri jasan behar nuelako lazturak korapilatzen ninduelarik. JE Bur 18. Oraindik ez dit egundo orduan bezin korapillatua biotzik eduki. Ataño TxanKan 237.
    azpiadiera-2.4
    Notin jakiñen izena ez korapillotzeko ardura izaten da. "Comprometer." Zink Crit 54.
    sense-3
    3. + orapillotu. Preparar, arreglar, concertar.
    Gauza guztiak orapillotu artean ixilik eukitea obeto izango [zan] . Ag Kr 125. Gurasoak korapillatu dituzten ezkontzak. Ag G 42. Korapillatu zan Mikalla ta Iñazio Mariren ezkontza. Ib. 41.
    sense-4
    4. + korapillotu (BN-ciz-mix ap. A), orapildu (A). Apelotonar(se), atascar(se), atorar(se). "Apelotonarse la comida en el estómago" A.
    Biotzean korapillatua eta ezkutatua iduki arren zure gaiztakeria. AA III 471s. Azkurria eztarrian korapillatu gabe mauka-mauka bazkaldu zun. Etxde JJ 140. Zintzurran korapillaturik zeukan samintasuna. Ib. 56. Arnasa estutu... txintxurrean txistua korapillatu... MAtx Gazt 92.
    sense-5
    5. (Part. en función de adj.). " Gizon koro-pilatua, hombre reservado (BN-lab)" Broussain (ap. DRA).
    azpisarrera-1
    KORAPILATZEKO. Conjuntivo, copulativo, de unión, de enlace. v. Urt s.v. korapilgarri.
    Korapilatzekoak edo kopulatibuak dira esaldiok. Zarate ELit 27.

    korapilatu

    korapilatu
    << 1 kontu 0 / 0 korapilatzaile >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper