OEH - Bilaketa

576 emaitza esne bilaketarentzat

Sarrera buruan (96)


Sarrera osoan (480)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
pertsona.
tradizioa
Tr. General en todas las épocas y dialectos. Persona es la forma propia de la tradición meridional, alternando con presona en algunos pocos ejs. de Cardaberaz (Eg II 4) y Añibarro (EL 1 101), y con presuna en el CatAN de Añibarro y en Legaz. Hay además persuna en un sermón baztanés del s. XVIII, presuna en Orixe (Mi 32), person en Mendiburu (IArg I 356), Arana (SIgn 54), Arrue (May 157), Yanzi (164) y Aresti (Tobera 267s), y presona en Munibe (BorrB 300). La forma con africada pertsona aparece en el s. XX. En la tradición septentrional no suletina la forma principal es presuna. Hay persona en Dechepare (27 person'oro ), Voltoire, CatLan (26) y Goyhetche, y persuna en algunos ejs. de Etcheberri de Ziburu (N oel 41) (tbn., salvo errata, en un ej. de Mogel (CC 242)). Los suletinos emplean persona, alternando en algunos con persuna: UskLiB (42), Echahun (236) y CatS (93). En DFrec hay 372 ejs. de pertsona, 9 de persona, 2 de pertsuna, todos ellos meridionales, y 7, septentrionales, de presuna.
sense-1
1. (-rs- V-gip, G-azp, AN-araq; Lcc, VP 75v, Lar, , Izt 53r, VocBN , H (V, G)), presuna (S; SP, Urt I 9, Arch VocGr, VocBN , Dv, H), persuna, presona (Ht VocGr 401, ), person Ref.: Lrq (presuna); EAEL 33; Gketx Loiola (ezaguna); Iz ArOñ (esteikuak); Elexp Berg (persona) .
Persona. "Personalmente, bere personeakin " Lcc. " Bere presunaz, de sa personne" SP. "Personne, nehor, presona, jendea " Ht VocGr 401. "(Una) persona, cierta persona me lo ha dicho, persona batek esan dit " Lar. "Personal, personarena, personari dagokana " Ib. "1. [...] Huna non den bilhatzen duzun presuna, [...]. Adineko presuna bat, [...]. Familièrement: presuna on bat da, haur ontto bat da, c'est une bonne personne, un bon enfant; 2. [...] Presuna batenganik dadukat, je le tiens d'une personne. Syn. halako bat, un tel [...]; 3. presuna, soi-même. Bere personaz hartua, épris de sa prope personne" H. " Zela izan leike personia ain ximurra " Elexp Berg. . Cf. VocNav s.v. presona. v. notin.
Haren personaren imajina propria delarik. He 1, 3 (TB persona; He sustantzia, IBe izate ). Zerren eozen / larrin guztiak beterik / persona askoz. Lazarraga A28, 1202v. Siñestatzen dut ezin asko presuna badela xindurriaz hartz egiten dakienik. CartEsp 452. Ez kaizkirik egitera erri ontakoer, presonetan eta aziendetan. MRos 16.1r. Trinitate sakratuaren hirurgarren presuna. Mat 281. Bada Iaunau berau bere personas [...] dago mezan. Ber Trat 9v. Urak korritzen du, personak minzo dire eta aizia[k] suflatzen du. "La gente habla" . Volt 203. Haur ttipittoak bezala, presuna adintsuak. EZ Man I 128. Fabora ezazu beharrean dagoen presuna guzia. Harb 102. Presuna alferra edukazu galdutzat eta hiltzat. Ax 42 (V 26). Presunak, haserre denean, badirudi eztirudiela lehena. Ib. 281 (V 188). Bere hirur semen eta bere personan ukhen baitu ohore hori. Tt Arima 108 (Onsa 18 presuna). Zonbat persona dira Jinkoatan? Bp I 152. [Ordenako arropak] deus guti baliatzen dire: [...] pasioneen mortifikazioneak egiten du egiazki relijioneko presuna. Ch I 17, 2. Juiziozko persona aditu askok diona da [...]. Cb EBO 52 (v. tbn. Eg III 302). Nolako zorigaitza erakharri zioen presuna bakhar baten gaizkiak populu oso bati. Lg I 194. Konfrariako personak oro asestitüko dira etsatoki meza hartara. Mercy 33. Tratuko presuna banaiz, negoziaz behar naiz okupatu. Brtc 189. Bizi zan erri baten persona bat [...]. Mg CC 181. Alde egin bear dezu [...] persona aserrekor [...] guztietatik. Gco II 54. Jainko au Jainko bakarra izanik dala iru persona: Aita, Semea ta Espiritu Santua. AA III 588. Edozein personak arrapatzen duenak [...] Jefe Bandidoena Espoz eta Mina. FrantzesB I 92. Ikusten dozu etxe bateko persona bat dala lapurra. Ta juzgetan dozu etxe atan guztiak diriala lapurrak. fB Ic II 220. Kontsola zazue halako presuna aflijitu hura. EgunO ( in Arb Igand 186 ). Madrillen egindako txartelaren bidez infante onen persona aziera ona emateko ifini zuten D. Juan de Isasi. Izt C 473. Ikhusten ohi da presuna handituak ere hetaz [karamelu eta konfiturez] zale direla eta yale. Gy VI (303 persona). Mana onetatik buru edo persona bakoitzarentzat lakari bana bildu zuten. Lard 75. Kutxare bat esne epel ekarri degikezun persona bat ez dauka. Arr GB 22. Endredo asko jarritzen ditu / bada persona gaiztuak. PE 140. Ama Birjiña beti / estadu gozoan / persona serbitzeko / premiko kasuan. Ib. 118. Jeniyo bana degu / persona bakoitzak. AzpPr 64. Eta zenbat umazurtz gure eskuetarat bilduak! eta hekien presunan geroxagoko, zenbat familia girixtinozkoen abiamenak! Prop 1906, 123. Iragan urthean bathaiatu ziren 2.400 presuna larri eta 20.000 pagano haur. Ib. 70. Nire mallako notiñak (personak) eztabe iñoren aurrian buruba makurtzen. Altuna 83. Merezi duan persona bati / jartzera nua bertsoak. EusJok II 63. Mundu guziyak ezagutu du / eztala persona piña. Tx B I 139 (v. tbn. B 111). Zer bada, jende aundi-mandiak ez al du edaten edo? --Personak bezela ta ez neurrik gabe. Lab EEguna 101. Bostak zabalduta ibilliarren etzuten pertsonaren arrastorik topa. Etxde JJ 259. Edozer aragi-atsegin artze [...] oben astuna dala. [...] persona ez danarekin ere bai. MAtx Gazt 53. Naiz persona batek naiz animali batek [...]. And AUzta 107. Han kasik presuna guziek omen dituzte beren otoak. Larz Iru 136. Mundu orretan zenbat persona / ez ote dezu engaña. Lazkano ( in Mattin 132 ). Halako osagarrian zen presuna. Etchebarne 149. Nolako malezia / ez daben izango, / pertsonaren aurrean / ez dabela jango. Ayesta 114. Pertsona bati oitzen bazera "zu" esaten. Insausti 13. Ez dira giputzak jendetasunik gabeko pertsonak. MIH 123. Persona haziak euskaldundu beharrez maiz alferrik egiten [den lana] . MEIG. MEIG II 97. Horrenbeste toki eta pertsona izen. MEIG III 138. (153 pertson-izen) Oso pertsona gutxiren lagunartea nuen. MEIG IX 138. (en colab. con NEtx)
v. tbn. AstLas 10. Arrantz 155. Mde HaurB 78. Erkiag BatB 78. Berron Kijote 166. Etxabu Kontu 84. Onaind STeresa 8. Persona: Etchart 7.1v. BLeiz 47. Cap 120. Mic 12v. VJ 5. Zubia 149. Urqz 26. Arz 30. Iraz 55. Mst I 8, 2. CatBurg 15. Oe 50. CatUt 42. CatLan 26. Ub 129. Zuzaeta 67. LE Prog 122. Añ CatAN 34 (22 presuna). JJMg BasEsc 196. Astar II 181. Añ EL1 232. CatB 79. CatLlo18. UskLiB 91. Etch 592. It Fab 99. CatBus 45. BBatzarN 195. CatSal 27. CatAe 26. CatR 23. Aran SIgn 54. Legaz 66 (13 presuna). Xe 336. Sor Gabon 46. Moc Damu 19. Alz STFer127. AB AmaE 227. Azc PB 277. Ud 146. Ip Hil 92. Itz Azald 24. CatUlz16. Ag Kr 184 (121 perts-). Iraola 71. Urruz Zer 75. Ill Pill 12. Noe 110. KIkV 18. KIkG 12. Kk Ab II 152. Ir YKBiz 48. Lek SClar 118. SMitx Aranz 47. Arti Tobera 264. Vill Jaink 104. Uzt Sas 204 (LEG II 12 pertsona). Ataño TxanKan 242. Presuna: SP Phil 181. Arg DevB 239. Gç 95. ES 183. He Gudu 51. Mih 44. Dh 111. CatLuz 31. JesBih 406. MarIl 75. Jaur 388. Hb Egia II. ECocin 36. Bordel 145. Balad 244. Zby RIEV 1908, 204. Jnn SBi 88. Elsb Fram 172. CatJauf 108. Barb Leg143. Or Mi 32. Mattin 84. Xa EzinB 122. Persuna: BaztSerm1 241.
azpiadiera-1.1
Persona, gente. v. lagun (4).
Iosefek erekhar zezan bere aita Iakob eta bere ahakoa guzia, baitziraden hirurogei eta hamaborz persona. Act 7, 14 (He arima, TB yende, Ker, IBe lagun). Gathibu bezala bere azpian zedutzan hek, iragaiten baitziren seietan ehun milla presunatan [...]. Ax 26 (V 15). Bizirik sabaltu zirenak ziren zorzi presuna. Noe bere emaztearekin eta [...]. ES 388. Bortz presuna direnean etxe batean. He Lc 12, 52. Hamar milla presunetarik ez balitz damnatzen bakhar bat baizik. Lg II 239. Jesusek hazten tu bortz milla presuna iraganak bortz ogi eta bi arrainekin. Ib. 162. 25.000 persona ill erazo zituan. Gco II 47. Topatu zuan bi edo iru persona egon zitezkean estalpea. Arr GB 42. An abiatu zan bereala [...] ejerzizioak persona askori ematen. Aran SIgn 54. Persona asko bizi giñaden / pekatuak erituak. PE 28. Aurten orrera persona askok / izan du juntamentuba. Ud 134. Berrogei milla persona omen zan / denbora artan begira. Ib. 139. Tronpeta baten soñura konta al baño geiago persona batu. Arr May 48. Gutxienian bost milla / persona bazan. AzpPr 37. Asko milla persona an zeuden Bernardatxoren zai. Goñi 38s. Eun milla persona bildu ziran. Ib. 116. Ainbeste persona / begira zegona / penaz gelditu biar / galdu zuena. EusJok 129. Hamairu pertsonari / kentzeko bizia / neskatxa bat motibo / izan da guztia. Balad 227. Errokaltarren bizi direnak, hirureun mila persona dira, inglesak kontatu gabe. Arti Ipuin 45. Zenbat pertsona bizi / giñean bein baten? / Berreun baiño geiago, / guzur ez esaten. Ayesta 20. Eibarren, esate baterako, 20 mila pertsonak esaten baldin badizu [...]. MEIG IX 75.
v. tbn. Persona: Ub 111. Muj PAm 25. MendaroTx 417. Pertsona: Basarri 127. Presuna: Brtc 108. MarIl 16. Balad 244. Elsb Fram 67.
azpiadiera-1.2
Persona (del verbo).
Berboari zenbat gauza darraitzko? --Zortzi, jeneroa, modua, denbora, presuna [...]. ES 364. Aditzak lehen eta hirugarren pertsonak ez bereiztea. MIH 389. Hiru pertsonarekiko adizkiei bagagozkie [...]. Ib. 387.
azpiadiera-1.3
(Ref. a animales y cosas personificadas).
Sagarroi bat handik hurbill bizi zena / presuna aiphatu nik oraiño ez dudana. "Nouveau personnage" . Gy 187. Nola baita ere zigoiña, / presunarik hoberena / bethitik hala izan dena. Ib. 71. Burdiñezko aizpa ere aldera dathorko: / eta bi presunak hirurna zangotan [badoaz] . "Mes gens s'en vont" . Ib. 92 (ref. a dos ollas).
sense-2
2. Personaje. v. pertsonaje (2) .
Personak: Anton Kaiku; Kattalin; Eskribaua [...]. Egilleak: Ramiro Mata jauna; Nemesio Saizar jauna [...]. Sor AKaik 109. Egiazki, pertsona bat da beti nagusi Barojaren liburuetan. MIH 272. Huxleyren pertsona ezagun hark hain higuin zituen [...]. Ib. 286. [Filmeko] personak arruntak eta dohai berezirik gabeak badira, ez direla horrelakoak antzezlariak. MEIG I 173.
azpisarrera-1
PERTSONAKO (presunako SP, sin trad.). Personal (?).
Ezagutza osoak ezduke eskasik. Deusen eskasik ezbadu, presuna da; presunakoa denaz geroz, izate deus gehiago ezin iratxik zaiokena. Hb Egia VI.
azpisarrera-2
PERTSONAZKO.
Personal.
Boto personala [...] da [...]. Zeuk ezinik, zeure etxekoak eta zeure ondorengoak libre dagoz boto personazko onetarik. MisE 226.
azpisarrera-3
PERTSONEZKO. De personas.
Eta guziak deitzen gara heretaje hunetara personezko azepzionerik ez konsiderazionerik batre gabe, arra ala emea, xipia ala handia, . Adv ** 5r.
pertsona
<< perolada 0 / 0 1 piku >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper