Harremana

    OEH - Bilaketa

    576 emaitza esne bilaketarentzat

    Sarrera buruan (96)


    Sarrera osoan (480)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    podore.
    tradizioa
    Tr. Podere, documentada ya en fray Juan de Zumarraga <podre>, es la var. generalmente usada por autores vizcaínos y guipuzcoanos (tbn. en algún texto alto-navarro, así en Ros y FrantzesB I 91). Podore aparece en textos labortanos, bajo-navarros y alto-navarros, así como en algunos guipuzcoanos (Ubillos, Otaegui) y vizcaínos (BBizk, catecismo vizcaíno de Cardaberaz). Hallamos además poder en los catecismos salacenco y roncalés, ypodre en un catecismo aezcoano. Apenas se usa en el s. XX.
    sense-1
    1. (AN-egüés, L, BN, S; SP, Lar, Arch VocGr, VocBN, Dv, H), podere (AN-ilzarb-olza; Lcc, H), poder, podre Ref.: Bon-Ond 153; Lh (podere) .
     Poder, autoridad, facultad; autorización. " Podorea, pouvoir, force" SP. En AxN se explica bothere (95, 276, 596), kredit (365) y ahala (375) por podore, botherek (588) por podoreek y bothererik (618) por podorerik. v. botere, poderio, ahalmen.
    Munduan dirian podere oro / eskuan dituanari. Lazarraga B28, 1204v. Podere baneukaike tenplatzeko. Ib. B20, 1193r. Jaungoiko aita eterno podore <...> dela kreatu zituena zeruak eta lurra. OracAr 206. Padezidu eban Ponzio Pilatosen poderen azpian. Bet 6. Eraguren zinuela zuen errege jaunaganik podere espezial zuen gobernadore jaunarentako. MRos 10.1r (cf. ib. 14.1r botere, 16.1r potere). Ematen ziotela fakultade eta podoreau bere diszipuluei. Ber Trat 7v. Sakramentuek halaber dute podore bera. EZ Man I 23. Zeruetan baduzue / Iauna baithan podore. EZ Noel 131. Poderea edugitea eta borondatea obra onak egiteko Iaungoikoen aurrean. "El poder y querer hacer obras ante Dios" . Cap 28s. Gozatzeko hill artean / zer nahi zen plazerez, / izan arren podorean, / trufatzen zen guziez. Arg DevB 149. Podoreak artu eta / juaterren kortera. BBizk 24. Padezidu eban Ponzio Pilatosen poderen bean. Arz 18. Al dagidana egingo dot nik neure podere gustian. Acto 205. Au nola egiten da edo zein podoreareki? El 76. Jaungoiko Aita podore guzia duena baitan. (Etxalar, 1749). ETZ 78. Eztela Mund[u]en podorerik eta fuerzarik demonioaren podoreareki eta arren fuerzeki konpara deitekenik. OrorbSerm 94. Zerren [...] amodioa Espiritu Santuari dagokan, poderea Aiteari eta jakituria Semeari legez. Cb CatV 70 (ib. 6 podore). Zure kreaturek zure ganik dauzkate dituzten podorea eta aberatstasunak. Mih 55. Othoitz egin dezatela oraino bertze Apostolu guziek, zeinei eman izan bai zaie amarratzeko, eta laxatzeko podorea. Brtc 271. --Zer esku, indar edo podore eman zien Apostoluai? --Bekatuak barkatzeko indarra ta podorea. Ub 96. Bardinak diriala jakiturian, betikuak izatian eta podere edo indarrian. CrIc 42.
    ( s. XIX) Deabruak artu indar edo podere geiago. Mg CC 129. Baña otz epeldu zanean bere sinistea, fidanziak uts egin eutsenean, uts egin eutsan itxasoari bere jasoteko ta bere gañean eukiteko indarra ta poderea. Añ GGero 103. Badu podóre, ta badu amóre; badezáke ta naidu egín óngi dagokigúna. LE Ong 133r. Ematen diozka Espiritu Santuak apaizari bi esku edo podere guziz arrigarriak. AA I 553. Ezetarako bere indar eta podere baga. Astar II 102. Zergatik bere podorearekiñ egiten du nai duen guzia. CatB 26. Izan dezaden nik podore emateko Zuri zerbait alibio. (AN-olza, s. XIX). FLV 1988, 148. Emaiten du, denbora berean, podorea, urthean nahi den egunean, besta haren zelebratzeko. JesBih 473. Baitu podere guziak gure gainean, gutaz egin dezake berak nahi duen guzia. Jaur 149 (ib. 400 podore). Ordenarioz kanpo dabiltza / Podere duten gizonak. Bordel 84. Zigor urrezko bat, duten podorearen marka bezala. Gy 305n. Herrietan badire, Baldar-aphezekin, / Konseilari gizonak podore xumekin. Hb Esk 191. Gizonaren Semea Jainkoaren poderearen eskuian laster eseriko da. Lard 449. Padezitu zizun Ponzio Pilatoren poderaren pean. CatSal 7. (CatAe 6 podrein pean) Zerengatik bere poderaz solo egiten baidu nai dion guziua. CatR 25. (CatAe 24 bere podreas) Zure arboletikan / datorren loria, / frutua konserbatzen / pare gabia; / umatzen baldin bada / ai zer poderia! Xe 297. Nola izan zan desgrazi / orren ondoria / publikatzeko dana / badet poderia. Ud 81. Zeñaren bidez gobernariak ez duen pentsatzen bere podorea gordetzea bestetan. Otag EE 1884a, 311. Zer nahi poderez beztituak. Elsb Fram 117. Mariaren saindutasuna eta podoreak nolakoak izanen ziren ezagutarazi behar zituzten gerthakariak. Jnn SBi 34. Ara or sazerdotearen podere edo alizatearen asiera. Ag Serm 111s. Premiyo neria / ez dala zuria, / sinistia obia, / nik det poderia, / gordetzia libre du / zeñek beria. AzpPr 41.
    ( s. XX) Jeneral Petaiñ genduen buru, / arrek zeukan poderia. Tx B III 21. Jesusek berriz: "Ene hitzak izan beza podore!" Eta hori erranik, joan ziren. "Puissance" . Barb Leg 61. Bertso bat botatzeko / badet podoria. Yanzi 43. Ez dutala hala hala podorerik aski Algeriatik eskapa-arazteko. Etchebarne 125.
    v. tbn. Gç 145. Ch I 49, 5. CatUt 44. Monho 26. MarIl 119. Jaur 106. Zby RIEV 1908, 603. Podere: Iraz 54. Oe 8. CatLlo 5. CatBus 14.
    azpiadiera-1.1
    (En casos locales de decl. sing.). (En, al, etc.)poder, manos (de).
    Aporta baite orra [...] etse orretara eta zure pod[e]rera. fJZ 98. Bañan illkhiko eztiren diradela lezean / Etsai errabiamenduz betheen podorean. EZ Man I 113. Jakitea zeneukan / zere poderean. FrantzesB II 42. Eta azkenean, / jetzi ondorean, / etzan geienean / gure poderean / jikara erdi bat esne / baso ondorean. Noe 55. Ogei bertso berriyek / mendiyen jarriyek, / Morga lurrian eta / geure poderien. EusJok II 101.
    sense-2
    2. Potencia (del alma).
    Arimaren podoreak ifernuko etsaiak / Hagitz punituren ditu gorputzari garaiak. EZ Man I 99.
    sense-3
    3. Potestades, ángeles que forman el sexto coro.
    Aingeru eta arkhanieluen izenean, tronu eta dominazioneen izenean, printzipote eta podoreen izenean, kherubinen eta serafinen izenean. JesBih 458.
    azpisarrera-1
    PODOREZ (H) (Tras gen.). A fuerza de; a causa de. "[Podorea] au cas médiatif, il exprime 'à force de, par la force de'. Id. poderioz, poderez (V, G). Cette locution néologique devient en basque propre: minaren minez ou min hutsez, à force de souffrance" H. v. PODERIOZ.
    Erraietan irakitzen dioela dolorez / Eta eztakiela norat itzul penen podorez. EZ Man I 102. Tormentaren podorez du izituren mundua, / Non ona egonen baita beldurrez ixilldua. Ib. 74 (H: 'à force de tourmente'). [Gizonaren naturalezak] zapatzen baitu arima eta bethiere beheiti eramaiten, maiz alxatzen ezpada goiti erresoluzioneen podorez. SP Phil 501. Zu laudatuaren podorez flaka bedi eta honda bedi bere bozkarioaren eztitasunean eta gozoan. Ch III 5, 6. Amorien poderez. Urqz 66. Eta izialduraren podorez hasi ziren oihuz. He Mt 14, 26 (Lç beldurtiz, HeH izialdurarekin, IBe beldurraren beldurrez ). Egija da arako gomuta dodazanian, [...], neure bijotza erdibituten jatana sentimentu eta atsakabien poderez. Astar II 113s.
    azpisarrerakoSense-1.1
    (Tras tema nominal nudo).
    Bekhokia izanen du koleraz isuria / Eta aserre podorez begia bihurria. EZ Man I 84.

    podore

    podore
    << pixka 0 / 0 porrusalda >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper