Harremana

    OEH - Bilaketa

    1114 emaitza ederki bilaketarentzat

    Sarrera buruan (8)


    Sarrera osoan (498)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    elikatu.
    etimologikoa
    Etim. Por consideraciones formales sobre todo, parece tratarse de un préstamo, aunque sin origen claro. Para la posible evolución semántica de la palabra, v. Urquijo RIEV 1934, 314.
    sense-1
    1. (V-arc, G-to-bet-nav, L, R ap. A; SP, Lar Sup , H (L, BN, S)), alikatu (BeraLzM).
    Mantener(se), sustentar(se); alimentar(se) (sdos. prop. y fig.). En Lar Sup se interpreta el ej. de Ax 233 (V 156) como "probar gustando". "Se passer de peu, se contenter de, goûter un peu" H. "Ebil adi iritik, elika adi etsetik (R-vid), anda por el pueblo, mantente de tu casa" A. Tr. Atestiguado en Dechepare, RS y Axular (cf. tbn. Oihenart en (2) y elikatzetasun en Harb), vuelve a recuperarse a fines del s. XIX en textos de cierto nivel (v. infra GOSEA ELIKATU para su uso en Iztueta y Lardizabal). En DFrec hay 6 ejs. de elikatu 'alimentar(se)'. La forma alikatu, que aparece en ForuAB, los Enbeita y en Anabitarte (cf. alikatura en BAizk y alguna vez en Echeita) procede del neol. ali 'alimento', creado por Arana Goiri a partir de elikatu (AG 1445) y que le sirvió de base para neols. como alnaztu . v. NeolAG s.v. ali .
    Hark nigana eztaduka unsa leialdaterik, / ni ere elikaturen niz orai hura gaberik. 'Me pasaré, subsistiré sin' . E 167. Edo egiaz nai guzurraz elikatuko naiz. "Mantener me he" . RS 57. Eske ethorri zeikan probe gose premian zegoenari ezpaitzioen bere mahai asetik asetzekorik eman eta ez are elikatzekorik ere. Ax 233 (V 156). Eztugu ian-edanean eta beztimendetan soberaniarik galdegiten: doiaz elikatzen, iragaiten eta kontentatzen gara. Ib. 416 (V 270; SP traduce 'nous nous contentons'). Ali da elikatuteko egokija dana (1898). AG 1444. Neskamea elikatu (mantener) ta jantzi bearrak atzeratuten eban ekarteko. Echta Jos 26. Elikatuko ote zituan Josek, beretzat bakarrik, gogamen auek, biotzaren jakitzat [...]? Ag G 142. Lenagoko aritz ta pago-tantai besangatsuak euri mamin ederra orri artean artu beie, zuen lurra gozatzekoa, zuen barreneko basauritxuak elikatzekoa. A EEs 1916, 108. Alkoholak edo edarien espirituak ez dute gorputza elikatzen. Ayerb EEs 1916, 15. Jabiak ezin ixaten dabez biar dan lez zekorrok alikatu. ForuAB 101. Ederki astindu ta uretatik ateratzian ondo alikatzen diran igarilariagatik ez det deus esaten. Anab EEs 1919, 84. Jaki ta adakijak / neurekin aldian, / eta euren premiña / eltzen yatanian, / pozik alikatzen naz / gerizpen batian. Enb 57. Zere gogoa neurtitz-bazka gozoz elikatzeko asmo dezu. Ldi IL 76. Familia elikatzeko lagin eztiran aloger murrixak. Eguzk GizAuz 174.
    v. tbn. Zait Sof 186. Etengabean maitasun guna zerion iturri garbitik elikatu (mantener) zen ezkonduz geroztiko urtetan. Etxde JJ 162. Argia emateko tresnak bitarikoak: elektrizidadez eta petroleoz elikatzekoak. Osk Kurl 126. Nikanor-en jakituria, mundu-jakituria, gizarte onetan elikatu ta joritu oi zan. Erkiag BatB 80. Sendia alikatzeko. BEnb NereA 146. Ibaien betiko urgoi aundiak / nun duten elikatzea. Gazt MusIx 125.
    sense-2
    2. (S ap. A ; O VocPo (S)( SP ), Dv, H).
    Abstenerse. "S'abstenir & se passer de quelque chose, elika naite gauza horzaz, je me passeray bien de cela" O VocPo. Cf. elikatzetasun, eliku (2).
    Bait' elik' aragi iatez / orzirale larunbatez. O Po 54. Soin-gogoen garbiketa zala-ta, ianarien aukera zala-ta, elikatzea (abstenerse, bagetu) zala-ta. Zait Plat 60.
    sense-3
    3. "Cocer en agua, elikatu, lekadatu " Lar (?) H. Cf. elikatura (2).
    sense-4
    4. Satisfacer. Cf. 1 elika, eliki, eliku.
    [Eliza] hartan bere debozionia elikatü ondoan. Ip Hil 187s. Ene elikatzeko ene gogoak güdiziatzen edo asmatzen ahal dütianak. Ip Imit III 16, 1 (SP konsolamenduko, Mst konsolazionetako).
    sense-5
    5. "(G-to), alimentarse ligeramente" A. " Elikatuta geatu gea, elikan geatu gea, hemos quedado con apetito (después de comer); [...] elikatzeko deiña eman, dar como para quedar con apetito" Iz To. Cf. 1 elika (2).
    sense-6
    6. "(R-vid), poner los medios para conseguir algo. Elikatan dabila kura zerbait bergaintako, aquél anda poniendo los medios para conseguir algo" A.
    sense-7
    7. " Alikatu (R-uzt), tragar" A.
    azpisarrera-1
    ELIKATZEKE. Sin alimentarse.
    Lortu al diteke edozein gogo-gauza bakartasunaz maiz elikatzeke? Txill Let 21s.
    azpisarrera-2
    GOSEA ELIKATU. Saciar el apetito.
    Zer litzake baldin lagako balioteke ondoan [gaztañari] berak botatzen daben orbela gosea elikatzeko? Izt C 150. Gosetea sortu zanean, asi ziran kanpora irtenda belarrak biltzen, gosea zerbait elikatzeko. Lard 544.

    elikatu

    elikatu
    << elerti 0 / 0 elizaurre >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper