Harremana

    OEH - Bilaketa

    1114 emaitza ederki bilaketarentzat

    Sarrera buruan (8)


    Sarrera osoan (498)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    eginbide.
    tradizioa
    Tr. Aunque es frecuente sobre todo en la primera acepción, los autores meridionales van dándole nuevos significados, especialmente desde finales del s. XIX. En cuanto a la distribución de variantes, la más usual es eginbide; egipide se encuentra en RS y en algunos autores vizcaínos del s. XX; eginpide en Iztueta, Legaz y C. Etxegarai. En DFrec hay 39 ejs. (12 septentrionales) deeginbide, 2 de egipide y 1 de eginpide .
    sense-1
    1. (gral.; Volt 70, SP, Urt I 143, Ht VocGr 391, Lar, Aq 449, Añ, Lecl, Hb, Gèze, Dv, H, Foix ap. Lh), egipide (V; Lar Sup, Añ, Hb, H), einbide (H), inbide (BN; VocBN , H), eginpide Ref.: A (eginbide, egipide, inbide); Lrq .
     Obligación, deber; tarea, cometido. "Negocio en general" , "obligación" Lar y Añ. AxN explica ahal (68) [naturalezak berak bere ahala egin arteiño] por egin-bide. v. eginbehar, egiteko, eginen, betebehar. Tr. Al Norte se emplea más y se documenta siempre con el significado de 'obligación, deber'.
    Zeren haren borondatea baita zuzen eta eginbide ororen regla subiranoa. Lç Ins G, 2r. Badagik egipidea ona dokek eriotzea. "Lo que eres obligado" . RS 215. Halakoz behar dügü orok arrazonari eta eginbidiari zinetsi eta konformatü, ützirik pasioniak oro. Etchart 8.1r. Bortxa gaiten egitera geure eginbidea. EZ Man I 21. Bere ohorea eta eginbidea gibelat utzirik, emazte bati darraikala. Ax 514 (V 331). Bere lagunari ezkontzako eginbidea pagatzen dioena. SP Phil 166. Baldiñ ungi egiten badugu gure egiñbidea. Gç 31. Bere erretorietako eginbidek lekhü derieno. Bp I 23. Ni enaizela gai hain eginbide handieri ekhiteko. ES 123. Bere egiñ bidetarik batere konplitzen ez dutenak. Ch I 25, 5. Leialki eta süreki zure eginbidiak egiten badütüzü. Mst I 25, 1. Pilatus etzen eman eginbide hartan. Lg II 283 (cf. EGINBIDETAN EMAN). Neure einbidiaren arranguroski egiteko. AR 363. Egin bide hau betetzeko. Ub 185. Zein diran gure egin bideak irauteko artu degun bide onean. Mg CC 188s (v. tbn. CO 283). Bere estadu ta karguari dagozkan egin-bideak. AA III 404. Etxeko buruzagi bezala dituen eginbide guziak. Dh 196. Deboziño askotarako oraziño, eskaari eta egin-bideak. Añ EL2 6. Gure estatuko eginbideak leialki bethez. JesBih 433. Bere eginbide hertsier batere bidegabe egin gabe. Gy X. Eginbideei lothu gabe. Dv LEd 161. Juramentu egin zion eginbide onen gañean. Ur Gen 24, 9 (Urt gauza, Dv solas, Ol, Ker arazo). Ordenak jartzen ziozkan egin-bidiak. Bv AsL 197. Bere karguak ematen zion eginbide baten gatik. Jnn SBi 53. Atxikiko dute zuzenez eta eginbidez doakoten lerroa. HU Aurp 219. Zure egipidea izango da gauza guztien ardurea artutea. Echta Jos 307. Erlisioneko eginbideer ditu behar jarraiki bere urhatsak. JE Bur 55. Gero erriak beteko dituzten eginbidetan. ForuAG 285. Buru-yabetza apurrik gabe [...] zenbait eginbide utzi bear omen zaizka. Ldi IL 25. Egipide bearrezkoa etzala argi dago. Eguzk GizAuz 15. Aski zaiotek jakitea zer eginbide duten, hari berehala jartzeko. Lf Murtuts 4. Zer eginbide ta bizibide zenun? Zait Sof 89. Eginbide estutik ibiliko zen handik aurrera. Mde HaurB 12. Ez nendukala an egoteko eginbiderik. Or Aitork 123. Nun billatuko duzu eginbide orren oiñarria? Vill Jaink 165. Bere eginbide latzenaren egitetik gibelatu. Ardoy SFran 297. Ederki egiten du beti bere eginbidea argitaratzaileak. MEIG III 84.
    v. tbn. Mat 47. Harb 370s. O Po 50. Tt Arima 73. CartUrruñ 134. FPrS 2. CatLav 59 (V 38). He Gudu 111. Mih 84. CatLan 4. Egiat 256. Brtc 193. CrIc 16. Xarlem 1235. CatLuz 2. UskLiB 86. MarIl 30. Jaur 136. Lard 80. Hb Egia 87. Laph 49. CatS 58. Otag EE 1882c, 448. Lap 8 (V 6). Arb Igand 79. CatJauf 87. Barb Sup 166. Etxeg Itzald II 161. Inza Azalp 124. Const 25. Etcham 137. Anab Usauri 31. PierKat 51. Ir YKBiz 208. Iratz 54. Zerb IxtS 98. Erkiag BatB 29. Larz Senper 22. Gazt MusIx 143. Xa Odol 271.
    azpiadiera-1.1
    Zeuk, eta zeu buru zarien Aiuntamentuak, jakin dagixuen, eta zeuen egin-biderako, emoten dautzut erabagi onen barri. "Para su conocimiento [...] y efectos consiguientes".(1917). ForuAB 77. Jakizu ba jauna, zeure eta Udal orren eginbiderako eta abar. Ib. 93.
    azpiadiera-1.2
    (Referido a cosas).Función.
    Zeren [gisua] mariatzen baita lurrari bere eginbidea egin gabe. Dv Lab 182. Baita margazki eta idurikizun beren eginbide doietik aratago eramanez. "His usum necessarium" . Or Aitork 287.
    sense-2
    2. (Lar, Añ).
    "Acción, aquel modo de ejecutar, hacer o hacerse algo" Lar. "Acción, modo de hacer algo" Añ.
    Egin behar diran bidez ta denboran gauzak ez egitea da gauz anima nagien agitz galgarria. Gure gauzen egin-bidea da Jangoikoak bere Lege zuzenez egin diguna. Mb IArg I 217.
    sense-3
    3. (Lar), eginpide. Acto, acción; hecho. "Acción, algún hecho, hazaña" Lar. Tr. Documentado exclusivamente en autores meridionales no vizcaínos.
    Esaitzu miserikordiazko eginbideak. CatBurg 31. Buruzari-nagusi onen eginpide ondraduak. Izt C 500. Eginbide onetatik ezagun da argiroki. Ib. 177. Eginbide onegatik merezi zuen kastigua. Lard 40. Egin-bide edo azaña guzizkoak. Arr GB 5. Eleizan egitten diran eginbide on guzien zittu edo frutua. Inza Azalp 103. Gaitzetsi ere egiten det Lizardiren eginbidea. Ldi IL 92.
    v. tbn. Or Eus 117. Alere gutxiago zan / zure eginpidia (errua, kulpa; lit. acción). Etxde AlosT 98s. Ez niken nai Goikoak esestea olako eginbide makur bat dala-ta. Etxde JJ 83.
    sense-4
    4. + eginpide. Ejemplo. v. jarraibide.
    Yatera ematea, azitzea, zentzatzea, eginpide ona ematea. Legaz 28. Oraiuntako oarmen ta eginbide. "Ejemplo y aviso de lo presente" (Quijote IX). AIr RIEV 1928, 605.
    sense-5
    5. Práctica, uso.
    Eginbidea erakusteko erarik onena zelakua dan. "Enseñar a practicarlas" . Zink Crit 5n. Oietako batzuek zerbaiten eginbidea izan dutena ezagun dute: erabilliaz meaturik daude-ta. JMB ELG 35.
    sense-6
    6. (R ap. A Apend; Bera), egipide. Medio. "Diligencia, trabajo, medida (R)" A Apend. v. bide (2).
    Auziepalleak daukan eginbide bakarra, ondo jakiteko zer egin bear daben. Itz Azald 134 (v. tbn. 202, 145, 153). Egipidiaz baiño naikunde obiaz gura dogu. Eusk 1919-1920 (I) 40. Ikustazue ortatik, erri aundiak zein eginbide arrigarri sumatu ta artzen dituzten aberri txikiak menderatzeko. Ldi IL 167. Bibliarekiko jakite guzia [...], ezta ainbateko aren egintzan, lanerako gai ta eginbide baizik. Gazt MusIx 61. Nungo iainkoak [...] sortu zigun eginbide au? Ibiñ Virgil 113.
    sense-7
    7. Plan; programa. v. egitasmo, egitarau.
    Nere eginbidia bete artean. Etxde JJ 117. Lengo ariketa berberak ez egitearren, aldatu zuten eginbidea. Anab Poli 112.
    azpisarrera-1
    EGINBIDEAN IPINI, EGINBIDEAN JARRI. Poner en marcha, llevar a la práctica.
    Aldundijak (Diputaziñuak) obakuntzarik asko asmau ta eginbidian ipiñi leike. (1917). ForuAB 103. Ausardikeri ori eginbidean jarritako mutiko biurri ta urtena. Erkiag BatB 21.
    azpisarrera-2
    EGINBIDEAN SARTU. Poner en marcha, poner en funcionamiento.
    Euskerazko eguneroko periodikoa nola ta zenbatez egin diteken aztertu, ta asmo aundi au egin-bidean sartu. Ldi IL 139.
    azpisarrera-3
    EGINBIDEETAN JARRI. Poner en funcionamiento.
    Udal gustijak asmo gustijok asko goraldu dabez, eta asmuok eginbidietan jarteko presupuestuetan diruba ixentau dabela diñoe. (1917). ForuAB 103.
    azpisarrera-4
    EGINBIDETAN EMAN (Dv), EGINBIDETAN JARRI. Tomarse el trabajo de; disponerse a.
    Ez dugu hura konplitzeko eginbidetan eman behar. He Gudu 153. Norenak diren jakiteko eginbidetan ematen ez direnek. Brtc 65. Aphez-handi hura eman zen eginbidetan yasateko sumisione humil batekin [...] zorigaitz ikharagarriak. Lg I 253s. Eman zen ageriki Jesus gal-arazteko eginbidetan. Lg II 120. Nor ongi hiltzeko eginbidetan jar ez laiteke? Dv LEd 175.
    azpisarrera-5
    EGINBIDEZKO.
    a) "Qui est de devoir, obligé" Dv.
    Iustiziazko eta eginbidezko Resumá. Lç Ins B 1r. Berzei karitatezko eta eginbidezko exenplu erakusten drauelarik [Ministreak]. Ib. 7v.
    b) (Verbo) activo.
    Eta bertze izen hura zeinaren akhabantza da k zerbitzatzen da erran diren berbo sustantibo naiz, nago, nabila, eta haukin komuntztaturikakoez kanpoko guztiekin, zeinak baitira berbo eginbidezkoak edo akzionezkoak. ES 227.

    eginbide

    eginbide
    << egin 0 / 0 1 egoki >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper