OEH - Bilaketa
208 emaitza edateko bilaketarentzat
Sarrera buruan (3)
Sarrera osoan (205)
- absolutu
- adiskide
- adiskidetu
- agaratz
- agindu
- ahatara
- aldi
- alkate
- alkoholdun
- amorru
- apar
- ardangi
- arraintsu
- asago
- 1 aska
- 1 aski
- asko
- asmo
- asteazken
- atalka
- atzerapen
- aurkeztu
- 1 ausarki
- ausiki
- 1 azpil
- aztiketa
- aztura
- azunbre
- 1 baita
- baitezpada
- bakoitz
- bakoizkal
- balia
- 1 baratze
- bedera
- behar
- beharrizan
- 1 behatz
- behe
- bermut
- berotu
- bete
- bezala
- bidaia
- biraokatu
- botikario
- botila
- 1 boto
- dafaila
- diru
- doan
- doarik
- doblezka
- edan
- edanaldi
- edango
- edantoki
- edari
- edate
- edo
- egarri
- egon
- eragabe
- erasiaka
- errabia
- erran
- erraz
- 1 errealki
- 1 erreka
- esan
- eskaini
- eskubide
- etsenplu
- ez
- flakatu
- flasko
- galdu
- gal-gal
- 1 gertu
- giltzape
- gogo
- guleria
- gupida
- gura
- hainbeste
- 1 hala
- hanpatu
- harea
- hareatza
- harrarazi
- harri
- harro
- hasiera
- hau
- hausgarri
- herlo
- heste
- higuin
- histarri
- 1 hor
- hots
- hurrupatu
- 1 huts
- ibili
- idor
- idortu
- ikermen
- 1 itsaso
- izari
- jaioarazi
- jan
- 1 jarraiki
- jate
- jateko
- 1 jo
- kaliza
- kaneta
- kanpo
- kargatu
- kexa
- kezka
- kok
- kondar
- 1 kopa
- kostuma
- 1 kurka
- lehia
- lekuko
- likiskeria
- mandazketa
- maskaldu
- mengoa
- modugabe
- 1 motel
- mugaldi
- muger
- 1 mutil
- nahikunde
- nardatu
- neurri
- neurrigabe
- nozitu
- ohi
- ohitza
- 1 on
- ordenagabe
- ordurako
- ostaler
- ostatu
- osteko
- 2 ozpin
- pietate
- pitxer
- pixka
- 2 ponpa
- salda
- samin
- 1 sei
- sobera
- 1 sortu
- sudur
- sukalde
- tabako
- tarte
- teatrolari
- tentazio
- 2 tinta
- 1 trago
- tratu
- traziar
- trebe
- trenpuratu
- ttotta
- turnada
- txanda
- txupatu
- ur
- uraska
- urdai
- urgarri
- usantza
- uste
- utzi
- xartreuse
- 1 xorta
- xurrupatxo
- zabu
- zahagi
- zahar
- zahato
- zain-belar
- zangako
- zerbait
- zerbitzu
- zernahi
- zintzur
- zirikatu
- zirrista
- zulatu
- zupatu
- zurrupa
- zurrut
- zurrutño
- zuzen
- zuzentasun
goiburua
txupatu.
sense-1
(V, G, AN-egüés-ilzarb; Lcc, VP 16v, Lar, Añ, Dv (<ch-> G), H (<ch-> V, G)),
xupatu (O Not→SP),
txupetu (AN-olza)
Ref.:
Bon-Ond 160;
A
.
Chupar. "Chupar, sacar humor, txupadu " Lcc. "Exugere, xupatze <chupatze>" O Not 53 (la ch- inicial podría tbn. representar una africada). "Sucer, tirer une liqueur à l'aide des lèvres et de l'aspiration" H.
Ezpañak gañean ezarri ta txupatuz kendu zion zerion zikinkeri guzia. Mb IArg II 344s. Ziráña está atérzen txupátus aliketá beteartáño guzis. LE Prog 124. Bisigu errien axurak / ondo txupauko deguz. DurPl 124. Arkakoso, tximutxak, / bata bezin beste, / nere odol txamarrak / txupatu dituzte. FrantzesB I 81. Jaungoikua ondretako, eleisa ama santiak prestetan daben guztia bere, txupau gura leukee, uzanak odola legez. fB Ic III 307. Ezadea txupatzen dute muturrean duten tronpa batekin. It Dial 12 (Ur miasketan, Dv, Ip hurrupatzen). Auzoan zariketan / dabiltzan erleak / goizetik arratsera / txupatzen loreak. It Fab 181. Luzatuz hauziak, partidak txupatu, xukatu. Gy 189n. Zure eztarria ardorik onena bezelakoa, nere maiteak edateko, eta beraren ezpañ eta ortzakin txupatzeko diña. (G). CantCS 7, 9. (V txupetako) Artu zizun esponja bat, enpapatu zizun ozpinean eta eseririk kaña baten puntan, ematen ziakozun txupatzra. Samper Mt 27, 48 (EvAN txupatzera; Lç, He, Ip, SalabBN, Dv, Echn, Leon, BiblE edatera(t), Ur, Ol edaten). Egiñik eztet ukatzen, / oraiñ ezpañak nekatzen / zardiñ-ezurra txupatzen. Xe 233. Nik biatza txupatuko det, zergatik kontu iguala ditan. Iraola 118. Ni txupatu zakur orrek? [...] Karamelua naizela uste al du? Ib. 130. Odola txupatubaz / muturra sartuta. Arrantz 105. Pobriai odola txupatuaz. Tx B II 253. Gaizki gelditu dira / txerririk ill gabez, / beatzak txupatzeko / alibiorik ez. Auspoa 95-96, 43. Odolak txupatu ta / indarrak gutxitzen. Uzt Sas 32. [Zain ori] txupatu lezake umeak, ta erne: oker aundia etorri leike. Ostolaiz 87.
v. tbn. JanEd II 97. Yanzi 80.
Chupar. "Chupar, sacar humor, txupadu " Lcc. "Exugere, xupatze <chupatze>" O Not 53 (la ch- inicial podría tbn. representar una africada). "Sucer, tirer une liqueur à l'aide des lèvres et de l'aspiration" H.
Ezpañak gañean ezarri ta txupatuz kendu zion zerion zikinkeri guzia. Mb IArg II 344s. Ziráña está atérzen txupátus aliketá beteartáño guzis. LE Prog 124. Bisigu errien axurak / ondo txupauko deguz. DurPl 124. Arkakoso, tximutxak, / bata bezin beste, / nere odol txamarrak / txupatu dituzte. FrantzesB I 81. Jaungoikua ondretako, eleisa ama santiak prestetan daben guztia bere, txupau gura leukee, uzanak odola legez. fB Ic III 307. Ezadea txupatzen dute muturrean duten tronpa batekin. It Dial 12 (Ur miasketan, Dv, Ip hurrupatzen). Auzoan zariketan / dabiltzan erleak / goizetik arratsera / txupatzen loreak. It Fab 181. Luzatuz hauziak, partidak txupatu, xukatu. Gy 189n. Zure eztarria ardorik onena bezelakoa, nere maiteak edateko, eta beraren ezpañ eta ortzakin txupatzeko diña. (G). CantCS 7, 9. (V txupetako) Artu zizun esponja bat, enpapatu zizun ozpinean eta eseririk kaña baten puntan, ematen ziakozun txupatzra. Samper Mt 27, 48 (EvAN txupatzera; Lç, He, Ip, SalabBN, Dv, Echn, Leon, BiblE edatera(t), Ur, Ol edaten). Egiñik eztet ukatzen, / oraiñ ezpañak nekatzen / zardiñ-ezurra txupatzen. Xe 233. Nik biatza txupatuko det, zergatik kontu iguala ditan. Iraola 118. Ni txupatu zakur orrek? [...] Karamelua naizela uste al du? Ib. 130. Odola txupatubaz / muturra sartuta. Arrantz 105. Pobriai odola txupatuaz. Tx B II 253. Gaizki gelditu dira / txerririk ill gabez, / beatzak txupatzeko / alibiorik ez. Auspoa 95-96, 43. Odolak txupatu ta / indarrak gutxitzen. Uzt Sas 32. [Zain ori] txupatu lezake umeak, ta erne: oker aundia etorri leike. Ostolaiz 87.
v. tbn. JanEd II 97. Yanzi 80.
azpiadiera-1.1
(Ref. a las plantas).
Euren azpiko lurraren gozoa ta gizentasuna eurak gana euren sustraiakaz tiratuaz ta txupatuaz, azi, anditu ta mantentzen dirian. Añ GGero 13. Berak lurrari txupatzen dio [osijenoa], ta ostoaren puntetatik zabaltzen du. Ostolaiz 21.
Euren azpiko lurraren gozoa ta gizentasuna eurak gana euren sustraiakaz tiratuaz ta txupatuaz, azi, anditu ta mantentzen dirian. Añ GGero 13. Berak lurrari txupatzen dio [osijenoa], ta ostoaren puntetatik zabaltzen du. Ostolaiz 21.
azpiadiera-1.2
"Sucer, enlever peu à peu son avoir à quelqu'un. Bere on guziak txupatu diozka, il lui a sucé tous ses biens"
H.
Lagun gaixtuak elkar artu eta / jende guzia txupatzen. Auspoa 97, 22.
Lagun gaixtuak elkar artu eta / jende guzia txupatzen. Auspoa 97, 22.
azpisarrera-1
TXUPA-TXUPA EGIN.
Consumir, extenuar.
[Lugartzak] eunka izaten dituzte umiak, eta abek azitzian, ama txupa-txupa egiñ ta itota uzten dute kabiyan. Sor Bar 100s.
[Lugartzak] eunka izaten dituzte umiak, eta abek azitzian, ama txupa-txupa egiñ ta itota uzten dute kabiyan. Sor Bar 100s.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
