Harremana

    OEH - Bilaketa

    208 emaitza edateko bilaketarentzat

    Sarrera buruan (3)


    Sarrera osoan (205)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    mengoa.
    tradizioa
    Tr. Documentado en Leiçarraga y en autores septentrionales de los ss. XVII y XVIII; en el XIX lo hallamos en Duhalde, Duvoisin y autores suletinos como Archu o Inchauspe. La forma mengua la emplean Maister, CatS e Inchauspe.
    sense-1
    1. (BN-mix, S ap. A ; SP, Lar, Gèze), mengo (Sc ap. A), mengua.
    Necesidad, menester. "Besoin, nécessité. Zer mengoa duzu iakiteko? " SP. "Menester, bearra, mengoa, premia " Lar. "Besoin" Gèze. "Necsidad" A.
    Gure egiteko eta mengoa orotan aiuta gaitzán. Lç ABC B, 6r. Eztute ioaiteko mengoarik. Lç Mt 14, 16 (He ez da mengoarik ). Ikhuzia denak eztik mengoarik oinak ikhuz ditzan baizen. Lç Io 13, 10. Krist mengoa gabe hil izan da. Lç Gal 2, 21 (He alferrik). Arimentzat gure othoitzak entzun etzatzu aurthen. / Beregainki adizazu Iaun ona oraingoa, / eta sutik libra zazu handi duen mengoa. EZ Man II 98. Mengoa gabe [...] zin egitea da mortal. Harb 165. Ordenakoek bere manamenduak begiratuko dituztelako botuaren azpian mengoaz kanpoan ez begiratzea bekhatu mortal egiten dute. Ib. 448. Barur eguna mengoa gabe hautsten dute. Ax 56 (V 37). Zer mengoa nuen nik, egiteko hautan sartzeko? Ib. 282 (V 188). O ezpazendu sekulan mengoarik iateko, edateko edo lo egiteko. SP Imit I 25, 9 (Mst menguarik). Eztuzu mengoarik nihork irakas diazazun. SP Imit III 50, 6. Mengoarik eta premiarik gabe. ES 185. Gure flakezia eta gure ajütü mengua. Mst XVIII. Bere menguaren araur Jinkuaren graziaren sokhorriaz lagüntiak. Ib. V. [Ene hitzen] mengua handi bat ükhenen düzü. Mst III 3, 4 (Ip hen beharra). Mengoarik gabe bertzei kontra jarriz. Dh 144.
    sense-2
    2. (Ht VocGr, Lecl).
    "Raison, mengua, zuzena; [...] quelle raison avez vous là, zer mengua duzu zuk han; quel intêret avez vous, zer mengua duzu " Ht VocGr 413.
    sense-3
    3. (Lar, Añ), mengua ( VocBN, H).
    "Mengua, falta de alguna cosa" Lar. "Necesidad de lo que hace falta" Ib. "Insufissance, condition peu avantageuse" VocBN. "Mengoarik aurkhitzen baduzu zure diruan, si vous trouvez quelque manque dans votre argent. Mengoa handia du onthasunean, egitekoetan, il a une grande diminution [...]" H.
    azpiadiera-3.1
    "Défaut, vice. Mengoarik gabeko zaldia, cheval sans défaut" H.
    sense-4
    4. (BN-ciz ap. A Apend ; Gèze→Dv, H (S), Foix), mengua (S ap. Lrq ; Arch UFH) "Désir" Gèze. "Envie" Ib. "Besoin de manger" Foix. "Désir dévorant d'un aliment, d'une boisson (seul sens restreint de ce mot, dans la contrée)" Lrq. "Apetito" A Apend.
    Ohoinek [...] / diruaren zeiniaz / eta haren mengoaz / mando diruduna dute baratzen. Arch Fab 79. Emaiten beitü jateko mengua. Ip Dial 69 (Dv yateko gogoa, It jateko zalea, Ur jateko gogua).
    sense-5
    5. "Mengua, véase descrédito, mengoa " Lar.
    azpisarrera-1
    MENGOA HANDI IZAN. "Mengoa handi da, il importe fort" Dv. Cf. MENGOA IZAN (c).
    azpisarrera-2
    MENGOA HANDITAKO. Muy necesario.
    Hain inportanzia eta mengoa handitako ebanjelio huni iarreikiteaz eta behatzeaz errekeiturik eztugu eginen? Lç Adv ** 6r. Oi Jauna, egia hau zeinen den egia eta mengoa handitakoa! Dv LEd 126 (Cb Eg II 66 zeñ inportantea au!). Mengoa handitako gauzaz mintzatzera nohakizu. Dv Lab 365. Gauza aski mengoa handitakoa da xehetasunetan sartzekotzat. Ib. 311.
    azpisarrera-3
    MENGOA IZAN.
    a) (Aux. trans., con compl. directo). Necesitar.
    Gure ogiaren bakez iateko behar eta mengoa ditugun gauza guziák emaiten drauzkigualarik. Lç Ins A 3v. Gure loa ezten [...] soberanziatako [...] baina solament gure naturaren frajilitateak mengoa duenaren araura. Lç ABC B 4v. Eztitarzünaren handitarzünak ahatz erazitzen zeien khorpitzaren süstengatzeko mengua zien hazkürriaren hartzia. Mst I 18, 3 (Ip behar zien).
    Emadazü grazia hañ handi eta salbatü izateko hañ mengua düdala erakutsi deitazün haur. Mst III 55, 1 (Ip beharrezko dela).
    (Con oración completiva).
    Mengua dit, zük azkar eta konsola nazazün. Mst III 5, 2 (Ip beharra badit).
    b) (Intrans., precedido de gen.). Estar necesitado de, tener necesidad de; desear, envidiar. "Diru poxi baten mengo nuzu, j'ai besoin d'un peu d'argent" Lh.
    Zeren ezpeita [...] ihur ere besteren mengua eztenik. Mst I 16, 4 (Ip besteren behar eztenik). Zure apairu ederren mengoa enuzu. Arch Fab 83. Enuzu mengoa plazeren / lotsareki hartzen direnen. Ib. 87.
    (Con complemento instr.). "Mengoa naiz zutaz gehiagoz [...]: j'ai besoin de vous, de plus" H.
    c) (Intrans. unipersonal de 3.a pers. sing., seguido de oración de subjuntivo o sust. vbal. con suf. -t(z)ea). Es necesario.
    Etzén mengoarik gehiagorik lurrean konbersa lezan. Lç Ins C 6r. Ezta mengoarik zerbait hobeagorik bilha dezan Iesusganik kanpoan. SP Imit I 25, 6. Mengoa da egin detzadan ni igorri izan nauenaren obrak, eguna deiño. He Io 9, 4 (TB behar dut). Komuniatzeko mengoa da eta nesesario bekhatu mortalik ez izatea. He Phil 169 (SP 167 behar da).
    azpisarrera-4
    MENGOAN (H) (Estar, vivir, etc.) necesitado (de). "Mengoan bizi direnak laguntzea, soulager ceux qui sont dans la misère, la nécessité" H. v. MENGOA IZAN (b).
    Ene maiteak, lehia handirekien gogo bainuen zuei eskribatzeko erkide dugun salbamenduaren gaiñean, mengoan aurkhitzen naiz orai egiteko. " Necesse habui scribere vobis" . He Iudae 1, 3. Eta memento oroz, Jinkuaren sokhorriaren menguan beikira. CatS 65.
    azpisarrera-5
    MENGOAZKO. Necesario.
    Etxekoen erranak ez sinhestea, oihuz hek ibentzea eta bera ere gauza xarragatik oihuz egoitea da benial. Mengoazkoa denean konfesa beza. Harb 176. Ez zuei ezartzea gehiago kargarik mengoazko hautaz landan. He Act 15, 28 (Lç nezesario, Dv premiazko ).

    mengoa

    mengoa
    << maskaldu 0 / 0 modugabe >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper