OEH - Bilaketa

1017 emaitza edan bilaketarentzat

Sarrera buruan (31)


Sarrera osoan (496)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
hondakin.
sense-1
(o- V, G, AN, L; Lar, , Izt 104r, Dv (o-), H (+ o-), Zam Voc), ondokin (V-gip, G, L; Lar, Izt 104r, H (h-)), ondagiñ Ref.: A (ondakin, ondokin); Lh (ondokin); Etxba Eib (ondakiña, ondokiña) .
Resto, despojo, residuo, sobra; ruina. "Desecho, sobra, residuo" , "pie, en los licores", "borra, heces", "zurrapas", "hondarras", "escurriduras" Lar. "Bazofia, [...] ondakin loia " Ib. "Melaza, eztiaren [...] ondakinak " Ib. "Alpechín, olioaren liak, ondakina " Ib. "Broza" , "sobras" Lar y Añ. "Poso" , "residuo", "rastros", "hez, las heces", "reliquias, rastros" Añ. " Hondakinetaraino edatea, boire jusqu'à la lie. [...] Hondakinak biltzea, ramasser les restes. . Eleak bear du etzauntza eta etzauntzarentzat bear du ondakina, [...] débris" H. "Despojo, reliquia, residuo de fruta o de cualquier cosa, por ej., colilla de cigarro que se arroja después de consumir lo utilizable" A. " Ondakiña laga deste neri, a mí me ha dejado los restos" Etxba Eib. v. 1 hondar. Tr. Documentado en autores meridionales desde principios del s. XIX. Al Norte lo emplea sólo Duvoisin, sin aspiración. Hay ondokin en CrIc (39), fray Bartolomé, CatBus, el D. Agirre de AL, en Barandiarán (junto a ondakin ) y en un texto guipuzcoano de principios del s. XX, y ondagiñ en un ej. de Iturriaga. Formas con h- se encuentran únicamente en algunos autores modernos. En DFrec hay 26 ejs. de (h)ondakin.
Edan eragin deutse kaliz garratz minaren ondarra, ondoa, ondakin guztia. NekeA 226. [Eliz au] betetzen dala arriz eta ondakiñez. AA I 118. Jentilidadiaren zatijak, relikijak edo ondokinak. fB Olg 145. Pekatubak itxi deutseezan ondokin txaarrak parkatutia. fB Ic III 276. [Leze zulo batean] topatu izan zirala [...] amalau gorputz illotz gizakien ezur ta ondakiñak. Izt C 72. [Oleaziñoko Sakramentua] igaroriko bizitza dongearen ondokin ta enparauak kenduteko [da] . CatBus 32. Etzauntzarentzat bear da ondagiña. "Broza" . It Dial 46 (Ur iraurkiña). Bigarren eztia egiten da orrazea [...] eskuetan tinkatuz; pausatzerat uzten da; ondakinak zolara dihoazko. Dv Lab 301. Ezteguko ondokiñak iatera dator. Ag AL 128. Bizitza txarraren susterrak eta ondakinak kendutea. Itz Azald 167 (tbn. en contexto similar CatLlo 76 ondakinak). Aspaldiko goiturien ondakiñak. "Las ruinas de las antiguas ciudades" . Zink Crit 32. Mendi-aundiko praileetxea, bere ondakiñ zarrekin. Or Mi 82. Ekaitzen indarrarekin / [ontziaren] sabel zabala urez bete, ta / itsasoaren ondakin. "Y se sumerge en el mar" . Or Eus 204. Arkeolojizko ondakiñak. JMB ELG 64 (101 ondokiñak). Askaondoak eta aurreko ondakinak jasoaz, janari berri ta garbia oparo ixuri. TAg Uzt 24. Maiko azur eta ondakiñak. Eguzk GizAuz 104. Baña, Yainkoak, lurrean, zuek ondakintzat yarri eta [...]. Ol Gen 45, 7 (Ker lurraldean zuek ondakintzat jarteko; Bibl zuetarik ondar bat lur gainean uzteko). Haien hizkuntzak Balkanetako Illyriararen antz handia erakusten baitu, haren ondakin eskasetarik epait dezakegunez. Mde Pr 213 (259 hondakin). Konturatu dira [berjakintza-petikoaren adigaia] ez zela soilki berjakintzaren hondakin bat. Ib. 347. [Alostorrearen] ondakin kondarrak oraindik eun urtetsu ageri ziran. Etxde AlosT 106. Ondakiñik be ez eutsen emon bear. Ezer jan gura baeban lan egin egiala. Bilbao IpuiB 172. Ondakiña ondakiñaren atzetik ikusirik, prantzitar gudariak gudukatzez gogaituta zeuden. Etxde JJ 180. Urrun, illunak jaurti daroan, / egunaren ondakiña. Gand Elorri 195. Egunero batzen ditue kankarrukada gizenak, txarrientzako-ta, ondakintzat. Erkiag BatB 150. Etzegoan orduko nere sabelean, goize goizetik hartutako gosariaren ondakinik ere. Osk Kurl 85. Alejandrok Darioren ondakiñetan aurkitu zuan [bezalako kutxa] . "Despojos" . Berron Kijote 80. Nere arimaren ondakiñak. Ib. 157. Tristura triste txingar bat / amorru haien hondakin / arima zola zikinduan. Azurm HitzB 42. Urrikia, elkartasuna [...] erlijio faltsu baten hondakinak baizik ez dira. PPer Harrip 55. Franko gauza desegin dira eta ez zaizkigu hondakinak baizik agertzen. MEIG VII 36.
v. tbn. Ibiñ Virgil 57. FEtxeb 34.
azpiadiera-1.1
(Como segundo miembro de comp.).
Ustelkia da belhar ondakin eta azienda ondakin usteldua. Dv Lab 19 (179 liho ondakin). Bakartegi aren orma ondakinak ikusten ei dira. A Ezale 1897, 4a. Arka barruan gari-ondakiñak egozan. Kk Ab II 88. Pizturik ezpañetan / puru-ondakiña. MendaroTx 314. Azti zitala belea, erio-ondakin zalea. Ldi UO 17. Azterren-tokietan jan-ondakin ugari arkitu izan da. JMB ELG 40. Gai ez diran zugaitzak eta apea ondakiñak bakarrik erre ditezke. EAEg 24-11-1936, 378. Honen hormak giza-ondakin metatuz erpineraino tolestatuak izan ziren. Mde Pr 112. Neguko arratsalde- /ondakin laru bat. Gand Elorri 39. Gurari eziñez beterik, geldika naroan / argi-ondakiak. 'Luz mortecina' . Ib. 199. Neure txanpon ondakiñak, eurok eskuratzeko utzi ditut. Erkiag BatB 174. An or emen jasoriko kandela-ondakiñak. Ib. 40. Azi-aleak gatzuz, olio-ondakin beltzez bustitzen. "Amurca" . Ibiñ Virgil 73. Esne ondakiña ara bota eztagian. Gerrika 170. Txanpon ondakin guztiak ez amaitzia. Ib. 123.
azpiadiera-1.2
(Uso pred.).
Arratsalde tristean, or zagoz, ondakin / elorri zarpil baten antzeko egiña. Gand Elorri 216. Ik, Betis eder orrek / [...] zenbat andiki-gorpu / itxasoraño daramak ondakin! "¡Cuánto cuerpo de nobles destrozado!" . Gazt MusIx 101. Suak bere idazkera badu; forma gorizkoaren txingar kixkaliak han daude hondakin. MEIG IX 119. (en colab. con NEtx)
azpiadiera-1.3
--Kaixio lagun zarra! Zer berri! --Ementxe, geroago ta mekoago [...]. Ondakiñetan natxiok. Ag G 375.
azpiadiera-1.4
" Ondagiñ (G) sout[i]rage" Dv.
hondakin
0 / 0

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper