( -nz- Urt V 98), zirkunstanzi, zirkonstantzia, zirkustanzia, zerkunstanzia, sirkonstantzia.
Circunstancia. Tr. Documentado tanto al Norte como al Sur desde principios del s. XVII. Su uso desaparece en el s. XX. La forma mejor documentada es zirkunstan(t)zia. Hay zirkonstan(t)zia en la mayoría de los autores septentrionales y ambas formas en CatLav y CatS. Hay además zirkunstanzi en CartAnd, zirkustanzia en Añibarro, zerkunstanzia (junto a zirkunstanzia ) en Moguel y sirkonstantzia en un catecismo de Duvoisin escrito en el habla de Arcangues. En DFrec hay 19 ejs. de zirkunstantzia.
Diferenzia güziak [...] heien ororen zirkonstanzia eta dependenzia orozaz. Etchart 1.1v (ib. 3.1r zirkünstanzia). Erran ohi den bezala bekhatuaren zirkunstanziak erran behar tuzue. EZ Eliç 139. Deklaradu zirkunstanziak. Cap 106. Beti izango da probetxu andikoa penitentearenzat zirkunstantzia oek konfesatzea. OA 138. Adbertitu beza zer zirkunstanziako eta estaduko personakin deleitea izan zeban. Ib. 159. Honek zirkunstanzie biok bear dire por fuerza konfesiñoe hona egiteko. VJ 10. Kofesatzen denean berak egin duen bekhatuaz bertze alde erran behar du oraino zirkonstanzia hori. CatLav 183 (V 94). Egin ahalaz erran behar da oraino hekin nonbrea edo zenbat egin tugun eta hekin zirkunstanzia konsiderableak. Ib. 288 (V 144). Euren zirkunstanzia guztiakaz. Arz 51. Esatea Sazerdoteari bere pekatu guztiak [...], euren zirkunstanzia guztiakaz. Oe 132. Bat bederak hartu behar du zirkonstantzien arabera, hau delakoz egitekorik inportantena. CatLuz 32. Haur düzüla zer gisaz eta zer zirkonstanziatan establitü dian amuriozko sakramentü hori. UskLiB 89. Pasione hunek badituela hirur ordu edo zirkonstanzia diferent. He Gudu 108s. (61 <zirzkonstanzia>). Zergatik izan daiteke mortal, konkurri daitezken zirkunstanzietarik humeen dañuetan. FamInst 782. Bekhatu bakhotxa bere zirkunstantzia eta malezia guziarekin ikhusten du. Brtc 117. Ezagutzen ditudan zure bizio zirkonstanzia guzietan ematen darozkidatzu debozione kharsuenaren etsenplu hadienak. Mih 111. Bekatü bakoitzaren nonbria, suertia eta zirkonstanziak. CatLan 144. Zer endelegatzen düzü zirkonstanziazko hitz huntaz? Ib. 144. Okasio eta zirkunstanzi egunekoakin egokiturik, asiere ziran erritenoak (sic) deadarka gure errege difuntuaren anai zarrenaren alde. CartAnd 379. Igaro zan kasu ezain bat bere zirkunstanziya guztiyakin. Zuzaeta 143. Beldur onekin estaltzen dio zirkunstanzia esan bear ura. Mg CC 114. Ez eban izan denporarik berez ikasteko animalijen zerzelidade edo zirkunstanziijak. Mg PAb 184. Zerzelidade edo zerkunstanzija konfesau biar dirianak. Mg CO 30. Bekatuak osoro konfesoreari erratea, geitu ta gutitu gabe, bere neurri ta zirkustanziaz. Añ CatAN 48. Daike alabér edátu eakindea, erabákis bekatuarén zirkunstánziak. LE Ong 28r. Zuk aitortu bear dezu egiñ dezun utsegitea bere saiets, edo zirkunstanziakin. AA III 528. Asko bekhatu edo bekhatuen zirkunstanzia bera orhoitzeko artha eskasez ahantziak. Dh 143. Seme alabak badira, genijo, edade ta zirkunstanzija gustiei begiratuta. JJMg BasEsc 7. Prudentzia handirekin jokhatu behar da, probetxos bihur dezaketen zirkonstantzietan. Jaur 128. Xanyaturik mugaz xarpa edo kokarda, / kantatzen ahotaraka, / zirkonstantzien arauka, / biba onarka! Gy 277. Sirkonstantzia bekhatuia handiao eiten edo xanjatze duten guziak. Dv in BOEl 445 (catecismo escrito en el habla de Arcangues). Erra izagüzü zerbait zirkonstanzia Jesüs-Kristen bizitzen gañen? CatS 26. Zuin dira zirkunstanzia deklaratü behar direnak? Ib. 87. Zirkunstantziya guziyak orrek klaro itzegiñ nai ditu. Ud 146. Yaun erretorari galdegin zakoten gaizian prediku bat zirkonstantziakoa. Elsb Fram 139.