Harremana

    OEH - Bilaketa

    128 emaitza ebanjelio bilaketarentzat

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    memoria.
    tradizioa
    Tr. Documentado tanto al Norte como al Sur ya desde los primeros textos. La forma propia de la tradición meridional es memoria (memori en algunos bersolaris guipuzcoanos del s. XIX y en Uztapide, Aresti y Salaverria). En los textos septentrionales se documentan tanto memoria como memorio desde los primeros textos, siendo algo más frecuente la segunda. En DFrec hay 11 ejs. de memoria, meridionales.
    sense-1
    1. memorio.
    Memorial; inventario. v. memorial.
    Memorian daroaezan gauzak erosita. fJZ 99. Eta ez memoriarik batere egiten eragu duzuenaren, baizi berze gauzaz. MRos 11.1r. Huna nun den nik behar dudanaren memoriua: esko, larru, liñoa, kobrea. "Le memorial" . Volt 179. Emanes gero erregeri memoria bat artan aditzera ematen diogula zer deseatzen dugun. Ber Doc 135v. Memoria ene [u]gazaben trapu ikuzleak eruan egizanena. Mic 14v. Trevouxko Memoria famatuetan, antxe datoz atereak eta isuriak euzkeraren alde esan ditudan guziak. Lar Carta a Gandara 162. Larraburuko erreparazionen memorioa. (1745). SenperEus 30.
    sense-2
    2. (Lcc), memorio (SP, Urt I 191), memori (V-ger, AN-ulz) Ref.: Iz Ulz (jangoikuak); Holmer ApuntV .
     Memoria, facultad de recordar. " Memori txarrá daukét " Iz Ulz 434. Tr. A partir de la segunda mitad del s. XIX, su empleo se reduce a escritores meridionales, casi exclusivamente a autores populares y bersolaris.
    Bere irudi propiara gure arima kreatu / memoriaz, borondatez, endelgiaz goarnitu. E 11. Haren beraren ungi retenitzera eta edukitera gure memorioak moldatu eta konfermatu. Lç ABC B, 2r. Adimendua itsutu zaikala, memoria nahasi zaikala. Ax 358 (V 237). [Bekhatuak] flakatzen du memorioa. Ib. 83 (V 57). Eta fida ezpazara zure memorioaz eskiribuz emazu. SP Phil 24 (He 23 memorioaz). Memoria, entendimentua ta borondatea. Cb CatV 60 (CatB 80, CatLlo 83, CatBus 36, CatAe 66, CatR y CatSal 67, CatUlz 52 memoria, Añ CatAN 62 memoria edo oroipena). Memorio güti dütener erakatsi behar zesten aktuak. CatLan 160. O zer memória, ikastekó kóplak ta kánta banoak! LE Prog 116. Jaungoikoak eman dizue memoria edo oroimena beraz akordatzeko. Gco I 394 (v. tbn. II 60). Zentzua arras flakatua / memorioa galdua. Gy 170. Ederki asko betia dauka / memoriko almazena. PE 29. Azkarra dago memoriz. Ib. 28. Len ikasiko mandamentubak / memoriyatik atzendu. Auspoa 97, 81. Memori argiya du. AzpPr 113. Memori trebia. Ib. 115. Begiyak ernai memori ona. Tx B I 25. Memoriya auldu, / izketa moteldu. Tx ( in Imaz Auspoa 24, 139 ). Gure memori flakoan. Arti MaldanB 229. Memoria galtzen bezala du. Larz Senper 92. Sugarrak zonbat eta zonbat etzauzkan lurrean etzanak, nahasiak, memorioa galduak. Ardoy SFran 154. Au zer dan ezin esan lezake / nere memori urriak. Uzt Sas 321. Etzuan iñoiz memoririk galdu. Ib. 315. Oroimena edo memorioa atxiki zuen azken memento artio. Etchebarne 144. Gauzak gogoratzeko / memori kaxkarra. Insausti 86.
    v. tbn. Mat 233. Ber Trat 59v. Harb 187 (125 memorio). Cap 115. OA 133. Arz 45. El 15. Iraz 45. SermAN 1v. Oe 58. Monho 136. Mg CC 172. Dh 81. Astar II 199. UskLiB 109. It Fab 182. Azc PB 166. Balad 229. Ud 109. Ag Serm 178. Lasa Poem 64. Memorio: EZ Man I 15. Arg DevB 227. Tt Arima XV. Gç 119. ES 184. Brtc 78. Jaur 203. Elzb PAd 11. Elsb Fram 165. Mattin 71. Xa in Uzt Noiz 26. Memori: Auspoa 97, 27. JanEd I 24. EusJok 65.
    sense-3
    3. + memorio (Urt V 416). Memoria, recuerdo.
    Hire Seme maitearen memorio saindu hunen zelebratzeko grazia. Lç Ins A, 4r. Hire ontasunaren [...] memorioa inprimitua [...] baitauke gure bihotzetan. Lç ABC B, 4v. Zuk, barriz, nigaz ez daukazu / bapere memoriarik. Lazarraga A16, 1184r. Traidoreonen redeagaz / ez neben memoriarik. Ib. B21, 1197v. Esan didate eztela deus memoriarik Londresen esan den armada orrezaz. CartEsp 451. Odolezko sakrifizioaren memoria pitzteagatik. Harb 289. [Tunikak bere gerrikoarekin] Birjina Andreak bere seme Iaunari egin zerokan arroparen memorioa eta kolorea du. Ib. 452s. Orrekin aztuko da / Alexandro Andia, / Ponpeion izena, / Zesarren memoria. FProsp 89ss. [Herioaren] beldurra eta haren memoria zure bihotzian sarturik orhituko zira zure hilziaz. Tt Onsa 154. Ezta oraino hil [...] Jeneral handi haren memoria. Ib. 3. Saindu hekin memorioa edo orhoitzapena ohoratzeagatik. CatLav 149. (V 76) Egun triste edo egun illunaren memoriak bildur andiaz beteko ditu. Cb Eg II 201 (v. tbn. 200). Senideak eta gurasoak bai ta orien memoria ere pozik larga zituena. Cb Just 9. [Mezak] sakrifizio andi onen oroizmen edo memoria berritzen du. Ub 200. Kentzen duela igarotako lizenzien memoria ta oroipena. AA III 396. Memori edo oroipen oni / emon nai bide zuzena. Ayesta 26.
    sense-4
    4. Inteligencia.
    Ogei eta lau urte zituen, / etzeukan memori illa, / kolejiyoko maisuak beziñ / estudiante abilla. Xe 370. Anima galdu baten [...] / naigabe aundiyak / zer diran eziñ konsideratu / gizonaren memoriyak. Ib. 385. Argitasun au memoriyara / ango maisuak emana / orientalen kristau egin zan. Ib. 335. Habanara juan nitzan / arditikan gabe, / egiñ ogei urtian / bost milloiren jabe; / belarri biak tente, / memoriya argi. MendaroTx 217.
    azpisarrera-1
    MEMORIA EGIN. Recordar.
    Estaltzen eta ohortziten baititu gure bekhatuak, hezaz memoriorik ere ez egitekotán. Lç Ins D, 1v. Bethiere hizaz memorio egiten dudalarik neure orazionetan. Lç Philem 1, 4. Memorio egin dugu gurutzeko ofrendaz, / sakrifizio odolsua figuraturik mezaz. EZ Man II 51. Partikularkiro [mezak] egiten baitu memoria denbora denaren konforme nola Eguberrietan Iesu Kristoren jaiotzeaz, gero [...]. Ber Trat 26v. Egin bear deb memoria eta kontua atera: konsentidu ote deban [...]. OA 146.
    azpisarrera-2
    MEMORIA IZAN. Recordar, tener en mente.
    Pausu gabe baitut memorio hizaz neure orazionetan gau eta egun. Lç 2 Tim 1, 3 (He orhoitzen bainaiz ). Seguro ustez ez nioean / bapere prebenidurik / [...], traidoreonen redeagaz / ez neben memoriarik. Lazarraga B21, 1197v. Dugun bethi memorio / gabaz eta egunaz, / geure hillgarri herio / begietan dugunaz. Arg DevB 148.
    azpisarrera-3
    MEMORIAK EMAN.
    " Memoriak eman giztazu nere partez, dadle [por 'dadme' (?)] encomiendas de mi parte" VP 60v.
    azpisarrera-4
    MEMORIAK EGIN. Recordar, memorar.
    Zure memoriak egin / dituzte gaur elizan, / eznadien hasarra / ostopo baten gisan. Arti MaldanB 222.
    azpisarrera-5
    MEMORIAN (Precedido de gen.). En memoria (de), en recuerdo (de).
    Egin zedin aren memorian. Ber Trat 10r. Aren majestadearen memorian eta representazioan. OA 45. Meza oneeek ez jakez opa [...] Santu arei, ezpada Jaungoikuari, santu aren gomuta edo memorijan ezkerrak emoten jakazala. Astar II 52 (v. tbn. 210).
    azpisarrera-6
    MEMORIAN HARTU. Memorizar.
    [Abisa zaitea errosarioan] Pater erraitean Iainkozko izaite bat [...] memorioan harzera. Harb 40. Mudantza berririk ez / memoriyan artu. Xe 399. Ikasi nai dituenak / artu memoriyan / jaian kantatutzeko / sagardotegiyan. Ud 18s.
    azpisarrerakoSense-6.1
    (Con adj.).
    Konfesorien kontseju onak / memorian ondo artu. (In Xe 351 ).
    azpisarrera-7
    MEMORIAN EDUKI, MEMORIAN IZAN. Recordar, tener en la memoria, tener presente.
    Bear dugula ezarri biotzaren erdian eta iduki memorian. Ber Trat 55v. Gau eta egun idukitzak hautxek memorioan. EZ Man I 17 (v. tbn. Man II 202). Benturaz pekatu mortal bat edo asko memorian eukezala, eztituezan konfesadu maliziaz. Cap 88. Ote zedukan horduan personaren bat memorian. OA 161. Memorian iduki / nik esan duena. Auspoa 97, 65. Memoriyan daukazu / itzazko aukera. Yanzi 112. Geroztik zu besterik ez det memorian. MendaroTx 286.
    azpisarrera-8
    MEMORIAN EGON. Conservar la memoria, tener buena memoria. v. MEMORIA OSOAN IZAN.
    Baldin oraiño adimendua on badu, memorioan eta akhorduan badago, nahasten ezpada [...]. Ax 196 (V 131). [Gezurtiak] batari eta bertzeari zer ihardetsiko dioen aitzinetik pansatua eduki behar du [...], akhorduan eta memorioan egon behar du. Ib. 514 (V 331).
    azpisarrera-9
    MEMORIAN EKARRI. Traer a la memoria. v. MEMORIARA EKARRI. --Munduak nola tentatzen gaitu? --[...] gauzak memorian ekarriz. Ber Doc 174r.
    azpisarrera-10
    MEMORIA OSOAN IZAN. Conservar la memoria. v. MEMORIAN EGON.
    --Eta? Ezagutu zitia? Zer nahi zuen? --Memorio osoan da. Larz Senper 118.
    azpisarrera-11
    MEMORIARA (Traer, ir, venir...) a la memoria, recordar. Egin ditudan bekatuak neure memoriora ekharri. Mat 312 (v. tbn. Ber Trat 12r, OA 69, Arz 51, Iraz 60, Oe 128 memoriara ekarri, VJ 10 memoriera ekarri). Bear dituz memoriara ekarri pensamentuak, berbaak [...] Cap 102. Gurutzeko eriotza gure oroizmen edo memoriara erakarten duana. Ub 200. Astian zeinbat bider jausten zinian ekarri zinai memoriyara. Zuzaeta 46. Datorkizu gomuta edo memorijara orduban euki zenduban [...] gustua. Astar II 135. Artian egin dituzan pekatuak memoriyara ekartia. CatLlo 61. v. tbn. El 94.
    azpisarrera-12
    MEMORIATAN. a) (Precedido de gen.). En memoria (de), en recuerdo (de).
    Haur egizue ene memoriotan. Lç Ins B 3r (v. tbn. otro ej. en la misma pág.). Hunek egin duena ere kontaturen da hunen memoriotan. Lç Mt 26, 13 (Samper aren memoriatan, Hual aren memorian; He, TB, Dv, Leon hunen orhoitzapenetan).
    b) En el recuerdo.
    Hire elemosinák memoriotan dituk Iainkoaren aitzinean. Lç Act 10, 31 (TB Jainkoa orhoitu da zure amoinez;
    v. tbn. Lç Act 10, 4).
    azpisarrera-13
    MEMORIATAN HARTU. Memorizar.
    Ebanjelio saindu hunen enzuteaz, ikhusteaz, irakurtzeaz eta memoriotan harturik obratan ezarteaz [...]. Lç Adv ** 6r.
    azpisarrera-14
    MEMORIATARA (Traer, ir, venir...) a la memoria, recordar. v. MEMORIARA.
    Eta Babilon handiá ethor zedin memoriotara Iainkoaren aitzinean. Lç Apoc 16, 19 (He ethorri izan zitzaion gogorat).
    azpisarrera-15
    MEMORIAZ (memorioz SP, sin trad.). De memoria. v. buruz (2).
    Jakitea memoriaz Kredoa. OA pró. Memorias ikasteko. El 1. Zeren egiñak diran gogoz ta memoriz artzeko nekerik bage. Mb IArg I 54. Memoriaz jakite utsa [...] baita loro batek ere egin dezakeen gauza da. AA III 588 (v. tbn. otro ej. en la misma pág.). Azkar ikasten nituan memoriz. Salav 42. Baiña andik aurrera izan genduan [bala txistua] memoriz ikasteko ere aukera. AZink 65.
    azpisarrera-16
    MEMORIAZKO (memoriozko SP, sin trad.).

    memoria

    memoria
    << maisutza 0 / 0 mengoa >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper