OEH - Bilaketa
445 emaitza ebaki bilaketarentzat
Sarrera buruan (29)
- ebaki
- EBAKI-EBAKI EGIN (ebaki)
- ATZEKI-EBAKI (atzeki)
- AUZIA EBAKI (1 auzi)
- AZTALAK EBAKI (aztal)
- BIDEA EBAKI (1 bide)
- BIHOTZA EBAKI (bihotz)
- BIZARRA EBAKI (1 bizar)
- buru-ebaki
- BUZTAN-EBAKI (buztan)
- DONE EBAKI (done)
- EBAKI-BELAR (ebaki)
- EBAKI ERAGIN (ebaki)
- EBAKI-EZIN (ebaki)
- ERTZAK EBAKI (ertz)
- HAIZE EBAKI (haize)
- HOTZAK EBAKI (hotz)
- IDUN-EBAKI (idun)
- IJEZTA EBAKI (ijezta)
- ILE-EBAKI (ile)
- ILTZE EBAKI (iltze)
- LEPO-EBAKI (lepo)
- LUR EBAKI (lur)
- lur-ebaki
- MARKA EBAKI (1 marka)
- UR-EBAKI (ebaki)
- UR-EBAKI (ur)
- ZEHAR EBAKI (zehar)
- ZERRAN EBAKI (1 zerra)
Sarrera osoan (416)
- abere
- adabegi
- adaburutu
- adaki
- adats
- adierazi
- adina
- ahaide
- ahal
- ahoskatu
- ahul
- 1 aihen
- 1 aire
- aizkora
- aizto
- aiztur
- 1 akats
- akazia
- akitu
- albastoan
- albitz
- alde egin
- aldi
- alfanje
- alokairu
- alor
- altsuma
- altzairu
- andeatu
- 1 anker
- antxumatu
- apur
- arabera
- arbazta
- arbola
- 1 argitu
- arkazte
- arma
- arnasa
- arpan
- arraidura
- arras
- arrimatu
- arrunt
- 1 arte
- aterarazi
- atomo
- atzealde
- atzeki
- aurre
- 1 ausarki
- 1 auzi
- auzoko
- axola
- azote
- azpi
- aztal
- aztarrenatu
- azubil
- baietz
- baki
- 1 bala
- baltsamu
- bana
- banako
- barru
- 1 basa
- basur
- behar
- behar izan
- 1 behatz
- behaztoparazi
- behe
- bekatu
- bekaturatu
- 1 belar
- belaun
- beldur
- benjamintar
- bentaja
- 1 bera
- 1 berandu
- beraz
- berde
- berdin
- 1 bere
- berezi
- berna
- berriz
- bertso
- 1 besanga
- besangaondo
- besarkatu
- bestelakotasun
- 3 beta
- bezala
- bibelar
- bigun
- bihotz
- bihozgabe
- bihurkatu
- bihurri
- biketu
- biribildu
- 1 bizar
- bizi
- bortuka
- brotoin
- buru-ebagi
- burumoztu
- buruntzatu
- busti
- buztan
- dantzari
- demontre
- derrigor
- deskalabratu
- dilindaka
- doble
- done
- ebagi
- ebai
- ebakialdi
- ebakiarazi
- ebakidura
- ebakigaitz
- ebakimendu
- ebakiondo
- ebakitxo
- ebakitzar
- ebate
- edeki
- eder
- edun
- egin
- egotzi
- eho
- eiki
- ekoiztu
- elegante
- elementu
- enbor
- 1 epai
- epain
- epaite
- epaite-
- epaitu
- epakai
- epaki
- erabaki
- 1 eraman
- 1 erausi
- erauzi
- 1 erdi
- 2 erkin
- 1 errai
- erregretatu
- errenka
- erro
- ertz
- esangaitz
- eskastu
- 1 esku
- eskutur
- eskuzka
- estrazia
- estu
- et
- etxe
- ezarketa
- ezbehar
- ezberdin
- ezer
- ezetz
- 1 ezin
- ezotu
- 1 galbide
- galdara
- galdu
- ganibet
- garbi
- garbitu
- gareban
- 1 gari
- gariko
- gerli
- gerri
- gozo
- guraize
- gurdi
- gurutzetxo
- haiek
- haize
- haizepaitu
- halaxe
- halere
- hamalaugarren
- haragitu
- hari
- harrika
- haserre
- hasiera
- hautsi
- hebaindu
- 1 hego
- heldu
- hesi
- heze
- hezur
- hiru
- hitz
- hobe
- honenbeste
- honetariko
- 1 horma
- hotz
- hoztasun
- hunkitu
- 2 hur
- hurreratzenagotu
- hurritz
- 1 huts
- idoki
- idun
- iduritu
- igitai
- ihartu
- 1 ihesi
- ijezta
- ile
- iltze
- 1 inausi
- inauskai
- ingurebaki
- intziri
- iodo
- ipular
- ipurdi
- irabazi
- iragan
- ireban
- iren
- irendu
- irristatu
- izan
- 1 jaiki
- jainko
- 1 jo
- joan
- joko
- kalpar
- kana
- kanako
- kanpo
- kapeta
- karanba
- kargu
- keinu
- kendu
- kizi
- kontra
- kopurugai
- korda
- kordel
- koroa
- 1 koska
- 1 koskor
- kristo
- 1 kuku
- landu
- larrutu
- lastabiko
- leku
- lepo
- ler
- 1 lera
- libratu
- 1 lo
- loditasun
- lokarri
- lore
- lubaki
- luizi
- lur
- luze
- mahats
- maila
- maixukeria
- mami
- mandabide
- 1 marka
- mehar
- mehe
- 1 men
- mendertsi
- milana
- mintz
- moldatu
- motots
- moztu
- muga
- 1 muino
- 1 mulko
- mullastin
- mutur
- muturka
- nabala
- natura
- neurketatxo
- nonbait
- norkada
- odoltsu
- oguzi
- oin
- oko
- olibo
- 3 ondo
- ondu
- ordubete
- 1 oro
- orpo
- orri
- 1 osatu
- oso
- osoko
- ozitu
- pago
- 1 palda
- 1 palma
- partitu
- pasaratu
- 1 pasmo
- petiri
- 1 pikatu
- 1 piko
- 1 pitxo
- purtxa
- puskaka
- sagarrondo
- 1 sail
- sakailatu
- sakon
- sarigarri
- 1 saski
- sastaka
- sastako
- sator
- segatu
- seinale
- sikatu
- 1 soberania
- soin
- solomotxo
- sorbalda
- sorgin
- sortatxo
- sustrai
- sutu
- tailaketa
- tartail
- telegrafo
- 1 tini
- tiragune
- 1 toildu
- traba
- trebeska
- trenkatu
- tronko
- trontza
- 3 tusto
- 1 txaro
- txato
- txertaketa
- txigortu
- txirikorda
- txox
- uda
- 1 ukaldi
- ur
- urde
- urratu
- 1 urte
- usadio
- usain
- usnatu
- utzi
- xehe
- xuhurtu
- 1 zain
- zango
- zaplainka
- 1 zarrastako
- zart
- zehar
- zein
- zenbait
- zentimetro
- zerbait
- 1 zerra
- 2 zerratu
- zikiratu
- zikitatu
- zilbor
- 1 zimel
- zimeldu
- zinkurin
- zintzur
- zipert
- zirkunzidatu
- zorne
- zorrotz
- zuin
- zuntoi
- 1 zur
- zurtoingorritu
- zuztar
goiburua
galdara.
tradizioa
Tr. Más frecuente al Sur; no está documentado en suletino. Galdara, ya en Moguel, es la forma preferida por los autores meridionales del s. XX; kaldera es la única variante atestiguada al Norte (khaldera en Jauretche 386 y Prop ) y se encuentra tbn. en autores meridionales, gralmte. populares, ya desde Micoleta. Hay además kaldara en msOñ y Anduaga y galdera en Bilbao. En DFrec hay 3 ejs. de galdara .
sense-1
1.
(V; -ea (det.) Lar, Añ, H),
kaldera (V-gip, G-azp; Lcc (-ea, det.), Urt I 322 y III 433),
kaldara (V-gip; Lar DVC 198 (-ea, det.)),
goldara (
-ea (det.) Onaind EEs 1931, 57),
galdera
Ref.:
A
Urkia EEs 1930, 8; Iz ArOñ (kaldá(r)a), UrrAnz (gáldaria); Etxba Eib (galdaria); Elexp Berg; Garm LexEV 279; Holmer ApuntV (galdare , mal deducido de galdarie).
Caldera, caldero. "Caldera de cobre" Lcc. "Kaldara. Abereentzat janariak egosteko ta ontziak garbitzeko ura berotzeko ontzi aundia (V-gip)" Urkia EEs 1930, 8. "Sugáiñe(r)a kaldária" Iz ArOñ s.v. subúrura. "Galdara aundi bat morokilla ta esnia eizu" Etxba Eib. "Galdara haundi baten egosten zan artua ta esnia" Elexp Berg. Cf. Deen II 22: "Kalldura, kietell, Kessel, caldera". Cf. LexBi galderapeco y calderapeco 'sirviente'. Cf. erregaldara.
Ekarzu kaldera bete ur. Mic 14v. Kaldera irakituak. Brtc 150. Suzko kaldara goritubetan bizi bizirik eta pillosik erretan eta kiskarketan. msOñ 159r. Topinak galdariari, ipur balz. Mg PAb 123 (recogido tbn. en Rollo 24T). Gathanborak eginez saski hustuekin / eta aphaleko boz, kaldera tzarrekin. Hb Esk 230. Gosaltzen, galdara ori bat esnez betea aurrean zutela. Apaol 51. Or da emen, burdiñazko topiñ da galdarak (maskelua, pertza, burni-pertza). Ag AL 60. Galdarea irakitten ipiñi. Altuna 84 (cf. ib. galdara bat). Kendu dabe galdaria laratzutik. Kk Ab II 35 (cf. ib. galdara bat). Barritan, galbaian be ura; zarretan, barriz, galdaran b'ez. EZBB I 59. Gertu eban galdera bat ur bero. Bilbao IpuiB 214. Doniñe goisien, euskijen urtetean, Maruelexan urteten dau lurretik galdarie. (V-ger). JMB Mund I 15. Aragillia aizto zorrotzakin eta emaztia galdara aundixagaz eldu ziran txarri-kortara. Etxba Ibilt 462. Len be asite nenguen neure egin biarrekiñ: morokil galarie [sic, tal vez errata por gald-] garbitu, iturriko ura ekarri, olloei txabolara jana eruan. Gerrika 19.
v. tbn. Noe 95. And AUzta 81. Kaldera: Echag 145. Alz STFer 112. Tx B II 116. MendaroTx 136. Kaldara: And AUzta 54.
Caldera, caldero. "Caldera de cobre" Lcc. "Kaldara. Abereentzat janariak egosteko ta ontziak garbitzeko ura berotzeko ontzi aundia (V-gip)" Urkia EEs 1930, 8. "Sugáiñe(r)a kaldária" Iz ArOñ s.v. subúrura. "Galdara aundi bat morokilla ta esnia eizu" Etxba Eib. "Galdara haundi baten egosten zan artua ta esnia" Elexp Berg. Cf. Deen II 22: "Kalldura, kietell, Kessel, caldera". Cf. LexBi galderapeco y calderapeco 'sirviente'. Cf. erregaldara.
Ekarzu kaldera bete ur. Mic 14v. Kaldera irakituak. Brtc 150. Suzko kaldara goritubetan bizi bizirik eta pillosik erretan eta kiskarketan. msOñ 159r. Topinak galdariari, ipur balz. Mg PAb 123 (recogido tbn. en Rollo 24T). Gathanborak eginez saski hustuekin / eta aphaleko boz, kaldera tzarrekin. Hb Esk 230. Gosaltzen, galdara ori bat esnez betea aurrean zutela. Apaol 51. Or da emen, burdiñazko topiñ da galdarak (maskelua, pertza, burni-pertza). Ag AL 60. Galdarea irakitten ipiñi. Altuna 84 (cf. ib. galdara bat). Kendu dabe galdaria laratzutik. Kk Ab II 35 (cf. ib. galdara bat). Barritan, galbaian be ura; zarretan, barriz, galdaran b'ez. EZBB I 59. Gertu eban galdera bat ur bero. Bilbao IpuiB 214. Doniñe goisien, euskijen urtetean, Maruelexan urteten dau lurretik galdarie. (V-ger). JMB Mund I 15. Aragillia aizto zorrotzakin eta emaztia galdara aundixagaz eldu ziran txarri-kortara. Etxba Ibilt 462. Len be asite nenguen neure egin biarrekiñ: morokil galarie [sic, tal vez errata por gald-] garbitu, iturriko ura ekarri, olloei txabolara jana eruan. Gerrika 19.
v. tbn. Noe 95. And AUzta 81. Kaldera: Echag 145. Alz STFer 112. Tx B II 116. MendaroTx 136. Kaldara: And AUzta 54.
sense-2
2.
Caldera (de vapor).
Aita Remik ere, bikari jeneralgoa utzirik, untziko khalderak hartu zituen; kautergoan hasi zen. Prop 1899, 189. Galdarien erreparasiñue biar eideu oiñ be baforak. Ort Oroig 114. "Akulamendi" bezelako ontzietan ezin izaten da pasa aurreko aldetik atzeko aldera [...], tartean galdarak eta makinak egon oi diralako. Anab Poli 62.
Aita Remik ere, bikari jeneralgoa utzirik, untziko khalderak hartu zituen; kautergoan hasi zen. Prop 1899, 189. Galdarien erreparasiñue biar eideu oiñ be baforak. Ort Oroig 114. "Akulamendi" bezelako ontzietan ezin izaten da pasa aurreko aldetik atzeko aldera [...], tartean galdarak eta makinak egon oi diralako. Anab Poli 62.
azpisarrera-1
BURDIN-GALDARA.
v. burdina.
azpisarrera-2
GALDARA-KONPONTZAILE.
Calderero. v. galdaragin.
Galdara-konpontzaille bat etorri zan etxera eta latoi kaskoa ebaki eban galdaria maniatzeko. And AUzta 81.
Galdara-konpontzaille bat etorri zan etxera eta latoi kaskoa ebaki eban galdaria maniatzeko. And AUzta 81.
galdara
-
galdara. Tr. Más frecuente al Sur; no e...
-
1. (V; -ea (det.) Lar, Añ, H), kaldera ...
-
2. Caldera (de vapor). Aita Remik ere, b...
-
BURDIN-GALDARA. v. burdina....
-
GALDARA-KONPONTZAILE. Calderero. v. gald...
<< 1 galbide 0 / 0 galdu >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
