OEH - Bilaketa
16 emaitza ebaketa bilaketarentzat
Sarrera buruan (3)
Sarrera osoan (13)
goiburua
osagile.
tradizioa
Tr. Documentado sobre todo en textos vizcaínos de los ss. XIX y XX. Se encuentra tbn. en Cardaberaz, Iztueta y autores guipuzcoanos cultos del s. XX. La forma general es osagil(l)e . Hay ejs. no ambiguos de osagilla en Moguel, Zavala, Uriarte, Arrese Beitia y E.M. Azcue (-il- ), y ambas formas en Añibarro, Iturzaeta y Otxolua. Hay además osakille en Enbeita (34). En DFrec hay 3 ejs. de osagil(l)e.
sense-1
1.
(-ille V; Lar, Añ (V), Izt 71v, Dv (V, G), H, Lh),
osagila (-illa Dv (V, G), A),
osakile
Ref.:
A (osagilla);
Etxba Eib
.
Médico. "Cirujano" Lar, Añ. "Sanador" , "algebrista", "curandero" Añ. "Es muy de temer que no haya sido el pueblo quien dió vida a esta palabra. Hoy es muy conocida y en algunos pueblos corriente" A. " Euzki baserrixan, Mandiola ballian, osagille aittua genduan sasoi baten " Etxba Eib. Cf. A Morf 88: "Los vocablos osagile y sendagile muy usuales en V y G parecen voces creadas a fines del siglo XVIII". v. sendagile.
Osagilleak ekarri ta kuratu ta erregalatu zuten. Cb SIgn 29. Etzenduban urtengo emendi beste barberu edo zauri-osagillaren baten premiña baga. Mg PAb 49. Arimako osagilla edo medikuba. Mg CO 16 (v. tbn. osagilla edo mediku en Mg PAb 59, Ur MarIl 86; osagille edo mediku en Goñi 57). Abogadu letradun ta mediku osagilla onenen atzean banabil. Añ LoraS 157 (NekeA 223 mediku osagille). Mediku eta osagile edo zirujaubak aginduriko osagei edo medizinak. Astar II 90. Osagilla, gaixoa il ezkero erremedioa esan ebana. Zav Fab, RIEV 1907, 535. Sendagin eta osagille Euskaldunetara begira. Izt C 40. Agertuteko geure arimako zaurijak, eureen osagilla konfesoriari. Ur MarIl 58. Osagillaak jan eragiten dabe batzubetan maijan jarri baño len sabela arinduteko. Ur Dial 11 (It eruskin, Dv midiku, Ip atxeter). Osagilla On Juan, zer bear dot egiñ? / Kapote bagarik gaur otzak nauka kikill. AB AmaE 219 (218 osagillea). Osagilak euki daizuen / orain da beti lotsea, / eurakaz naste dakarrenean / ilgo dot eriotzea. Azc PB 123 (245 osagilea). Osagilla bat legez, gure arimetako geisotasunak osatutera. Itz Azald 159 (173 osagille). Osagilleak esaeutsan gibeleko gexoa zala. Echta Jos 310. Miña artu dau. Osagilliaren billa juan gura ixan dot. Altuna 66. Osagillai ekiñalak egitteko aginddu eutsen gexua osatuteko. Otx 92 (167 osagille). Bizkaiko Osagilleen Elkarteari. EAEg 2-12-1936, 437. Amildegitik erori bide-zan eta osagilleen ustez, amar bat egun daramazki an gorputzak. Txill Let 145. Zer gura dau besterik, osagilleak bigunkiro osatu dakion baiño? Erkiag Arran 99. Ogeitik gora osagille edo osagille antzeko etorri yakozan jauregira. Bilbao IpuiB 225. Bestetzu ortzaginlari, bestetzu barneko eritasunen atxeter (osagile) omen. Zait Plat 13. Osagileari esaiozue, neskato bat izan zela. Arti Ipuin 82. Zauriak osagillearen eskuartean artzaiak iarri nai eztituen bitartean. Ibiñ Virgil 103. Ebaketa egin bear zala esan eben osagilleak. Alzola Atalak 67. Osasundunak ez dabe osagillerik bear. Ker Mc 2, 17 (HeH osakin; Ol sendagin, Or, BiblE sendagil(l)e, TB, Leon mediku). Osagillerik onenen eskutan sendatua. Berron Kijote 32. Osagilliak aginduta nenguan derrigorra nebala ebakuntza bat egitia. Gerrika 205 (ib. 106 osakille).
v. tbn. Ezale 1897, 291a. Lab EEguna 62. SM Zirik 56. Osk Kurl 67. Etxabu Kontu 169. Onaind STeresa 44. Ayesta 88.
Médico. "Cirujano" Lar, Añ. "Sanador" , "algebrista", "curandero" Añ. "Es muy de temer que no haya sido el pueblo quien dió vida a esta palabra. Hoy es muy conocida y en algunos pueblos corriente" A. " Euzki baserrixan, Mandiola ballian, osagille aittua genduan sasoi baten " Etxba Eib. Cf. A Morf 88: "Los vocablos osagile y sendagile muy usuales en V y G parecen voces creadas a fines del siglo XVIII". v. sendagile.
Osagilleak ekarri ta kuratu ta erregalatu zuten. Cb SIgn 29. Etzenduban urtengo emendi beste barberu edo zauri-osagillaren baten premiña baga. Mg PAb 49. Arimako osagilla edo medikuba. Mg CO 16 (v. tbn. osagilla edo mediku en Mg PAb 59, Ur MarIl 86; osagille edo mediku en Goñi 57). Abogadu letradun ta mediku osagilla onenen atzean banabil. Añ LoraS 157 (NekeA 223 mediku osagille). Mediku eta osagile edo zirujaubak aginduriko osagei edo medizinak. Astar II 90. Osagilla, gaixoa il ezkero erremedioa esan ebana. Zav Fab, RIEV 1907, 535. Sendagin eta osagille Euskaldunetara begira. Izt C 40. Agertuteko geure arimako zaurijak, eureen osagilla konfesoriari. Ur MarIl 58. Osagillaak jan eragiten dabe batzubetan maijan jarri baño len sabela arinduteko. Ur Dial 11 (It eruskin, Dv midiku, Ip atxeter). Osagilla On Juan, zer bear dot egiñ? / Kapote bagarik gaur otzak nauka kikill. AB AmaE 219 (218 osagillea). Osagilak euki daizuen / orain da beti lotsea, / eurakaz naste dakarrenean / ilgo dot eriotzea. Azc PB 123 (245 osagilea). Osagilla bat legez, gure arimetako geisotasunak osatutera. Itz Azald 159 (173 osagille). Osagilleak esaeutsan gibeleko gexoa zala. Echta Jos 310. Miña artu dau. Osagilliaren billa juan gura ixan dot. Altuna 66. Osagillai ekiñalak egitteko aginddu eutsen gexua osatuteko. Otx 92 (167 osagille). Bizkaiko Osagilleen Elkarteari. EAEg 2-12-1936, 437. Amildegitik erori bide-zan eta osagilleen ustez, amar bat egun daramazki an gorputzak. Txill Let 145. Zer gura dau besterik, osagilleak bigunkiro osatu dakion baiño? Erkiag Arran 99. Ogeitik gora osagille edo osagille antzeko etorri yakozan jauregira. Bilbao IpuiB 225. Bestetzu ortzaginlari, bestetzu barneko eritasunen atxeter (osagile) omen. Zait Plat 13. Osagileari esaiozue, neskato bat izan zela. Arti Ipuin 82. Zauriak osagillearen eskuartean artzaiak iarri nai eztituen bitartean. Ibiñ Virgil 103. Ebaketa egin bear zala esan eben osagilleak. Alzola Atalak 67. Osasundunak ez dabe osagillerik bear. Ker Mc 2, 17 (HeH osakin; Ol sendagin, Or, BiblE sendagil(l)e, TB, Leon mediku). Osagillerik onenen eskutan sendatua. Berron Kijote 32. Osagilliak aginduta nenguan derrigorra nebala ebakuntza bat egitia. Gerrika 205 (ib. 106 osakille).
v. tbn. Ezale 1897, 291a. Lab EEguna 62. SM Zirik 56. Osk Kurl 67. Etxabu Kontu 169. Onaind STeresa 44. Ayesta 88.
azpiadiera-1.1
(Como primer miembro de comp.).
Osagille-saria ordaintzen ez dutenak. EAEg 29-11-1936, 417. Osagille-Epailletzak. "Tribunal médico" . Ib. 2-12-1936, 438. Gudaritzarako gai dala adieraziko duan osagille-agiria. Ib. 28-4-1937, 1578. Patxi Errotak irakurri eban periodikoetan len esaniko erregearen osagille-eskaria. Bilbao IpuiB 226. Zelan gogoratu ez osagille-idazle au Toledon egon ezkero? Alzola Atalak 72.
Osagille-saria ordaintzen ez dutenak. EAEg 29-11-1936, 417. Osagille-Epailletzak. "Tribunal médico" . Ib. 2-12-1936, 438. Gudaritzarako gai dala adieraziko duan osagille-agiria. Ib. 28-4-1937, 1578. Patxi Errotak irakurri eban periodikoetan len esaniko erregearen osagille-eskaria. Bilbao IpuiB 226. Zelan gogoratu ez osagille-idazle au Toledon egon ezkero? Alzola Atalak 72.
sense-2
2.
(
-
i
ll
e Lar H, Añ (AN)).
"Capador"
Lar.
"Châtreur"
H.
v. osatzaile
(2).
sense-3
3.
"Albéitar, [...] (V) osagillea
"
Añ.
sense-4
4.
(Uso adj.).Bueno para la salud, saludable.
Humetan ez dakigu ze janari dan osagillea eta zeiñ kaltegarria. Kortazar Serm 128.
Humetan ez dakigu ze janari dan osagillea eta zeiñ kaltegarria. Kortazar Serm 128.
azpisarrera-1
OSAGILEAGANA (JOAN, etc.)
(Ir, etc.) al médico.
Gexotu zan ugazaba ta joan zan Buenos-Aires-era osagilleagana. Echta Jos 310. Inok ez eban egin osagilleagana juatekorik. Gerrika 168.
Gexotu zan ugazaba ta joan zan Buenos-Aires-era osagilleagana. Echta Jos 310. Inok ez eban egin osagilleagana juatekorik. Gerrika 168.
azpisarrera-2
OSAGILETAN.
En busca de un médico.
Tximisteak baiño ariñago egin zituan bideak Zuriñek osagilletan. Erkiag Arran 73.
Tximisteak baiño ariñago egin zituan bideak Zuriñek osagilletan. Erkiag Arran 73.
osagile
-
osagile. Tr. Documentado sobre todo en t...
-
1. (-ille V; Lar, Añ (V), Izt 71v, Dv (...
-
(Como primer miembro de comp.). Osagille...
-
2. ( - i ll e Lar H, Añ (AN)). "Capador...
-
3. "Albéitar, [...] (V) osagillea " Añ...
-
4. (Uso adj.).Bueno para la salud, salud...
-
OSAGILEAGANA (JOAN, etc.) (Ir, etc.) al ...
-
OSAGILETAN. En busca de un médico. Txim...
<< operazio 0 / 0 1 zain >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
