OEH - Bilaketa

1189 emaitza dar-dar bilaketarentzat

Sarrera buruan (13)


Sarrera osoan (496)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
egokitu.
tradizioa
Tr. Documentado en textos meridionales (generalmente guipuzcoanos) desde mediados del s. XIX. En DFrec hay 67 ejs., meridionales; además 7 de egokitze (sust.), tbn. meridionales. Orixe usa en ocasiones la forma de part. egoki .
sense-1
1. (V-m, G), egoki.
Preparar, hacer apto para algo. La acepción de Azkue "acomodar, proporcionar, ajustar", es de clasificación problemática entre las acepciones que hemos distinguido.
Egiak gogora eraziaz ta egokituaz. Arr CDoc (ap. Zait EG 1958, 389; de interpr. no segura). Semeak eskatu zion gisara mai, jarleku, oe ta oial bereziz egokitua. Ag G 220. Euskalerriaren Aldek du batzaldiak egokitu ta zuzentzeko eskubidea. EEs 1912, 148. Arkaxkar edo mikrolitoak ziran, geienak lerro-zuzenezko tankeran egokituak. JMB ELG 30. Urrengo egunetako jardunak egokitu ta zailduko zitun lanera. TAg Uzt 138. Arraun landua eskuetan egokituz. Zait Sof 126. Burrukatzeko egokiko dut / nere indarren apurra. Or Poem 555. Astiñaldi txiker batzuk emonaz, [burkoa] bigundu ta egokitu ebalakoan. Erkiag Arran 60. Itxasontzientzat tokiak egokitu. Ataño TxanKan 137. Laster egokitu eban Palenziako komentu barria. Onaind STeresa 95. Ezkondu bat, eliz-gizon bat, dagokion lekuan egokitua ez bada, burdi kirrinkalari antzera, txintxilimur eta buruz-bera dabilkigu beti. Ib. 38. Doiñua: "Ai, ori begi ederra" (egokitua). Zendoia 155. Euskara gaitu, egokitu nahi zuten. MIH 254.
azpiadiera-1.1
Adecuar (a), adaptar.
Gizonak atzematen ditu izadiaren indarrak, bere buruko artara egokitu ta egintza ikaragarriak egin. Anab Usauri 102. Greziar ta latindar ereduak gaztelerara irauli ta egokitu. Gazt MusIx 7. Txistu edo alboka zaharrari egokitu behar zion flauta aberatsaren soinua eta doinua. MEIG III 106.
azpiadiera-1.2
Corresponderse, adecuarse.
Ezaguturik bere pobre bizi naiarekin txit egokitutzen zirala itz aiek ziotena [sic] . Bv AsL 57. Gizatxar alper andia langille zintzoen artean, nola egokitu? Ag G 329. Ez direla erraz elkartzen eta egokitzen [...] idazlearen nahia eta asmoa eta irakurlearen beharra. MEIG III 100.
azpiadiera-1.3
Adecuarse (a).
Bergson-ek erakusten du nola burmuinaren berjakintza hori ukigaiezko munduon gaudelako sortu zaigun, ukigaiari egokitu beharrez. Mde Pr 347. Ordena ori gogoko bazait, agian egokituko natzaio. Vill Jaink 94. Hizkeraren etendurak [...] musikaren geldiuneei egokitzen zaizkielarik. MEIG IV 100.
azpiadiera-1.4
Armonizar.
Aren bidez egokitu baitzitun Iainko bakarrak Idazti Sainduak, egi askotsuak zekusazten, askoren iritzira. "Temperavit" . Or Aitork 375.
azpiadiera-1.5
Relacionar.
Galai-lusitar lirikako lagun-leloak deritzatenekin egokitzen du Valbuenak [olerkia] . Gazt MusIx 161.
azpiadiera-1.6
Acomodarse.
Egokitu zan bere aulkian. "Púsose bien" . Berron Kijote 209.
sense-2
2. (G-azp, AN), egoki. Ref.: A; Asp Leiz, ANaf. (Con aux. intrans. bipersonal).Ocurrir, suceder, tocar en suerte; corresponder. " Egokitu zaio (G-azp), le ha correspondido" A. " Iruñera yoateko, automobil bat egokitu zait " Asp Leiz.
Batzuetan egokitzen bazaio [...] arto-lasto andiak egitea. Agric 29. Eta Andre Mariaren Abestiño abetako (urtealdiari egokitzen zaiona) abestutzen da. ArgiDL 155. Eguneroko uskeri a baiño ogi geitxuago egoki yatan. Or Tormes 49. Ikusita-ta urrean egokitzen zaidanean. Lab EEguna 67. Abagunea egokitu zaidan ezkero. Ldi IL 105. Egur ua, amargarren egokitzen zaio / leitzarrari; orduan elkar ikusiko. Or Eus 150. Bidean egokitu zitzaidan Sabas osalari jauna. TAg Uzt 119. 1926 eta 1925garrenetan legorreko gudaritza [...] betetzea egokitu zitzaielarik. EAEg 23-5-1937, 1696. Ilkor guziei egokitzen zaie eriotza. Zait Sof 33. Bere apentza asmoak aurrera eramateko ezin baizitzaion bide lauagorik egokitu. Etxde JJ 114. Gizon aundi askoren artean egotea egokitu zitzaion. EgutAr 26-6-1962 (ap. DRA). Egokitu zitzaidan batalloia. Salav 77. Badira zozketan atezaitza egokitu zaienak. Ibiñ Virgil 110s. Anari orduantxe egokitu zitzaion dantzarako ta txoratzeko aukera. NEtx LBB 50. Sekula etzaigu egokitu izan / gaur etorri zaigun gaia. Uzt Noiz 79. Bala artean bizi zanari, noizbait egokitu egiten uste gabeko sastakoren bat. Ataño TxanKan 57. Berri tristea edo gai illuna egokitu zait, nere liburuan azken bertsoak jartzeko. MMant 163. Oso leku ona egokitu zitzaigun. AZink 99. Beste lanbide batzu egokitu zitzaizkidan urte horien buruan. MIH 368.
v. tbn. JAIraz Bizia 17.
azpiadiera-2.1
(Con aux. intrans. unipersonal).Encontrarse (casualmente en una situación).
Leku edo terreno obean egokitu dielako. Agric 38. Ni ere an egokitu nindunan. 'Par hasard, [je] m'y trouvai' . Or Mi 13. Senarrarekin egokitu zanean. Ol Gen 3, 6 (Bibl berekin zuen senarrari). Guzion gabe egokituko banintz ere. Zait Sof 27. Mutututzia egokitu zan / asi eta segituan. Uzt Sas 142. Bakarka egokitzean ume xaloak dira. Ataño TxanKan 197. Joxe Mari ere Burgosera egokitu zala [...], da seguru asko kuartel batera. TxGarm BordaB 32. Mendi malkar artan leku txarretik egokitu ere nintzan. AZink 103. Segurako talde bat prestatu zan [...], eta Gabiriko taldearen aurka egokitu zan. Insausti 111.
azpiadiera-2.2
(Con aux. intrans. unipersonal).Darse, ocurrir, producirse.
Ipui mardul onen osaria arkitzeko alako bide gaitza egokitzen zala gogoratuak. "El mal camino que se ofrecía" (Quijote IX). Ldi RIEV 1929, 207. Eztei-eguna egokitu artean. Mde Pr 183. Senarra eizean zan bitartean, poliki egokitzen ziran zirikaldiak. NEtx LBB 21. Egokituko dira burrukaizunak. Berron Kijote 115. Arratsaldeko seirak-zazpirak inguruan egokitu zan mare puntea. Etxabu Kontu 195. Oso eguraldi otza egokitu zan. Insausti 236. Esan dezadan bidenabar, egokitu denez gero. MEIG III 49.
azpiadiera-2.2.1
Resultar.
Poxpolintxo berria neska koxkor zoragarri bat egokitu zen. Etxde JJ 180.
sense-3
3. Dar, proporcionar; adjudicar.
Bide asko egokitu ta erreztu zizkion Joxe-Mariri. Garit Usand 58. Elizak egokitzen dizkigun emaitzak dira barkapen edo induljentziak. KIkG 77. (KIkV 101 emoten) Gizon batek [ikurriña] atera zuan bigarren bizitzatik, lenbiziko bizitzakoari eman zion ta onek bere aldiko kalekoari egokitu. Anab Usauri 33. Zoriak, ba, egokitu zidan [adiratzale] bat. "Me deparó" (Quijote IX). Ldi RIEV 1929, 208 (Or ib. 7 ekarri). Arengatik egiten diran otoitzen berri edo Yainkoak egokitzen dizkionen berri. Or QA 113. Eurak euretara, errege ta zalduntxoak egokitzen ditute. "Sufficiunt" . Ibiñ Virgil 111. Alabearrak [...] gauzak egokitu zizkitzun alaberean. "Dispuso" . Berron Kijote 28. Jantzi berri atsegina egokitu diete antzinako bertsoei. MIH 324.
azpiadiera-3.1
Hacer corresponder (hablando de funciones matemáticas, lógicas, etc.).
Badugu -ren bat a bakoitzari, f(a)-ren bitartez, A egokitzen diona. MEIG IV 100.
egokitu
<< egokietsi 0 / 0 egon >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper