Etim. Si bien ha solido relacionarse con (galo-)lat. dusius, quedaría por explicar el final en -uri.
sense-1
(SP, Dv, H, A; th- SaugVoc),
tuzuri (SP),
tuxuriDiablo. "Thusuria, eztakit onsa zer den" Saug Voc. "Tusuria, diabruari erraten zioten euskara zaharrean, eta orano hitz haur usatzen da Zuberoan" O Pr 208 nota. "Tusuria, le diable. C'est un mot du vieil basque duquel on se sert encore en la province de Soule au diocèse d'Oléron" SP. "Tuzuriak aramala" Ib. "(BN, arc?, S), diablo" A (que cita el refrán de Oihenart). Handurreria, ezpada Tusuria, da hura iduria."L'arrogance, si elle n'est pas une diablerie, elle en a du moins l'apparence"
.OPr 208.
Tusuria, dearrua nundik eta nola zirikatu. AyerbEEs 1912, 178.
Tuxuriak gizonagandik irten ta urdeetan sartu ziran. OlLc 8, 33 (He, Dv, Ker, IBk, BiblE de(a)bru, TB, Oteiza, Brunet demonio, Arriand txerren).
Ikusi dudan iratxoa, tuxuria izan liteke (tuxuria oldezko tankeraz agertu daiteke-ta)."The devil"
.AmezHamlet 81.
Casenavek itzultzen deie debrueri pastorala zaharretan zuten tentatzaile kargua eta ez daude dantzari huts. Aspaldion beha ginauden noiz mintzaraziko zituzten tusuri horiek. Lf( inCasveSGrazi 17
).