Harremana

    OEH - Bilaketa

    1163 emaitza damu bilaketarentzat

    Sarrera buruan (41)


    Sarrera osoan (499)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    ezkutatu.
    etimologikoa
    Etim. v. 2 ezkutu .
    sense-1
    (G; VP 84r, Lar, Añ, Dv, H; -au V; Dv (+ -eu)), eskutatu (G; Dv, H; -au V; Dv), izkutatu (G-azp-to, AN-larr; H), ixkutatu (-au G-azp) Ref.: A (ezkutatu, eskutatu, izkutatu); Etxba Eib; Iz ArOñ (eskútau); Asp Leiz2 (izkutatu); Elexp Berg; Gte Erd 108; ZestErret ( ixkutau ) .
     Esconder(se), ocultar(se). "Celar, encubrir" , "esconder", "ocultar" Lar. "Pertsona bat ezkutau erabiltzen da, normalean, eta gauzak gorde. Baina ez beti" Elexp Berg. Tr. Propio de la tradición meridional; se documenta desde principios del s. XVIII. La forma guipuzcoana y alto-navarra izkutatu aparece en el s. XIX en Iztueta, Apaolaza y Mocoroa (alternando con ezk- en los dos primeros), y ve aumentar su uso en el s. XX hasta hacerse casi tan frecuente como ezkutatu ya desde la tercera década del siglo. Hay además ixkutatu en Iraizoz. Con participio en -ta se encuentra en Azkue (Txirrist 106), Echeita, Orixe y Lizardi (izkuta IL 130). En DFrec hay 26 ejs. de ezkutatu, 3 de eskutatu y 44 de izkutatu, todos ellos meridionales.
    Konfesatu bere pekatu guztiak batere ezkutatu bage. OA 68. Eztali nai, ezkuta ezin zitekeana. Lar Fueros 225. Tesoro andi kanpo orretan eskutatua bezala gorde izan zuen. Cb Eg III 342. Bakartu ta ezkutatu gaur Elexen batera. Añ EL1 45. Gaiztakeria disimulatzea eta ezkutatzea. Gco II 22. Ezin alaere zugandik ezkuta nindeke. AA III 325. Alkarri ezer ezkutetan ez badeutsee. fB Ic III 345. Munduko builleen artian letraubagei ezkuteetan jakeezan jakiturijako argitasunak. JJMg BasEsc 280. Eskutetan da mendi, muru, atxarte eta oijanetan. Astar II VIII. Baratza-bazterrean / dago ezkutaturik. It Fab 220. Oe baten azpijan ezkutauta. Ur MarIl 13. Ganbaran liño-pe batean ezkutatu zituen. Lard 108. Bere gogoak ezkutatzeko. 'Por disimular' . Aran SIgn 66. Bere burua ezkutatu ta bakardadian bizi. Bv AsL 39. Paparrean arpegia ezkutatuaz. Apaol 115.
    ( s. XX) Beren itxura gaiztoko aserrea eskutau nairik legez. Ag Kr 14. Nola denak edo geienak ezkutatu nai dituzten baztanga txoruen lanak. Iraola 138. Burua makurtuz nork berak belarria nolakoa daukan, eskutatu eziñ. Lh Yol 32 (26 ezk- ). Oitura txar oien kalteak ezkutatuta etzirala zuzentzen. EEs 1918, 86. Aldare gañean dago osti Donean ezkutatuta. ArgiDL 66. Azkeneraño izkutatu egiten du irakurleari geienik eragingo dion irudipena. Inza ( in Jaukol Biozk XIV ). Iztar lodiak sedazko galtzetan izkuta zitinan. Or Mi 14. Ezkutatu eziñik / soñeko pañua. MendaroTx 276. Nunbaiten eskutatu ta bertan egon itxaroten. Kk Ab II 30. Ezkutau al ettekian gorde-lekuba. Otx 83. Alor batean ixkutaturik. Ir YKBiz 182. Bere higuina ezkutatu behar zuen. Mde HaurB 77. Ondo baiño obeto ezkutatu zizkion bere akats, zima ta griñarik errotsuenak. Etxde JJ 89. Sasi-artean ezkutau. Bilbao IpuiB 154. Bizkar-ezurren ortzetaraiño / ezkutaturik urdaillak. And AUzta 114. Egi mingarrixa ezkutatzeko. Etxba Ibilt 482. Umea nolatan sortu zan, izkutatu egin bear. NEtx LBB 35. Ordurarteko gaitzak / guraz ezkutatu, / guzien begieri / eutsen eskapatu. Ayesta 24. Pekatu ori ezin izkutaturik gabiltza. Ostolaiz 28. Egiazko garbitasuna eta ez alegiazkoa sakonago zegoen [...] jatortasunaren osinean ezkutatua. MEIG VII 38. Arimaren zoko ilunetan izkutatzen diren joera eta burutapen iheskorrak. MIH 303.
    v. tbn. CrIc 89. Mg CO 260. VMg 66. Zav Fab RIEV 1909, 28. Xe 337. Zab Gabon 106. Bv AsL 179. AB AmaE 346. Arr May 183. Urruz JBDei 1919, 373. Lab EEguna 117. Lek EunD 46. ABar Goi 74. TAg Uzt 97. Zait Sof 111. JAIraz Bizia 12. NEtx Antz 138. Anab Poli 37. Arti Ipuin 49. Gand Elorri 86. Izeta DirG 124. Osk Kurl 204. Vill Jaink 58. Gazt MusIx 153. Alzola Atalak 80. Azurm HitzB 46. Esk-: Gco II 90. Añ LoraS 182. fB Ic I 315. Astar II 260. AB AmaE 326. Itz Azald 142. A Txirrist 25. Echta Jos 129. GMant Goi 89. Altuna 32. Enb 52. Aitzol in Ldi UO 4. Laux AB 13. Zait Sof 35. Izkutatu: Apaol 115. Goñi 9. Lek EunD 26. Ugalde Iltz 16. MAtx Gazt 88. Ibiñ Virgil 86. Azurm HitzB 39. Alkain 135. Etxabu Kontu 209. Ataño TxanKan 219.
    azpiadiera-1.1
    (V-gip ap. Iz ArOñ ), izkutatu (AN-larr ap. Asp Leiz2 ).
    Desaparecer, perderse de vista; (con aux. trans.) hacer desaparecer. "Perderse de vista o por la lejanía o porque se ha interpuesto un obstáculo" Asp Leiz2. " Hemendik ixkutau, hil zala adierazten du. Joxe Juakin hemendik ixkutau zan. Oain Jaunak eman deiola betiko deskantsua! " ZestErret (que también da mundu hontatik ixkutau ).
    Memoriatik ezkutatu zitzaizkan pekatu andietatik. OA 75. Ez iñoiz illundu, ez odeiatu, ez argez edo eklipsez ezkutatu dana. Lar SAgust 7. Ta argatik gizona egin baño leen, eskutatu zuen [argia] . Ib. 11. Juan zan, urteeban, aldegi-eban, ezkutau zan. Mg PAb 214. Ezkutatu zaizten gauzak arkitzeko. AA II 21. Ezkutatu zuan Jaunak [Henok] gizonen artetik, eta agertuko da Eliasekin batean. Ib. 41. Bertati ezkutauko da emaztiaren asarre aisia. fB Ic III 376. Emen ezkutau biar dabela laster gizon andijeen izenak! JJMg BasEsc 281. Zeren gure izarra / zaigun ezkutatu. Echag 101. Beren izkuntz ederra etsai portitzak lurraren azpiraño sarturik arras ezkutatu naiean darabiltela. Izt C 8 (161 izk-). Izketa au eginda, Jesus ezkutatu zitzaien. Lard 473. Ezkutatzen dan arte / berari [damari] begira. Bil 47. Nere gaitzak ezkutatu direla. Zab Gabon 102. Iru egun da erritik ezkutatu dala. Otag EE 1881b, 87. Iges iges izarrak doaz ezkutetan. AB AmaE 431. Nerekin zijoazen lagunik geienak izkutatu ziraden itxasoaren barrenera. Apaol 57. Ama Birjiña ezkutatu zen. Goñi 40. Nola eskutatu ziran basoan gora. Ag G 202. Alde au ezkutatu ezkero ezer eztakuste. "Desaparece" . Zink Crit 3. Eguzkiak bi orduko bidea zedukan izkutatzeko. Or Mi 53. Ezkutau da luditik. Enb 88. Gudaritzan sartuta ari zirala, ill edo eskutatu ziran gudariak. "Desaparecidos" . EAEg 3-6-1937, 1754 ( ib. 20-12-1936, 595 ezkutatu ). Xalbat ezkutatu zitzaion bixtatik bein da betiko. Etxde JJ 156. Ezkutau ixakon ta ezebe zaatatik bez geixau. (V-gip). Gand Eusk 1956, 222. An ezkutatu zitzaizkigun autsa arrotuta utzirik. Anab Aprika 45. Illargia izkutatu arte. EgutAr 9-12-1959 (ap. DRA ). Jendea ezkutatzeko ezta / olako sermoigillerik. Basarri 164. Kausa urbillak deitzen diren oietan gelditzen gera, eta oiek direla ta eztirela, lehenbizikoa izkutatu egiten zaigu. Vill Jaink 170. Bideak beera ezkutau zan beribil kankarruaren aurretik joanaz. Erkiag BatB 87. Izkutatu ziran berealakoan eliz-ataritik. NEtx LBB 171. Mundu ontatik ezkutatu zan / ainbeste maite genduna. Uzt Sas 128. Eguzkiak eman du / eguneko dena; / izkutatzear dago / goizean irtena. Zendoia 170. Gure ibaietako aingira, eskalu, amorrai eta abarrak, danak edo geienak ezkutatu dira. Insausti 237.
    v. tbn. Arr GB 147. Sor Bar 100. Urruz Urz 17. Muj PAm 37. Tx B II 49. Lab EEguna 115. Ir YKBiz 328. ABar Goi 17. TAg Uzt 142. SMitx Aranz 232. NEtx Antz 119. SM Zirik 78. And AUzta 94. Ibiñ Virgil 119. Alzola Atalak 47. Etxba Ibilt 461. Esk-: Astar I app. VIII. Azc PB 290. Lab EEguna 80. Ibiñ Virgil 117. Alzola Atalak 42. Izk-: Moc Damu 15. Muj PAm 64. Mok 5. JMB ELG 79. SMitx Aranz 188. Munita 46. Txill Let 141. MAtx Gazt 105. BBarand 22.
    azpiadiera-1.1.1
    (Part. en función de adj. o sust.).Desaparecido.
    Saildiak eratu zan ezkeroztik izan dituan ezkutatuen izenak. "Milicianos [...] que hayan desaparecido" . EAEg 28-12-1936, 665. Eskutatutzat jo zana agertu dalako. Ib. 2-6-1937, 1748.
    azpiadiera-1.2
    Proteger, escudar.
    Egon zana areriyo gaiztoen dardo exetuetarik gorde eta ezkutaua. Ur BulaAl 40.
    azpiadiera-1.3
    "Zafarse, (c.) iges egin, ezkutatu, atxakia emon, eman " Añ.
    azpiadiera-1.4
    " Izkutatu (G-to) [...], desinflarse un tumor" A.
    azpiadiera-1.5
    (Part. en función de adj.).Escondido. "Abstruso, escondido, cerrado" , "recóndito", "oculto" Lar. "(Partes) vergonzosas [...] parte ezkutatuak " Añ. v. 2 ezkutu.
    Zein inpedimentu da, ezkutatua izanik, gutxiena ezagutua oi dana. OA 77. Zure gauza andi eskutatuenak. Cb Eg III 302. Fedeko gauzarik eskutaduenak. Cb CatV 68. Eztitugu barrendu bear aren juizio guztiz eskutatuak edo inkonprensibleak. Gco I 88. Gure biotzetako zokorik ezkutatuenean. AA III 314. Ez da gauza ezkutaturik agertuko ez danik. Lard 394. Aitzune ezkutatu bat. Aran SIgn 23. Gazteen Lur ezkutatu hartaraino. Mde HaurB 8.
    azpisarrera-1
    EZKUTATUXE. Aprox. de ezkutatu.
    Mehatze ugaririk bagenuen, lurpean izkutatuxe bazeuden ere. MEIG III 94.
    azpisarrera-2
    EZKUTATZEKE. Sin ocultar.
    Ahulkerietatik batxo ere ezkutatzeke. Mde HaurB 107.
    azpisarrera-3
    EZKUTATZEN EGIN (V-gip). Jugar al escondite. "Ezkutatzen eiñ deigun afaittarako ordura arte" Etxba Eib.

    ezkutatu

    ezkutatu
    << ezkontza 0 / 0 ezotu >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper