Harremana

    OEH - Bilaketa

    286 emaitza dama bilaketarentzat

    Sarrera buruan (3)


    Sarrera osoan (283)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    engainatu.
    sense-1
    1. (V-gip (-ñau), AN-mer; VP 26v, Lar, Añ, VocCB , H), enganatu (Lcc (-du), Volt 46, SP, Urt I 530, Lar, Arch VocGr , VocBN , Dv, H), inganatu (S; Lecl, Gèze, Dv (S)), engañetu (AN-olza), engeñetu (AN-olza). Ref.: Bon-Ond 160; Lrq (ingana); Etxba Eib (engañau).
    Engañar. v. atzipetu.
    Tr. Empleado en todas las épocas y dialectos; su frecuencia disminuye en el s. XX. En cuanto a las variantes, engana- es la única forma atestiguada en los textos labortanos y bajo-navarros; en los suletinos domina ingana-, aunque tbn. hay algunos ejs. de engana-. En textos vizcaínos, guipuzcoanos y alto-navarros sólo encontramos engaña- (excepto en Legaz y en algún autor moderno, como Aresti). En Lazarraga aparece en ocasiones la grafía <engana->, probablemente por -ñ- (aunque cf. el testimonio de Landucci). En DFrec hay 27 ejs. de engainatu, 4 de engaiñatu y 2 de engañatu, todos ellos meridionales., 8 (uno mer.) de enganatu y uno, tbn. mer., de enganiatu.
    Hanbat jende dakuskula hunek enganaturik. E 25. Nehork etzaitzatela hitz banoz engana. Lç Eph 5, 6 (He, TB engana; Dv zoraraz, Ol lilluratu, Ker atzipetu, IBk nahas, IBe txora, Bibl lillura). Zeren ninduzun / zuk engañadu tenpluan. Lazarraga A26 1199v. Ezin yor-ere engaña dezake. Ber Doc 141r. Saindu ifernuko etsaiak ez enganatua. EZ Man II 172. Zeren bertzela ezin engana baitezake bekhatorea. Ax 512 (V 330). Zuk engañatu bear duzu auzoa. AltsAuz 313. Engañetarren eta aprobetxetarren. Cap 112. Enganazalea enganatu duenari. O Pr 140. Mila inbenzione, mila finezia gure inganatzeko. Tt Onsa 168. Eskaintza ederrez enganatuz. ES 389. Ote zedukan animoa resolbiturik forzatzeko edo engañatzeko. OA 160. Zenbat ez ditu enganatu haiñitz bizitzeko esparanzak. Ch I 23, 7. Gu ezin engaña gaitzake. El 28. Tentatzeko eta enganatzeko antzea. He Gudu 161. Enazan mündiak, ez haren gloria llabürrak ingana. Mst III 26, 3. Adanen semeak zorerazi ta engañatu ziñituena. Cb Eg II 140. Hori da kortesia bat mundua engana dezakeiena. Lg II 147. Engañatzentugúla geurén buruók. LE Ong 84r. Engañadu zenduban konfesoria. Mg CO 249. Alakoak engañetan dabela konfesorea. Añ LoraS 33. Engañatuko ditu batzuek losentxakin. AA III 476. Ezkaitu enganatu Jesu-Kristok. Dh 181. Demoninuen aguazillak engaineetan ditubee gizonak. fB Olg 79. Guzurragaz engañau nebanaren aurrian. Ur MarIl 37. Elkhar engana. Gy 76. Sugeak engañatu eta jan nuen. Lard 4s. Beren buruak enganaturik. Dv Lab 83. Yesusek, nahirik ere, etzetzaken engana. Hb Egia 87. Pekaturik eztaukagula badiogu, geron buruak engañatzen ditugu. Arr GB 137. Ogi puska batzuek, gosia engañatzeko. Bv AsL 168. Danok engañau ginduan. AB AmaE 32. Tripa engañatubaz promesekin gero artuko dubela nai duben guztiya. Sor Gabon 37s. Jendearen enganatzeko. HU Zez 42.
    (s. XX). Aixago jendea engañatzeagatik. Goñi 97. Urrutira dijoana ezkontzera, edo da engañatua edo dijoa engañatzera. Ag G 126 (cf. O Pr 675). Gezur egitteko edo engañatzeko. Inza Azalp 148. Enganatua izan dela ikusirik. Barb Leg 128. Guk eztogu iñor engañau. Kk Ab II 40. Bertzeen enganatzea zaio guziz laket. JE Ber 71. Langilleak atzipetu, engañau ta eurakandutearren. Eguzk GizAuz 40. Iduripenak engañatzen ditu. Or QA 128. Mattinek tuntun bat bezala engañatu natxion. Etxde JJ 133. Lausenguz edo laztanez enganatuz gero. Mde Pr 168. Zer da ni engañatu nauena? Txill Let 81. Suge zitalak engañau zaitu. BEnb NereA 165. Ezkaituzu enganatzen. Arti Tobera 275. Au da norbere burua engaiñatzeko era berri bat. Vill Jaink 123. Jende guzia enganatu. Mattin 37. Eztogu engañako kaletako zarata utsez. Gerrika 276 (cf. engañau ib. 74). Xedera prestatzen ari ziren [...], biligarro batzuen enganatzeko menturan. Larre ArtzainE 114. Urrutikoak dira / geienean auek, / baztarrak engaiñatzen / egunak ta gauek. Insausti 314. Idazle bakar baten joera makurrak engainatu ez gaituela. MEIG VI 163.
    v. tbn. Lar Cor 184. Mb IArg I 221. Oe 33. Ub 36. Gco II 33. JJMg BasEsc 191. Astar II 3. It Fab 199. Aran SIgn 49. Xe 351. PE 26. Ud 157. Noe 56. EusJok II 126. Urruz Urz 58. Azc PB 316. Itz Azald 28. Mdg 142. CatUlz 54. Auspoa 97, 38. Ill Testim 12. Tx B 149. Yanzi 151. MendaroTx 294. Bilbao IpuiB 25. Basarri 25. And AUzta 66. Osk Kurl 41. Salav 38. NEtx LBB 35. Lasa Poem 87. BAyerbe 168. FEtxeb 32. BBarand 11. Ostolaiz 83. Zendoia 39. Albeniz 105.
    Enganatu: Harb 141. SP Phil 538. CatLav 136 (V 71). Mih 37. Brtc 190. Egiat 223. Monho 118. Iraultza 21. Laph 25. Legaz 66. Zby RIEV 1908, 286. Elsb Fram 80. Lap 8 (V 6). LuzKant 47. Zerb Artho 96. Larz Iru 106. Xa Odol 265. UNLilia 14. Etcham 232. Inganatu: Etch 108. CatS VIII.
    Engañar (ser infiel al cónyuge).
    Senar bat bere andreak enganatzen baldin badu. Arti Tobera 269.
    engañada. (Forma fem. de part.).
    Espilu artan mira zatez, / neskame engañadea. Lazarraga B5 1164v.
    sense-2
    2. (VP, H), enganatu (H). (Aux. intrans.). Equivocarse. "Engañatzen ez banaiz, si no me engaño" VP 27v. Cf. supra ejs. de bere burua engainatu 'engañarse a sí mismo'.
    E[rrodrigo] Zarateko, zelan engaña <-na> zindean? EZarate 4. Orai dute phorogatu enganatu zirela. E 253. Zuek beraz hagitz enganatzen zarete. Lç Mc 12, 27 (TB enganatzen; He tronpatzen, Dv makhur handia daramazue, Ol e IBk oker zabiltzate, Leon makurrean zirezte, Or oker ari zerate, Ker oker zabize, IBe oker zaudete). Poeta gazte jakinduna, / ze zaoz engañadurik <-gana->. Lazarraga A23 1195r. Ezin zu, Iauna, engaña zaitezke. Ber Trat 57v. Abisatzen nituela zirela enganatzen. EZ Eliç 170. Eta etzen ez enganatu. Ax 132 (V 87). Zein eta engañadu ezin leidin, eta ez gu engañadu. Cap 25. Agian zerrana etzadin engana. O Pr 8. Enganatzen naiz. Gç 142. Deizino hunen gainean klarki enganatu zela. ES 158. Bañan daude guziz engañatuak. OA 170. Engañadurik ezpadago begia. Acto 236. Maiz enganatuak gerthatzen dire bere esparanzetan. Ch III 3, 4. Nola enganatzen diren haiñitz presuna. He Gudu 51. Gizonen zentziak ardüra inganatzen dira. Mst III 50, 8. Esan zuen: Jainkoak au zerura eraman nai du; eta engañatu etzan. Cb Eg II 182. Ez zaitela, othoi, engana. Brtc 206. Eméngo ón eta gaitz deitzendirenetán engañatzengára ásko áldis. LE Ong 94v. Kontuan ipintzen zaituet, engañatu etzaitezten. AA I 605. Orai badakusate segurki eztirela enganatu. Dh 182. Errezibituko da / jaun au Donostiyan, / engañatzen ezpanaiz / nere iritziyan. Frantzes II 45. Inor engainau ez dedin. fB Ic I 90. Gizonak eta begijak engañadu leitekez. Astar II 3. Enganatu da beraz Autor bat erran duenean [...]. MarIl XII. Engañatzen ez banaiz nere iritzian. Izt C 75. Eliza etzitekela engana. Hb Egia 113. Banekien alabañan zu engañatua ziñala. Arr GB 105. Ez dirade, xinpleak, guti enganatzen. Elzb Po 220. Izan zaitia gizonak uste dutena, engañatu ez ditezen. Bv AsL 146. Obe, obe, ojala ni engañatzia! Moc Damu 12. Ez zen inganatü bere esperantzan. Ip Hil 84. Edozein engañatu liteke gauz ootan. Goñi 97. Hortan nintzen enganatzen. Etcham 99. Ez ditakela engana. Zerb IxtS 112. Etzaitez engañatu. MAtx Gazt 85. Behin edo beste enganatu da. Ardoy SFran 300. Ainitz enganatzen da / sobra fidatu-ta. Mattin 109. Omen diona ez daite engana. EZBB II 78. Ala engaiñatu da / makiña bat dama, / urre-pilla uste ta / gero lasto-zama. Insausti 314. Engainatua zebilen. MIH 227.
    v. tbn. Ub 122. It Fab 115. Mg PAb 157. Añ LoraS 128. JJMg BasEsc 51. Lard 177. Bil 31. Aran SIgn 55. Xe 203. Zab Gabon 28. AzpPr 69. Itz Azald 37. CatUlz 54. Noe 77. Tx B 230. Enganatu: Hm 118. SP Phil 152. JesBih 438. Gy 106. Jaur 113. Arch Fab 205. Zby RIEV 1908, 769. LuzKant 65. Inganatu: Mercy 13.
    sense-3
    3. "Cajoler, enganatü" VocS. "Inganatü (S-saug), distraire, cajoler. Haur hori ingana ezazü, lo dadin" Lh.
    azpisarrera-1
    EZIN ENGANATUZKO (Dv). Infalible.
    Ni naiz bide segura, egia eziñ enganatuzkoa. "Infallibilis" . Ch III 56, 1. Nausitasun ezin enganatuzko baten itxura bederen gabe. Hb Egia 114. Fedearen zaintzaile ezin enganatuzkoa. Lap 15 (V 9).

    engainatu

    engainatu
    << engainagarri 0 / 0 1 enpeinu >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper