1. eskandalu (G-azp ap. Gte Erd 107 ; SP), eskandal (Gèze), eskandala, eskaldal, skandalo, skandala, skaldal.
Escándalo, mal ejemplo; escándalo, acto que choca con las conveniencias sociales. v. gaizpide. Tr. Documentado, tanto al Norte como al Sur, desde Leiçarraga. Su frecuencia parece disminuir en la segunda mitad del s. XIX (en la que es frecuente su aparición como explicación de otro término, p.ej. gaitzbide edo eskandaloa ), y especialmente en el XX. Eskandalu es usado por Axular, Pouvreau y los autores vizcaínos (ya desde Capanaga); también aparece en textos no vizcaínos de la segunda mitad del s. XX, alternando a menudo con eskandalo . Eskandalo, que se encuentra en textos guipuzcoanos, alto-navarros, salacencos y roncaleses, aparece tbn. en Leiçarraga y Haramburu. La forma eskandala parece dominar al Norte desde el s. XVIII, aunque ya encontramos ejs. en Haramburu (skandala ) y Tartas. Usan -dal los suletinos (excepto Belapeyre); fuera de éstos sólo hallamos algún ej. seguro en Pouvreau y en el guipuzcoano Beovide. Hay eskaldala en Hiribarren y Larzabal. Con s- inicial, meramente gráfica sin duda, aparece en Leiçarraga, Belapeyre, Haramburu y Mercy; tbn. encontramos ejs. en Chourio, Etchahun (180) o Hiribarren, alternando con esk- . En DFrec hay 5 ejs. de eskandalo y 4 de eskandalu .
Skandalorekin iaten duen gizonaren. Lç Rom 14, 20 (TB, Dv gaizbide emanez, Ol gaizpidez, Ker gaizpidea emonez, IBk, IBe galbide(a) emanez). Skandala ereitea. Harb 169. Skandalo gabe hitz desonestak erraitea. Ib. 178. Zein baita exenplo onaren emaiteko eta eskandaluaren eskusatzeko dugun obligazinoa. Ax 402 (V 262). Beldurrez haren ixil egoiteaz eskandalik gerta lekien. SP Imit III 36, 2. Gure gatik hartzen duten eskandalua. SP Phil 222. Mila desordre eta eskandala. Tt Arima 99. Skandaloak emendatzen direnaz geroz. Bp II 60. Eskandaloa kendu bage. OA 161. Hanbat gaixtakeria eta skandala. Ch I 3, 5. Hori deitzen da eskandala. CatLav 127. (V 68) --Bada berze modurik lagunaren ilzeko? --Bai, eskandaloareki. El 55. Ordean zorigaitz gizon harentzat, zeiñen ganik heldu baida eskandala. He Mt 18, 7. Eskandala da edo besteri edo berauri bekhatü egiteko bidiaren erakustia edo hartzia. Mst I 3, 5n. Animen kondenazioko beatztopa edo eskandalo. Cb Eg III 358. Ausartzia oso batekin ematen zuen eskandala ahalkagarriaz. Lg II 159s. Eskandalaren bide bat ez emateko. Mih 91. Bekatü handi bat dea eskandala? CatLan 92. Skandal suerte ororen danjeretarik. Mercy 3. Zénbat lagúnen alzinean erraten den bérze ainbérze bekátu mortále yágo dá eskandaloaréna. LE Prog 112. Eskandala izigarri / Dugu Bardotzen ikusi. Monho 36. Eskandaloak eragotzi. Gco I 434. Eskandalozko bekatuan erortzen dira. AA III 560. Egiazki eskandala bat da hetarik zenbait ikhustea. Dh 70. Entzun deite eskandalu andijagoko gauzarik? JJMg BasEsc 259. Eskandalu edo beste gauzaren bat gaitik mortal ezpadira. Astar II 112. Ez eskandalik txerkhatü. Etch 234. Eskandaluko pekatua. Ur MarIl 53. Hainitzen skandalei ithurria herstu. Hb Esk 44. Gaitzbide edo eskandaloaren gañean itzegin zien. Lard 409s. Zeren eta eskandalak gal erazten beitütü arimak. CatS 48. Eskandalua ezta izaten / familiyaren protxuban. PE 138. Eskandalu andi bat emonaz errian. AB AmaE 251. Gaitz-bide edo eskandaloa deritzan pekatua. Arr May 64. Mundutarren bekhatuak eta eskandalak. Jnn SBi 128. Magdalena Jerusalengo eskandalua izan zan. Ag Serm 300.
( s. XX) Egun hartako eskandalaz Jinkoari barkamendu galdegin. HU Zez 182. Zer da eskandala? CatJauf 82. Mezaren erraiteko tenpran, eskandalo bat. Mdg 125. Debekatzen du eskandalua. CatUlz 31. Uzteko medisentzia / Eta eskandalak. LuzKant 60. Eskandalue ezta Bermioko plasan da portuen, Dolostieko lebatza saltzen ibiltxie? Ort Oroig 15. Eskandalo bat izandu degu / Gipuzkoako partean. Tx B III 40. Eskandal horrez mintzatzera. PierKat 53. Eskandaluzko bizitza. Etxde JJ 213. Ez zen eskandalo baten beldur. Mde HaurB 61. Ze eskandalo herrian! Arti Tobera 269. Kondairak eskandalo galantak sorrarazten dizkigu. Vill Jaink 176. Eskandalurako bide bat. Ib. 124. Eskandala, ithurri bat bezala duzu. Larz Senper 36. Familietan zerbait eskandala gertatzen zelarik. Lf ELit 86. Eskandala, askotan, bekatua baino areagoa da. EZBB I 101. Pake batek, amaika eskandalo baiño geiago balio du. EZBB II 89. Hor sortu den eskandalu horrek ez du zerikusirik gerran gertatu ziren gauzekin. MEIG IX 68.
v. tbn. Mg CC 150. Hual Mt 18, 9. Samper Mt 18, 8. Legaz 29. Eskandalu: Oe 108. CrIc 161. fB Ic III 328. CatLlo 44. Itz Azald 100. EusJok 84. Alt LB 115. Eskandal(a): Bordel 94. Hb Egia 112. SalabBN Mt 13, 57. Elsb Fram XI.

2. (V-gip, G).
"Estrépito, bulla" Elexp Berg.
Atzerritikan jendia datoz / autobus denak beterik, / au da emengo eskandalua, / orla ez dago egoterik. Auspoa 39, 11. Txakurrak erabillen eskandalu guztiak. Gerrika 176. Ura ixtillua sortu zan kuartel artan! [...]. Eskandaloa ordu batetik bestera. AZink 97. Eta txakurra ere asi omen zan ttau eta ttau, ixiltzeko asmorik gabe. Ura eskandaloa! Insausti 153.