Harremana

    OEH - Bilaketa

    3255 emaitza daN bilaketarentzat

    Sarrera buruan (0)

    Emaitzarik ez


    Sarrera osoan (500)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    agintza.
    tradizioa
    Tr. En la acepción de 'promesa' --la más utilizada-- se documenta en textos septentrionales no suletinos, extendiéndose su uso en el s. XIX a escritores meridionales. Por el contrario, en las acepciones de 'poder' y 'mandato' su uso se limita a la tradición meridional (ya desde RS ). En DFrec hay 8 ejs.
    sense-1
    1. Poder, autoridad.
    Ezkonzea ta aginzea zerurean jatorguz. "Mando" . RS 232. Deabruaren eskuperik eta bere agintza gogor gogaikarririk [...] aterata. Añ EL2 3 ( EL1 2 agintaritza ). Eta besteri emon gura baga euren [exerzituen] mende edo aginzia. Astar II V. Probinzija baten nagusitasun eta agintziak. (1868) " Mando" . BBatzarN 243. Zeru eta lurrean / neuk daukat agintza. AB AmaE 357. Etzan batere puztu Jaungoikoak agintza andia eman ziolako. Ag Serm 269. Jaungoikoak Beriak gattuzala adierazoteko, ez agintza beterik ez altasun osorik eztauskula emoten ederto atzaldubaz. Otx 153. Errusiko agintariak euren onaren billa dabiltz: dauken jaurkera edo agintzeari eutsi nai dautse. Eguzk GizAuz 136. Euzko-jaurguak ixango dau]n[ gudearen zuzentza nagosija, agintza bakarra imiñiko dau. "Mando único" . EAEg 9-10-1936, 7. Agintzaren gosez. Zait Sof 68. Bere agintza ez galtzearren / galtzen dau [aundi-zaleak] gizontasuna. BEnb NereA 167. Gizonai andrak gogait eragin / eskatutzean bardintza, / abusatzaille andi diranez / bengantzan gorde agintza. Ayesta 124. Ondoren agintza artu biar ebenei. Gerrika 245.
    azpiadiera-1.1
    Imperio.
    Ez da, bada, ikusten historian Agintza baten andizkatze ta atsegintasun beteak iraun izan dabenik berreun urte jarraituetan ausi bagetanik. Izt C 377.
    sense-2
    2. (AN-larr-erro, S ap. A ; SP, Ht VocGr 410, Añ, Dv, H).
    Promesa. Aunque Azkue lo da como suletino, no se documenta en textos ni vocabularios de este dialecto.
    Ethorkizuneko ere egin gerthu agintza. EZ Man II 8. Hartarakotz badarotzut sekulako aginza, / zuri, eta ez berzeri, gordetzeko bihotza. Ib. 19. Profeten agintza jeneralen gañean. EZ Noel 29. Zuk zeure aginzetan duzun fideltasunaz. Harb 349. Iainko aitak Kristori egin ziotzan aginzak. Hm 147. Esperanza eta agintza guzien gainetik. SP Imit III 21, 1 (Mst hitz-emaite, Echve promes). Ordea hala konplitu ere zerauen bere agintza Mendekoste egunean. ES 393. Eztute haiña etsaiaren agintzek enganatzen. Ch III 6, 1. Non da haren ethorriko zelako agintza? He 2 Petr 3, 4. Eba flakoa utzi izan zen garaitzerat gezurrezko agintza halakoez. Lg I 19. Egiten ere diotzotzu aginzak; ordean zure aginzak eta sentimendu onak laster sunsitzen eta urmariatzen dire. Mih 50. Agintzarik maitagarrienak egiten diotza. Brtc 92. Jesu-Kristoren hitzak, / Jainko baten agintzak. Monho 28. Sinhesten duk hire Jainkoak egiten dauan agintza handi, manifiko hori? Dh 174. Agintzik ederrenak. Ib. 249. Jaunak ez du gibeltzen bere agintzaren konplitzea. TB 2 Petr 3, 9 (Dv, Ol agintza; He agindu, Ker, IBk, IBe agintzari ). Salbazio eternoa billatzeko despreziatzen ditugularik demonioaren aginzak eta tentazioak. GoldSerm 221. Orhoitzen nintzen emana nuen agintzaz. MarIl 76. Norbaitek egin balerot diru puska baten agintza, hunen errezki galtzera utziko ez nuen. Dv LEd 46 (Cb Eg II 17 erreal gutxiren promes bat). Botu eta agintza horien ondotik. Laph 139. Agintz'hoitaz geroztik / gan dire denborak. / Ukhatu diozkate / hartzedunei zorrak. Zby RIEV 1909, 397. Salbatzaile baten agintza, hitz horren orhoitzapen eztia, izan zirela hekien sustengua. Lap 148 (V 66).
    ( s. XX) Isaias Profetak Eliza Katolikoari egin zion agintza miragarria. CatJauf V. Bataio santuan egindako agintzak berriztu nai ditut. ArgiDL 134. Teatrora juateko / eman ziran itza, / bera ori nola dan / bertsolarin giltza, / nik biar nun agintza / nor izan banitza. Imaz Auspoa 24, 128. Dezagun orok egin bihotzez agintza: / elgarrekin eskuaraz gaiten bethi mintza! Ox 157. [Udaberria] udaren alde, sasoin eder eta egun luzeen agintza da. Zub 122. Orduan, len esandako guziya, lengo eskeñiak, lengo agintzak alperrikakoak dira? Alz Burr 15. Erregeren agintza jakinik. "Ils connurent la promesse du Roi" . Barb Leg 136. Zuek, berriz, senideok, Isaak bezela, agintzaren seme zerate. Ol Gal 4, 28. Zorionaren lurriña al-ziran, / ala amets-gezur-agintzak? Jaukol Y 1933, 28. Engañatutzekotan / gezurrezko agintzak. Yanzi 151. Yainkoari zerbait eskañi ta agintza (promesa) bat egiteko. Ir YKBiz 225n. Agintza ederrenak egin ziozkaten: mehatxuak gero. Zerb IxtS 76. Zuri eta iriari egindako agintzak ez ditut gezurtatu nai iltzean. Zait Sof 148. Orain yare (libre) zegon berak baitegian egin agintza betetzeko. Etxde JJ 212. Bizi berri baten gezurrezko agintza eta hitz-emateek ergelki liluraturik. Mde HaurB 13. Nun dira zure, haren partiadako agintza eta espantuak? Larz Iru 144.
    v. tbn. JesBih 474. Jaur 194. Hb Esk 38. Elsb Fram 78. Jnn SBi V. Etcham 133. Or Eus 50.
    sense-3
    3. (SP, Lar, Añ, H).
    Oferta. "Offre" SP.
    Nai badezu mintza, / orain da agintza. (Interpr?). AzpPr 96.
    azpiadiera-3.1
    Dedicatoria.
    Obratxoarén agintza ta itzaurrea. LE Doc 29.
    sense-4
    4. (V ap. A ; Lar, Añ, Dv) Mandato, orden; precepto, mandamiento. "Precepto" Lar y Añ. Mandamiento" Lar. "Mandato" Añ. "Legado, manda" A.
    Testamentario iñok itxi bazaituz, begira ea egin bagarik badaukazuz aren elexkariak eta agintzaak. Añ EL2 142. Iñoiz edo berriz egitienak palta oi diote Moisesen zortzigarren agintzari. Otag EE 1881b, 86. Nere aitaren agintzak obeditu bear nituela. Ib. 108. Iñoz ere okertu gabe berak nai zuan eran Jaungoikoaren agintza ta borondatea. Ag Serm 121. Agintz oien kaltez deadar egiteko bearrak. EEs 1916, 54. Jaun errukitsubak jazoerakaz egunero Bere agintzak gomuta erazoten dauskuz. Kk Ab I 41. Agintza au agintza dan artian Aldundijak oraingo lur-zerga-ordaikija aldatuko baleu. "Durante la vigencia de esta disposición" . ForuAB 109. [Gudari] batzuek aldendu ta beren buruzagien erakuste ta agintzarik gabe gudaxkatan leiatzen dira. Zink Crit 138. Trentoko Batzar ta Erromako Aita Deunen agintzak. JBDei 1919, 292. Bere aitan agintzan bitartez egondu bear izandu zuala mendi aldean. Ill Testim 17. Erregeak ezartzen du bere agintza [...] ta erregearen agindu ori edo agintza ori laxter badakitte bere erreinoko guztiak. Inza Azalp 25. Zoriona irixteko emanik dauden agintza edo mandamentuak. Ib. 141. Jaunaren amar agintzak. Enb 180. Jaunaren legeko agintza guztiak. Eguzk GizAuz 97. [Legea deritxogu] errazoiagaz batera dagoan, guztien edo geienen onerako dan eta gizabatzaren arduradunak erazagutu daben agintzeari. Ib. 98. Kornetak bere agintza jota / zezenak urten dau beti. FEtxeb 97.
    sense-5
    5. aintza (-zia det.H (V)).
    "Force, vigueur" H (que añade los derivados aintzitsua y antzitsua, que parecen facticios). v. aginte (3) .
    sense-6
    6. Aviso. v. agindu II (5 ).
    Amerikano eskualdun batek erraiten dako eguerdiko orduaren agintza zela, eta orro samin hura sirenasirena deitu tresna batek egiten zuela. Zub 71.
    azpisarrera-1
    AGINTZAPE (En casos locales de decl., en sing.). (En, de, etc.) bajo el poder.
    Enparauak orrein agintzapean, alkargoarentzat lan egin bearko dabe ta alkargoaren jopu izango dira. Eguzk GizAuz 89. Lana egiñazoten dautse, gudari gorri aen agintzapean. Ib. 116. Errusiko baserritarren bizikerea, zelakoa izan ete zan Leninen agintzapean? Ib. 130. Gudari gorrien agintzapeko baltsakeria. Ib. 130.
    azpisarrera-2
    AGINTZAZKO.
    azpisarrerakoSense-2.1
    a) Prometido. "Qui est de promesse. Agintzazko urheak ez du balio emanikako zilharra, l'or promis ne vaut pas l'argent donné" Dv.
    Denbora hartan Kristo gabe baitzineten, Israelen baltsatik aldaratuak, agintzazko alientzietarik atze. He Eph 2, 12. Tristeen konsolagarri, / Duke Bourgoñekoa: / utzi duzu Dauphin berri / Printze agintzazkoa. BertsZB 140.
    azpisarrerakoSense-2.2
    b) De promesas.
    Gure bizia ez da agintzazko eta desleialtasunezko segida bethiereko bat baizen. MarIl 111.

    agintza

    agintza
    << agintari 0 / 0 agiri >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper