(Lcc), desesperazione (Chaho, Gèze), desesparazione, desperazione, desparazino, desparazione, desesperazino(e).
Desesperación. Tr. Tiene una tradición más continuada al Norte, si bien no aparece hasta Tartas y Gasteluçar (hay antes desesperamendu (q.v.) en Etcheberri); al Sur se documenta sobre todo en la 1.a mitad del s. XIX. No hay apenas ejs. en el s. XX. Desesperazio aparece en autores guipuzcoanos y en Lizarraga de Elcano (Ong 87r); -zino en Moguel y -zinoe en JJMg, Astar y Uriarte; desesperazione es la forma más extendida al Norte; hay desesparazione en Larreguy, López y Jauretche (124); desperazione en Tartas; desparazino en Gasteluçar, más veces que desparazione, que aparece tbn. en Zerurako bidean (c. 1815; Vin n.º 177, p. 8). En DFrec hay 2 ejs., meridionales, de desesperazio .
Ez sobera aphal, desperazioniak ezkitzan har. Tt Onsa 167. Dolorearen asprea! / Sorthu hunela izatekotz! / Zer desparazionea! Gç 177 (desparaziño ib. 172 y 140). Bere buruaren urkhatzera desesperazionez. CatLav 258. (V 130) Zerekin galzen da esperanzea? Desesperazioarekin. CatCeg 50. Eliak galdetzean Jainkoari bere heriotzea, ez dugu behintzat uste izan behar desesparazioneak zarabillala. Lg I 357. Zoin dira desesperazionian erortzen direnak? CatLan 84. Doliak ezpaitu hain handi izan behar, nun eror-arazi gitzan desesparazionera. AR 291s. Desolazionea, desesperazionea eta errabiamendua, horra zer kausitzen den Ifernuan. Brtc 146. Salbazioaz etsitzea edo desesperazioa. Gco II 75. Ezin bada adierazo nei arima barruko su ta desesperazinoia. JJMg BasEsc 92 (ed. 1845, 110 su ta amorruba). Jausi ez gaitezan desesperazinoian. Astar II 15. Begira nezazu [...] nere baithako desesperazionetik. JesBih 453. Desesperazionez edo etsimentüz bekhatü egiten dienak. CatS 42. Zoin dire bekhatu egiten dutenak desesperazionez? CatJauf 75.
v. tbn. UskLiB 93. Desesperaziñoe: Oe 99.